De Marschendichter Hermann Allmers
Hermann
Ludwig Allmers
(*
11. Februar
1821
in
Rechtenfleth
; †
9. Marz
1902
in Rechtenfleth) is in Noordduutschland as de Maschendichter bekannt wurrn. He hett den Buernhoff, den he vun siene Ollern overnahmen harr, to'n
Maschenhoff
utboot. In de verleden Johren is dusse Anlaag wedder torecht maakt wurrn un deent nu as en Denksteed for Allmers.
Hermann Allmers is upwussen as Kind vun Ollern, de sik goot stunnen. He hett froh lehrt, de Saken sums in'e Hand to nehmen. Sien Vadder Wirich Allmers (21. November 1781?7. Marz 1849) stamm vun en Buernfamilie, de in
Oosterstood
wat gellen do. Siene Mudder weer de Pastorendochter Dorothee Allmers (27. Oktober 1780?10. Marz 1855), borene Biedenweg ut
Saans
. Vunwegen dat dat mit de School in de Oosterstoder Masch nich so dull weer, hett he Unnerricht bi en Huuslehrer kregen.
Up siene Reisen hett Hermann Allmers allerhand tolehrt un ok jummers nee Frunnen drapen.
1845
is he up siene eerste Reis na
Freyburg
an de
Unstrut
kamen un hett u.an.
Friedrich Ludwig Jahn
besocht. Up dusse Reis is he in
Triest
ok tofallig an dat Graff vun
Johann Joachim Winckelmann
kamen. As he
1856
in
Berlin
weer, hett he
Carl Ritter
un
Franz Kugler
kennen lehrt. Ritter hett em Moot maakt, noch mehr in de Aart vun de
Norddeutschen Vegetationsbilder
to schrieven. Dor hett he noch in Berlin sien
Marschenbuch
toenn brocht. Up siene tweete Reis na de
Alpen
is he 1856 in
Zurich
mit den Schriever
Adolf Stahr
un mit
Fanny Lewald
tohopenkamen.
1857
lehr he in
Munchen
Wilhelm Heinrich Riehl
kennen, de as Eersten mit de wetenschopliche
Volkskunn
anfungen weer. He fohr Allmers in den Krink vun de
Konigliche Tafelrunde
in, wo ok
Emanuel Geibel
tohoren do.
1858
weer he unnerwegens up siene wichtigste un langste Reis na Italien.
1859
weer he in
Rom
. Dor hett he unner annern
Ernst Haeckel
drapen un is sien Frund wurrn. De Indruck vun dusse Italienreis hett he in sien Book
Romische Schlendertage
to Papeer brocht. Bi den Umbo vun sien ?Maschenhoff“ in Rechtenfleth hett sien Frund
Arthur Fitger
ut
Bremen
Freskos
bistuert to de Fresen ehre Geschicht.
Allmers weer de Sohn van en Maschbuurn in
Rechtenfleth
an de Unnerwerser, aver he weer kien Buurndichter. In siene Gedichten kummt veel vun de Heimat in vor, aver Plattduutsch weer nich siene Moderspraak, un de Heimat weer nich sien een un alls. Sien groot Lengen weer
Italien
. Em leeg dar wat an, de duutsche mit de
antike
Kultur
in'n Eenklang to bringen. Hier un dar is em dat gluckt. Siene Boker ?Das Marschenbuch“ un ?Romische Schlendertage“ wurrn nich blots in Noordduutschland to Bestsellers. Se maakt aver ok duutlich, dat he de Heimat woll leev hett, de Fromde em aver noch lever is. Dat
Hermann-Allmers-Heim
in Rechtenfleth mit den italienschen Gaarn un de Sammelstucken ut de regionale Geschichte is en Afbild van den Dichter mit siene twee Gesichter.
In de 1840er Johren hett Allmers sik dor stark for maakt, dat dat Volk wat tolehren konn. He hett en Gesangvereen grunnt un ok en Bokeree for Jan un alle Mann. In de Johren vun den
Vormarz
is dut Streven ut de Wuddeln vun de Politik wussen: Allmers stunn up de Siet vun de Revolutschoon. He hett bi Volksversammeln mitmaakt un hett Demonstratschonen gegen den Adel in dat
Konigriek Hannober
in'e Gangen brocht. As vun de duutsche Republik nix wurrn weer, hett he
1849
den Hoff vun sien Vadder overnahmen un Landweertschop bedreven. Man
1850
un
1851
hett de hannobersche Regeern Allmers sien Drieven in de Johren vorher unnersoken laten. Amenn moss he en Straaf betahlen, weil he
Arnold Ruge
bi sik tohuse en paar Dage versteken harr, as de vor de Polizei utbuxen moss. Ruge weer en vun de ganz Linken in dat
Frankforter
Parlament
ween un harr ok bi
Karl Marx
mitarbeit. Liekers hett he ok Amter overnahmen: Vun
1855
bit
1867
weer he
Vaagt
un
Diekswaren
. As
Preußen
1866
dat Konigriek Hannober innehmen do, weer Allmers ganz hen un weg un stell sik ganz up de Preußen ehr Siet. Ut den Revolutschonar vun 1848 is en Natschonalliberalen wurrn, de
Bismarck
bewunnern do.
An'n
6. Juni
1856
is Allmers in
Bremen
Freemurker
wurrn un in de Loge
To'n Ooltwieg
upnahmen wurrn.
As
1862
in dat
Konigriek Hannober
en
orthodoxen
lutherschen
Katechissen
infohrt weerrn scholl, dor gung he dor stracks gegenan. He sprook sik dor for ut, dat dat bi den olen Katechissen vun
1790
blieven scholl. De weer in den Geist vun de
Upklarung
schreven.
1863
hett he as Afordenten mitmaakt bi dat Insetten vun en luthersche
Landsynood
, wo ok Lude bi mitmaken doen, de keen Theologen oder Pastoren weern. He hett ok mitsnackt, as dat um de Fraag gung, wie in de Tokumst de Karken utsehn schollen. Dor hett he sien Schrift "Die Basilika als Vorbild protestantischen Kirchbaus" um rutgahn laten.
1889
keemen Gedichten vun em rut unner den Titel "Fromm und Frei". Dusse Gedichten dreihen sik um den Gloven. Allmers stunn dor in achter en freesinnig
Christendom
, wat sik vun de
Karkenlehr
nix vorschrieven lett.
1856
is de "Verein fur Geschichte un Alterthumer der Herzogthumer Bremen und Verden und des Landes Hadeln zu Stade" grunnt wurrn. Bi dusse Vereen hett Allmers mitmaakt. Toeerst stunn ok dusse Vereen achter de Gedanken vun de Revolutschoon vun 1848, man later is dor denn doch en konservativen Heimatvereen vun wurrn.
1882
hett Allmers den Vereen ?Manner vom Morgenstern“ grunnt. Dusse Vereen hett siene Wuddel in en Drapen vun junge Buern un Studenten in den Kroog ?Zum Schloß Morgenstern“ in
Weddewarden
in dat
Land Wusten
. Later kemen, blangen de Studenten un Buern, Beamten, Schoolmesters un annere Inwahners ut
Leh
,
Land Wuhrden
un
Oosterstood
dor to. Amenn sund denn ok Gelehrten dor mit bi ween. Vorsitter weer Allmers.
1891
hett Allmers denn ok noch in
Butjadingen
den ?Rustringer Heimatbund“ grunnt. Wat de Politik angeiht, weer de Vereen neutral, man de meisten Liddmaten stunnen dormols achter natschonalliberale Positschonen. De Mannslude vun'n Morgensteern sund in de Tied vun den
Natschonalsozialismus
dorgegen angahn, dat se in en ?NS-Kulturgemeende“ umwannelt weern schollen un hudigendags gifft dat den Vereen jummers noch. He steiht achter dat
Morgensteern-Museum
in den
Bremerhobener
Stadtdeel
Geestemunn
.
Relief up de
Rudelsborg
Sums hett Allmers nix komponeert, man
Johannes Brahms
hett twee vun sien Gedichten vertont: Feldeinsamkeit op. 86 Nr. 2, Spatherbst op. 92 Nr. 2.
Hermann Allmers is ok de Dichter vun dat bekannte Studentenleed
Dort Saaleck, hier die Rudelsburg
. He hett dat
1846
schreven. Schoonst he sums gor nich Student ween is, weer he unnerwegens mit Studenten ut
Jena
un
Halle
. De
Ruin
vun de Borg up en Felsen over de
Saale
mook dormols groten Indruck up vele Studenten. Faken hefft se dor en Utflog henmaakt. Allmers sien Leed is denn later dat Leed vun de
Corpsstudenten
wurrn, de sik eenmol in'n Johr up de Rudelsborg drepen doen. To
Pingsten
2005
hefft de ?Olen Herrn“ vun dat
Corps Teutonia Marborg
as Dank un to'n Gedenken an den Dichter vun jem ehr Leed in den Binnenhoff vun de Rudelsborg en Relief vun Allmers ut
Bronze
anbringen laten. Dat harr de
Bildhauer
Claus Korch
maakt.
- Axel Behne: Das Haus des Dichters Hermann Allmers in Rechtenfleth an der Weser, heel un deel nee overarbeit in de 2. Uplaag, Rechtenfleth 2001
- Brage bei der Wieden, Jan Lokers (Hg.): Lebenslaufe zwischen Elbe und Weser. Ein biographisches Lexikon. Bd. 1, Stood 2002, S. 28-31
- Hermann Allmers zum 175. Geburtstag. Rutgeven in'n Sulvstverlag vun de Hermann-Allmers-Gesellschaft e.V., Rechtenfleth 1996
- Johannes Gohler
: Hermann Allmers als Verehrer der Jungfrau Maria. Der Marschendichter auf der Suche nach seiner religiosen Heimat, in: Das Land Oldenburg. Mitteilungsblatt der Oldenburgischen Landschaft, Nr. 109 (IV. Quartal 2000), S. 1-7
- Johannes Gohler
: Fromm und Frei - Hermann Allmers als religioser Denker, kirchlicher Reformer und Gegner der neulutherischen Orthodoxie. In: Wege des Glaubens, Beitragezur einer Kirchengeschichte des Landes zwischen Elbe und Weser. Stood, 2006.
ISBN 978-3-931879-26-6
-
- Bernd Ulrich Hucker, Hermann Allmers und sein Marschenhof,
Ollnborg
, 1981,
ISBN 3-87358-136-1
- Mensch sein und den Menschen nutzen. Hermann Allmers und seine Kunstlerfreunde
. (Kataloog to de Utstellen), rutgeven vun Axel Behne un Oliver Gradel, Otterndorp 2002,
ISBN 3-934100-04-X