George de Hevesy
George Charles de Hevesy
(eegentlich
Gyorgy Hevesy
, ok
Georg Karl von Hevesy
; *
1. August
1885
in
Budapest
; †
5. Juli
1966
in
Freiburg in' Breisgau
) weer en
ungaarsch
Chemiker.
De Ollern vun Georg von Hevesys weern de Viezprasident vun de Boverungaarsch Barg- un Huttenwerke Ludwig (Lajos) Bischitz de Heves, boren
16. Oktober
1853
Pest
, storven
13. August
1920
Budapest, un Jenny (Eugenie) Baronesse Schosberger de Tornya, boren ca. 1857, storven.
10. April
1931
Budapest, Dochter vun den Budapester Großindustriellen Sigmund Baron Schosberger de Tornya un de ut
Wien
stammenden Therese Mayer. De Familie Hevesy stamm ut dat Budapester joodsch Grootborgerdom. Ludwig Bischitz de Heves harr de Schrievwies vun sien Naam all froh in Bisicz magyariseert, kreeg aber mit 13. April 1904 de Erloovnis, de Naam in Hevesy-Bisicz de Heves to annern, in de Folg kreeg he an' 25. Dezember 1906 de Erloovnis, suck blots
Hevesy de Heves
oder eenfach blots
de Hevesy
to nommen. De Grootvader vun sien Vaders Siet, George de Hevesys, David Bischitz, kreeg 1895 den arvlichen ungaarschen Adelstand mit dat Pradikat "de Heves", sien Fru Johanna boren Fischer weer en vun de beduudendst joodschen Philanthropinnen vun dat 19. Johrhunnert.
[1]
George de Hevesy (rechts mit Hoot) bi de Bunsen-Tagung Munchen 1928
Hevesy hett Chemie, Mathematik un Physik in Budapest, Berlin un Freiburg studeert. Ansluutend hett he unner annern over de
Diffusion
in
Kristallen
un bi
Ernest Rutherford
un
Friedrich Adolf Paneth
arbeit. In Kopenhagen hett he 1922 gemeensom mit
Dirk Coster
dat Element
Hafnium
opdeckt.
He is en vun de Begrunner vun de
Radiochemie
un gemeensom mit Paneth Utfinner vun de
Tracermethood
, mit de chemisch Elemente dor dat Bimischen vun hor radioaktiv
Isotope
analytisch kenntekend wurrn. He hett ok de
Neutronenaktivierungsanalyse
as analytisch Verfohren infuhrt.
Van 1926 bit 1934 weer he Perfesser an de
Albert-Ludwigs-Universitat Freiburg
. Nah de Machtovernahm dor de Natschonalsozialisten is he nah Kopenhagen flucht un 1943 wieder nah Stockholm. Bit 1961 hett Hevesy in Stockholm arbeit un hett suck physiologischen un klinischen Fraagstellungen up dat Rebeet vun de Radiobiologie towendt.
As wiels den
Tweeten Weltkriegs
duutsch Truppen de daanich Hooftstadt
Kopenhagen
in' April 1940 besett hebbt, hett George de Hevesy de golden
Nobelpries
-Medaillen vun de duutsch Physiker
Max von Laue
un
James Franck
in
Konigswater
uplost, um de so vor den Togreep dor de duutsch Besetter to schuulen. Von Laue un Franck weern in Oppositschoon to'n
Natschonalsozialismus
in Duutschland un harrn dorum hor Medaillen
Niels Bohr
anvertroot, um so en
Konfiszeeren
in Duutschland to verhinnern. Duutschen weer dat Annehmen oder Dragen vun den Nobelpries verbooten, nahdem de Natischoalsozialismusgegner
Carl von Ossietzky
1935 den Freedensnobelpries kreegen harr. Nah Kriegsenn' hett de Hevesy dat in't Konigswater versteckt Gold dor weer ruttrucken un het dat Gold an de
Koniglich Sweedsch Akademie vun de Wetenschapen
overgeven, de dorut nee Medaillen maakt un weer an von Laue und Franck overgeven dee.
[2]
- Siegfried Niese:
Georg von Hevesy : 1885 - 1966 ; Wissenschaftler ohne Grenzen
, Munster/Westfalen : Principal-Verlag 2009,
ISBN 978-3-89969-081-1
.
- ↑
Vgl. den
Pester Lloyd van' 31. Marz 1898
und
http://www.jewishfamilies.at
- ↑
Nobelprize.org