Lebber vun’n Minsch
De
Lebber
(
lat.
:
iecur
;
ooltgr.
: ?παρ
hepar
) is dat zentrale
Organ
vun’n
Stoffwessel
un de grottste
Druus
in’n Lief vun de
Warveldeerten
. De wichtigsten Opgaven vun de Lebber sund de Produkschoon vun
Proteinen
(t. B. Stollfakters), dat Verweerten vun Deelen vun de Nohren (t. B. Spiekern vun
Glukoos
un
Vitaminen
), de Produkschoon vun Gall un dormit tosamen de Afbo un dat Utscheden vun Stoffwesselrpodukten, Giftstoffen un Heelmiddels.
Nehrstoffen
de ut’n
Darm
in’t
Blood
opnahmen warrt, warrt over de
Poortader
na de Lebber transporteert un warrt vun ehr denn in’t Blood afgeven oder ut dat Blood rutnahmen, as dat just nodig is.
De Lebber vun en Minsch wiggt twuschen 1500 un 2000 g. Se is en week un gleikmatig struktureert Organ, dat to’n grottsten Deel in’n rechten Boverbuuk liggt.
Schaapslebber, Ingedoomflach
De Lebber kann groff in twee grote Lappens indeelt warrn. De rechte Lappen (
Lobus dexter
) liggt unner’t
Dweerfell
un is deelwies dormit verwossen. De is grotter as de linke Lebberlappen (
Lobus sinister
), de bit in den linken Boverbuuk recken deit. Bito gifft dat twee luttere Lebberlappens, neemlich den quadraatschen Lappen (
Lobus quadratus
) un den ?steerten“ Lappen (
Lobus caudatus
).
An de Unnersiet vun de Lebber liggt de so noomte Lebberpoort (
Porta hepatis
), over de de
Poortader
un de
Lebberslagadern
in de Lebber inpedden un de
Lebbergallengang
ut ehr rutpedden kunnt. De Lebberslagader (
Arteria hepatica propria
) transporteert Suerstoffriek Blood vun’t Hart, un de venose Poortader fohrt Blood mit Nehrstoffen ut’n Magen un den Darm, Afboprudukten vun de
Milt
as ok
Hormonen
vun de
Buukseverdruus
na de Lebber hen. De Lebber warrt dorbi to 25 % mit suerstoffriek Blood versorgt un to 75 % mit Blood vun de Poortader.
Lebbersegmenten in Snittbiller
Na
Claude Couinaud
warrt de Lebber in acht Segmenten unnerdeelt
[1]
. De Gren z twuschen den linken un den rechten Lebberlappen liggt funkschonell piel in’t Rebeet vun de
Gallenblaas
un anatoomsch an’t
Ligamentum falciforme hepatis
(kiek in’n Afsnitt
Lebberbanner
)
[2]
. Dor’t Vertwiegen vun de Poortader warrt de Lebber waagrecht in en bovere (kraniale) un en unnere (kaudale) Segmentgrupp indeelt.
- Linken Lebberlappen:
- Segment I ? Lobus caudatus
- Segment II ? kranial Deel vun’t Segmentum laterale
- Segment III ? kaudal Deel vun’t Segmentum laterale
- Segment IV ? Lobus quadratus
- Segment IVa ? kranial Deel
- Segment IVb ? kaudal Deel
- Rechten Lebberlappen:
- Segment V ? kaudal Deel vun’t Segmentum anterius
- Segment VI ? kaudal Deel vun’t Segmentum posterius
- Segment VII ? kranial Deel vun’t Segmentum posterius
- Segment VIII ? kranial Deel vun’t Segmentum anterius
Disse traditschonelle Indeelen is in ne’ere Unnersoken aver in Fraag stellt worrn, bi de afhangig vun de Person 9 bit 44 sekundare Twiegen vun de Poortader nawiest worrn sund
[3]
.
De Lebber is over mehrere
Banner
in de Buukhohl fast. Disse Banner stellt keen
Binngeweevsstrukturen
dor, man se sund Dubbelfalten (
Duplikaturen
) vun’t
Buukfell
.
Mit dat Dweerfell is de
dorsale
Lebberrand over dat
Ligamentum coronarium
verbunnen. Dat Ligamentum coronarium geiht op beide Sieten in dat dreeeckige
Ligamentum triangulare dextrum
oder
sinistrum
over. op De Dweerfellsiet tutt vun’t Ligamentum coronarium dat
Ligamentum falciforme hepatis
in’n rechten Winkel na de Buuksiet (ventral). Dat Ligamentum falciforme hepatis tutt oorspunglich bit na’n
Buuknavel
, vunwegen dat dat bi’n
Fetus
dat Gekroos vun de
Navelveen
dorstellt. De Navelveen sulvst slutt sik gau na de Geboort un blifft as runnen binngeweevigen Strang,
Ligamentum teres hepatis
, an’n fre’en Rand vun’t Ligamentum falciforme hepatis bewohrt.
Na de Buukhohlensiet is de Lebber mit den
Magen
un mit dat
Duodenum
over dat lutte Nett (
Omentum minus
) verbunnen. De
Appendix fibrosa
hollt den linken Lebberlappen tosatzlich an’t Dweerfell fast.
Glisson-Trias
De Lebberlappens sund fiener in bannig lutte Lebberlappens vun hoochsten 1-2 mm unnerdeelt. De hebbt in’n Ansnitt sosseckige Gestalt un bestaht vor allen ut Lebberzellen (
Hepatozyten
). Disse Zellen hebbt tomeist mehrere
Zellkarns
un sund in Strang anordent (?Lebberzellbalkens“). An de Eckpunkten vun naverte lutte Lebberlappens leegt de
Periportalfeller
, de as
Glisson-Trias
(
Glissonsch Dreeeck
, periportale Trias) betekent warrt. In disse Glisson-Trias verlopt jummer en
Arteria interlobularis
, also en Twieg vun de Lebberslagader, en
Vena interlobularis
(en Twieg vun de Poortader) un en Gallengang (
Ductus biliferus
).
Twuschen de Lebberzellen leegt de wieteren
Kapillaren
vun de Lebber (
Lebersinusoiden
) anordent. Disse
Sinusoiden
sund vun en unnerbroken
Endothel
(Basallamina fehlt) utkleedt un bargt sunnere
Makrophagen
, neemlich de
Kupfferschen Steernzellen
. De Sinusoiden transporteert dat Blood vun de Poortader tosamen mit dat Blood ut de Lebberarterie dor de lutten Lebberlappens in Richt vun jemehrn Middelpunkt, wo dat vun en Middelveen (
Vena centralis
) opnahmen warrt. Disse Zentralvenen gaht to grottere Venen (
Venae sublobularis
) tohopen un sluut sik denn to de
Lebberveen
(
Vena hepatica
) tosamen. Den Splittruum twuschen de Endothelzellen vun de Lebbersinusoiden un de Lebberzellen warrt as
Disse-Ruum
betekent (na Josef Disse). Dor binnen finnt de egentliche Stoffuttuusch twuschen dat Blood un de Hepatozyten statt. In’n Disse-Ruum is Bloodplasma as wieter ok de so noomten
Ito-Zellen
(dat sund hepatische Steernzellen), de
Vitsmin A
bargt un to’n Spiekern vun Fett deent. Butendem gellt se as de Produzenten vun de intralobularen Binngeweevsfesen un hebbt
pathosphysioloogsche
Beduden in’n Rahmen vun en
Lebberzirrhoos
[4]
.
De
Gallkapillaren
billt binenn de fienen Lebberlappens blots Lunken vun de Lebberzellen. Eerst wenn se ut de Fienlappens rutgaht kriegt se en egene Fattwand un warrt to de
Gallengang
mit en eenschichtig-prismaatsch
Epithel
. Ut de lutten Gallengang vun en Periportalfeld lopt de Gall over grottere Gallengang ut de Lebber rut.
Blangen de baven beschrevene Indeelen vun de Lebber in de klassischen Zentralvenen-Lappens (Lobulus), kann de Indeelen in Lebberazini helpen. Dat is weniger en
histoloogsche
as veelmehr en funkschonelle Sichtwies. De middlere Ass vun en Azinus stellt en Bunnel mit de Twiegen to’n Versorgen ? also de Fatten vun’t Glisson-Trias ? dorm, de an’n Rand vun den klassischen Lappen verloopt. De Vordeel vun disse Indeelen is, dat se de Mooglichkeit inslutt, dat en Bunnel Blood in beide naverten Lappens afgeven kann. De Hepatozyten, de an’n dichsten an’t Bunnel leegt, warrt an’n besten mit Suerstoff un Nehrstoffen versorgt. Se warrt dorum as Zoon 1 vun’n Azinus betekent. Wieter na de Mitt vun’n klassischen Lappen leegt denn de Zonen 2 un 3
[5]
.
De Lebber hett veel mit dat Stuern vun’n
Glukoos-
,
Fett-
un
Proteinstoffwessel
to doon. Glukoos (?Druvensucker“) warrt vun’t Darmblood opnahmen un kontrolleert an den Rest vun’n Lief wietergeven. Gifft dat just toveel dorvun, warrt dat as
Glykogen
spiekert, wat bi
Hunger
wedder to Glukoos afboet warrt.
Stuert over Hormonen as
Insulin
un [[[Glucagon]] hett de Lebber ok Influss op den
Bloodsuckerspegel
un kann em, unafhangig vun’t Tofohren vun Nohren, kunstant hollen. Insulin sorgt in de Lebber for’t Umwanneln vun’n Sucker in de Spiekerform Glykogen un tornt den Afbo vun Fett. Dat Hormoon Glucagon regt dorgegen de Lebber an, Glykogen aftoboen un wirkt so as Gegenspeler to’t Insulin.
- Syntheesleistungen:
- Spiekern vun
- Billn vun de
Gall
In’n Vergliek to annere Organen vun’n Lief hett de Lebber en teemlich hooch Vermogen sik sulvst to helen. Wenn en Deel afstarven deit, besehrt warrt oder op annere Oort Schaden kriggt, kann dat Geweev wedder nee billt warrn, unner de Vorrutsetten, dat de Oorsaak for den Schaden nich wieter besteiht, weniger as fofftig Prozent vun de funkschonellen Masse vun’t Organ schaadhaft is un de Lebber ehr Regeneratschoonsvermogen wiel de Besehren nich verloren hett. Disse Egenschop warrt faken bi
Lebbertransplantatschonen
utnutt. Narven as to’n Bispeel bi Sehren vun de Huut gifft dat dorbi nich.
Dat Sulvstheelvermogen vun de Lebber is al ut de greekschen Mythologie bekannt: In de Saag vun
Prometheus
warrt de to Straaf for’t Wietergeven vun’t Fuur an de Minschen an en Felsen smeedt. Jeden Dag hackt em en Aadler en Deel vun sien Lebber rut, de bit to’n nachsten Dag wedder nawasst.
Um in’n Fall vun Lebberkrankheiten Hewneisen to kriegen op de Oort un dat Utmaat vun de Krankheit warrt bi
Bloodunnersoken
de
Lebberenzymen
nakeken (
Lebberweerten
). As overall in’n Lief warrt ok in de Lebber
Enzymen
bruukt, um den Stoffwessel vun de Lebber in Gang to hollen. Wenn de Lebberzellen nich so funkschoneren doot, as se schullt, kamt disse Enzymen in grottere Kunzentratschoon in’t
Bloodserum
vor. Afhangig dorvun wovun Lebberenzymen hoger leegt, kann een faken wat to de Oort vun de Krankheit seggen. Wo groot de Schaden is, kann een an de Hooch vun den Bloodweert sehn. Oorsaken vun Zellschadens kunnt to’n Bispeel Virusinfekschonen, Vergiftungen, Alkohol oder Tumoren wesen. All Enzymen in de Lebberzellen kamt ok in annere Liefzellen vor, as to’n Bispeel in’t Hart oder in de Skelettmuskulatur. Liekers kamt welke Enzymen blots bi Zellschadens in de Lebber in grottere Kunzentratschoon in’t Serum vor.
Lebberenzymen, de faken meten warrt, sund:
De Gamma-GT is hier de fienfohligste Parameter for Schaden an de Lebberzellen un vun’t Gallengangsystem.
- ↑
Couinaud C:
Le Foie. Etudes anatomiques et chirurgicales.
Paris, Masson & Cie, 1957.
- ↑
Keith L. Moore, Arthur F.
Clinically oriented Anatomy
Lippincott Williams & Wilkins 2006, 5. Oplaag
ISBN 0-7817-3639-0
, Seite 293
- ↑
J.H. Fasel:
Portal venous territories within the human liver: an anatomical reappraisal.
Anat Rec 2008 Jun;291(6):636-42.
PMID 18484609
- ↑
R. Lullmann-Rauch
Histologie
2003, S.340
- ↑
Renate Lullmann-Rauch:
Histologie. Verstehen - Lernen - Nachschlagen
. Thieme, Stuttgart;.
- Wolfgang F. Caspary u. a. (Rgv.):
Therapie von Leber- und Gallekrankheiten.
Springer, Berlin 2000,
ISBN 3-540-67390-3
- Helmut Denk u. a.:
Pathologie der Leber und Gallenwege.
Springer, Berlin 2000,
ISBN 3-540-65511-5
(Spezielle pathologische Anatomie; Bd. 10)
- Erwin Kuntz, Hans-Dieter Kuntz:
Praktische Hepatologie. Historie, Morphologie, Biochemie, Diagnostik, Klinik, Therapie.
Barth, Heidelberg 1998,
ISBN 3-335-00568-6
- Ellen Schmidt u. a. (Rgv.):
Lebererkrankungen. Pathophysiologie, Diagnostik, Therapie.
Wissenschaftliche VG, Stuttgart 2000,
ISBN 3-8047-1640-7
- Renate Lullmann-Rauch:
Taschenlehrbuch Histologie.
Thieme, Stuttgart 2006