De Sozialismus is een vun de groten dree Ideologien in de Politik , de in dat 19. Johrhunnert upkamen sund. De annern beiden sund de Liberalismus un de Konservatismus . Wat Sozialismus nipp un nau beduden deit, is nie nich akraat fastleggt wurrn. Un so gifft dat dor bannig veele Aarden vun. Dat geiht vun Gruppen, de dat man bloß up en Reform afsehn hefft, de Parlamentarismus un Demokratie gellen laten wullt un de na de Kant vun de Sozialdemokratie utslahn doot bit hen to radikale Gruppen, de in ene Revolutschoon upkamen sund un de up de Grundlage vun den Kommunismus staht un anners nix, as man ehre egene Meenung gellen laten wullt ( Totalitarismus , Realsozialismus ).

Sozialisten meent, sunnerlich keem dat dor up an, datt all Minschen liek weern un datt jem ok liek veel vun de Goder up dusse Eer tostunn. Ok meent se, de Minschen schollen een den annern holpen un bistahn ( Liekheit , Gerechtigkeit , Solidaritat ). Meist hoolt se dor ok veel vun, wenn dat Doon un Anpacken vun soziale Gruppen, de sik for ene betere Tokumft insetten doot, mit dat Nadenken over en Kritik an de Sellschop tohopen kummt. So, meent se, weer dat mooglich, voran to kamen mit de Gerechtigkeit in de Weertschop un in allens Soziale.

Meist stellt se sik de Sellschop so vor, datt dat private Egendom an de Produktschoonsmiddel de Wuddel is, wo allens Quade vun utgeiht. Vundeswegen hett de Sozialismus dat dor up afsehn, datt se vun private Hannen in de Hand vun den Staat overgaht. ^{[1] [2]} Lude, de vun den Sozialismus nix holen doot, smiet em vor, ut en Upbo vun de Weertschop , de sik nich an de Gesette vun’n Markt holen do ( Marktweertschop ), dor konn nix vun weern, dor keem nix Godes bi rut. Bovenhen la so en sozialistische Weertschop in’n Striet mit de Grundrechte vun jedeen enkelten Minschen un mit de Rechthaftigkeit vun en Staat.

Dat Woort [ annern | Bornkood annern ]

Dat Woort ?Sozialismus“ kummt vun dat latiensche societas , wat so veel beduden deit, as ?Bund“ oder ?Meenheit“. De Naam ?socialistae“ (lat.) oder ?socialisti“ (ital.) is toeerst in dat 18. Johrhunnert up brocht wurrn vun roomsch-kathoolsche Theologen , de mit de Upklarung nix anfangen konnen. Se wollen mit dussen Naam over Lude schimpen, de sik an dat dormols moderne Naturrecht holen doen, just so, as Hugo Grotius oder Samuel von Pufendorf dat lehrt harrn. ^[3] 1762 hett Jean-Jacques Rousseau sien contrat social schreven. Dor hett he in seggt, de Staat stunn up de Grundlage vun en Verdrag (?contrat“), den free Lude mit’nanner slaten harrn. In Duutschland warrt de Naam ?Sozialisten“ vun 1793 af an bruukt as en Woort ut de Rechtsphilosophie . Dor weert dormols de Anhangers vun Pufendorf sien Prinzip vun de Solidaritat mit meent. ^[4] Dat Woort ?Sozialismus“ dukert to’n eersten Mol kort na 1800 in de Italieensche Sprake as ?socialismo“ up. Dor is dat Giacomo Giuliani , de dussen Naam in siene Kritik an Rousseau bruken deit ^[5] , wenn he dor vun de christliche Lehr her en Upbo vun de Sellschop mit meent, wo jedeen sien fasten Platz in hett ( Hierarchie ), wo all Minschen in liek sund vor dat Gesett , un wo jedeen sien Egendom in hett. In de Engelsche Sprake is dat Woort “socialist” to’n eersten Mol 1824 bruukt wurrn, in de Franzoosche , as ≫socialisme≪, to’n eersten Mol 1832 ^[6] , praagt vun Joncieres, wieter bekannt maakt vun Leroux un Reybaud ^[7] .

Belege [ annern | Bornkood annern ]

1. ↑ Werner Sombart : Sozialismus und soziale Bewegung , Jena, 1919, Siete 60
2. ↑ Bundeszentrale fur politische Bildung
3. ↑ Willi Albers: Handworterbuch der Wirtschaftswissenschaft, 1980, S. 4
4. ↑ Cf. J.G. Buhle, Lehrbuch des Naturrechts, Gottingen 1798 (ND Brussel 1969), 40.
5. ↑ Willi Albers: Handworterbuch der Wirtschaftswissenschaft, 1980, S. 4
6. ↑ Jost Muller: Sozialismus, Rotbuch 3000 , rutgeven vun Martin Hoffmann, Europaische Verlagsanstalt/Rotbuch Verlag Hamborg 2000, S. 6
7. ↑ Jedermanns Lexikon in zehn Banden , Band 8, Verlagsanstalt Hermann Klemm A.-G., Berlin-Grunewald 1930, S. 417