James Madison
Dolley Madison, Fru von James Madison
James Madison
(*
16. Marz
1751
in
Port Conway, Virginia
; †
28. Juni
1836
in
Montpelier, Virginia
) weer van
1809
bit
1817
de 4.
Prasident
van de
USA
.
James Madison is neben
Thomas Jefferson
un
Alexander Hamilton
een van de wichtigsten geistigen Fohrer in de amerikaansch Unafhangigkeitsbewegen und gellt ok as
Vader van de Verfaten
. Tosommen mit
Alexander Hamilton
un
John Jay
hett he unner dat Pseudonym
Publius
in de
Federalist Papers
de niege
Verfaten
verteedigt.
Up hum geiht nich blots dat System vun
checks and balances
(tegensietig Kontroll van de staatliche Instanzen
Exekutive
,
Legislative
un
Judikative
) toruch, sondern vor allem de Grundrechtskatalog
Bill of Rights
, de to dat Vorbild for all folgend Minschenrechtsdeklaratschoonen wurrn sund.
Madison weer van
1801
bit 1809 Butenminister unner Prasident
Thomas Jefferson
, dornah is he sulvst Prasident wurrn. Dat eenzig bemarkensweerte, wat passeert is, as he Prasident weer, weer de
Britsch-Amerikaansch Krieg
de van
1812
bit
1814
duurn de. Anfungen hebbt se Krieg unner de Vorwand, dat de Englanders up See immer angrepen hebbt. In Wirklichkeit wullen de Amerikaaners
Kanada
erobern. Se harrn woll mehr Soldaten as de Briten (de weern ok noch in de Napoleonschen Kriege verwickelt), kunnen aber nix tegen de utrichten. Dat slimmste for de Amerikaaners weer, dat de Briten 1814 de oppenlich Huus in de Hooftstadt Washington kort und kleen hauen hebbt. Madison harr dor vol Schuld mit an, wiels he schlechte Gereralen um suk harr. Aber dat geev ok ’n paar kluftig Offizeere, so as
Andrew Jackson
un
William Henry Harrison
un de professschoonell ageerend US-Marine, de se dat denn to verdanken hebbt, dat dat nich noch schlimmer wurrn is. De Belagerung kunn se woll nich dorbreken, aber mit eenzeln Schippen kunn se dat woll upnemmen. Kriegsentscheedend weern aber de Gewinnen van de
Slacht up de Eriesee
un in de
Slacht bi Plattsburgh
up de
Champlainsee
, wormit se de Briten ut een Deel van de Groode Seen verdreben hebbt, so dat van dor kien Invasion mehr kommen kunn. Numms kemm allerdings wieter und Madison kreeg ok politisch Arger, wiels de Nieg-England-Staaten suk sulvstandig maken wullen. Dorum hett he denn Enn’ 1814 mit de Briten de
Freden vun Gent
afslooten, aber ehr Kriegstelen hebbt se nicht raakt. Un liekers, nah de Unnerschrieben van de Fredensverdrag het General
Andrew Jackson
noch de
Schlacht van New Orleans
wunnen ? militarisch harr dat nichts to beduden, aber Madison kunn sien Fredensverdrag denn doch as een Sieg verkloren, und dat meent de Amerikaaners hudtodag noch. Wat Goods harr de Fredensverdrag for de Amerikaaners aber ok, ehr Marine harr grotter Ansehn, ok in’t Utland, un wiels se nu kien Grenzstrietigkeiten mehr mit Kanada harrn, kunn se ahn Storen nah de Westen expandeeren.
De Hooftstadt van
Wisconsin
,
Madison
, is nah Prasident Madison nommt, as ok all de
Madison Countys
overall in de USA.
Sien Vorgangers harrn man all gesundheitliche Probleme, Madison dorgegen overhoopt nich. Aber he weer een
Hypochonder
, de dorvan overtuucht weer, starvenskrank to ween.