En
Kunsel
(
Latiensch
:
consul
) weer dat hoochste Amt in dat
Roomsche Riek
. Faken warrt de Deenst afkort mit
Cos.
. Dat roomsche Kunselat bestunn um un bi dusend Johre vun
509 v. Chr.
bit
541
n. Chr. Denn is dat vun Kaiser
Justinian
afschafft wurrn.
Na de roomsche Legenn weer en nee
Grundgesett
upstellt wurrn, nadem de Konige vun de
Etruskers
verdreven wurrn weern. Dor weer in fast leggt wurrn, dat twee
Amtslude
an dat Hooft vun den
Roomschen Senat
stahn schollen. Dusse Amtslude schollen jedet Johr nee wahlt weern. Dusse beiden Amtslude schollen den Titel
consul
dregen. De latiensche Stamm
con
bedutt
tosamen
.
Na de
Historie
sutt de Geschicht so ut: An'n Anfang vun de Roomsche Republiek hett dat noch keen Kunseln (
consules
) geven. Nadem de leste Konig (
rex
) verdreven wurrn weer, hett man dat
Imperium
(Herrschop) in den
Praetor maximus
siene Hand geven. Dat weer en Amt, dat dormols al bestahn harr. Man
367 v. Chr.
sund twee Kunseln an den siene Stae treden. Een vun de Beiden moss vun de
Plebejers
afstammen. An ehre Sieten is de
Praetor
stellt wurrn, de tostannig weer for de
Iurisdictio
(dat Recht spreken). Dusse Praetor is de Kunseln ehr
minnere Kollege
(Collega minor) ween.
In de Tied vun de
Republiek
hefft dusse Regeln dor for sorgt, dat de Macht in den Staat nie nich in de Hand vun en enkelte Person liggen konn. De Wahlen to'n Kunsel hefft in de Midden vun dat Johr vor ehre Amstied statt funnen. De Kunsels, de denn wahlt wurrn sund, hefft den Titel
Consul designatus
(afkort:
Cos.des.
) dragen, dat bedutt ?vor bestimmten Kunsel“, bit se denn worraftich ehr Amt antraen hefft.
Dat Kunselat bleev ok in dat Roomsche Kaiserriek in Bruuk, man vun Kaiser
Augustus
af an sund de Kunseln beropen un nich mehr wahlt wurrn. In de Kaisertied is dat Kunselamt sunnerlich en traditschonell Ehrenamt ween. Politische Macht stunn dor nich mehr achter un de Upgaven vun en Kunsel weern in dusse Tied mehr zeremoniell. Wenn Roomsche Kaisers to'n Kunsel beropen wurrn sund, hefft se dat faken up ehre
Munten
mellen laten. So beduud to'n Bispeel
Cos.III
?to'n drudden Mol Kunsel“.
De traditschonellen Kennteken vun en roomschen Kunsel stammen to'n Deel ut de Traditschoon vun de etruskischen Konige. Unner annern sund dat en kunselaarsch
Zepter
(
scipio
) mit en
Adler
boven up; en speziellen
Stohl
sella curulis
, en sunnerlichet Gewand
Toga picta
; towielen ok en gollen Kroon un en
Quadriga
(Wagen mit twee Roder un veer Peer vorweg), wo en Kunsel bi en
Triumphtog
in stunn.
Den Kunsel siene
Kledaasch
bestunn ut en Toga mit en
Hoiken
. En Kunsel hett dat Recht harrt, up siene Toga en
purpurn
Rand to dregen. Fudder gungen twolf
Liktoren
mit en Kunsel mit un he geev sien Naam an dat
Roomsche Johr
.
