De Fresen bund en germaansk Stamm, de an de Waterkant van de Noordsee leven deit, van de Nedderlannen bit Dutskland ^{[1] [2] [3]} . In Dutskland un de Nederlannen bund de Fresen en anerkennt Minnerheid.

De Fresen vandag [ annern | Bornkood annern ]

Vandag gift dat noch dree Kuntreien, waar dat traditionell Fresen gift. In de Nederlannen leven de Fresen tusken dat Iesselmeer (de vormalske Zuiderzee) un de Lauwers . In Dutskland worden disse Fresen Westfresen nomt. Se sulvst nomen suk man blot ?Fresen“ of ?westlauwerske Fresen“, umdat ?Westfreesland“ de Naam van en Kuntrei in Noord-Holland is. De mesten van de westlauwersken Fresen leven in de Provinz Freesland , de 600.000 Inwahners hett.

De twede freeske Volksgrupp is an de Waterkant van dat dutske Bunnesland Nedersassen tohuus, van de nederlannske Grenz bit guntsied van de Werser . Umdat dat in hor Historje dwars un dweer gung, leven dit Oost-Fresen in verscheden Lannesdelen mit en mehr of minner groot Verscheel in hor Geschicht. Kuntreien, waar Fresen un freeske Identitat in en groter of minner Maat to finnen bund, sund Oostfreesland , dat Ollenborger Freesland , dat Saterland , Butjadingen un dat Land Wursten , verenkelt ok noch annerswaar. Wovool Fresen dat daar bund, weet nums nip un nau, man in de Landstreken leven sowat van 500.000 Minsken.

De darde Grupp sund de Noordfresen in Sleswig-Holsteen . Se leven in d' Westen van de Kreis Noordfreesland , up de Eilannen un d' Fastewall tusken de Eider un de Vida/Widau. De Fresen van Helgoland horen ok to de Noordfresen. Enkelde Fresen, de dat noch in Daanmark geven sall, worden ok to de Noordfresen rekent. ^[4] In d' Geheel sall dat wall 50.000 Nordfresen geven.

Kultuur un Spraak [ annern | Bornkood annern ]

In Dutskland un de Nederlannen bund de Fresen anerkennt as nationaal Minnerheid. In Dutskland word de Beteken ?Volksgrupp“ bruukt. Wo vool Fresen dat gift, de suk to dit Volksgrupp reken, weet kien een, umdat elk dat for suk utmaken mutt un dat van de Regeren neet offraagt word. Dat Bekennen to en Minnerheid is free.

Dat engste Defineren van de Minnerheid is de over d' Spraak. Geiht dat daarna, bund blot de Luu Fresen, de en van de freeske Talen proten. Dit ?Spraakfresen“ gift dat vandag besunners in de Nederlannen, waar Stuck of 400.000 Luu up dat Fastland un de Eilannen Terschelling un Schiermonnikoog dat westerlauwersk Freesk proten.

In Noordfreesland un up Helgoland is daartegen blot noch van 10.000 Minsken uttogahn, de en van de noordfreeske Dialekten proten. Disse Luu leven besunners up de Eilannen Sylt, Amrum un Fohr un dicht bi de daanske Grenz rund Risum-Lindholm. Dat Friisk Gesats hett van 2004 in Sleswig-Holstein sorgt, dat dit Taal en klaar Rechtsgrundlaag kreeg.

In't oostelke Freesland is dat oll oosterlauwersk Freesk al siet hunnerten van Jahren bold utsturven. Bit vandag hett blot dat Saterfreesk overleevt. Dit Dialekt word van ruugweg 2000 Minsken in't Saterland proot.

Ok de Minsken, de vandag noch Freesk proten, bruken in hor Warkeldag de anner Spraken, de in hor Kuntreien bruukt worden un mit hor Freesk verwandt bund. Daarto horen de Standardspraken Nederlannsk , Dutsk un Daansk , man ok Platt . Nett as anner luttje Spraken in Europa bund de freeske Spraken in de Kniep van Utstarven.

So sucht dat denn so ut, dat mennig Fresen vandag kien Freesk mehr proten. Man besunners in Oostfreesland , dat van sien egen nedersassisk Dialekt stevig praagt is, hett de freeske Identitat dat Unnergahn van de freeske Spraak overleevt. Dat Oostfreeske Platt hett bovendeem mennig oll freeske Delen upnohmen. Dit Spraak deit in Oostfreesland nettso sien Wark for de Identitat van de Minsken as de freeske Spraken in Noord- un westerlauwersk Freesland.

Ok in de Provinz Freesland worden tegen dat Freeske ok faken nedersasske Dialekten bruukt, besunners in de Stellingwarven un dat Kolmerland. Un denn gift dat daar ok noch freesk-nederlannske Mengtalen, as dat Stadtfreesk un dat Bildts.

Mennig Kuntreien, de in ehrder Tieden freesk wassen, worden vandag neet mehr to Freesland tellt. So gift dat to'n Bispool in dat ?Westfreesland“ nomt Rebett in Noordholland nettso minn freeske Indentitat as in de Grunningsk Ommelanden , de vandag tusken de Provinz Freesland un Oostfreesland liggen.

Politik [ annern | Bornkood annern ]

De freeske Volksgrupp stellt tohoop mit de daanske un sorbske Minnerheiden un de in Dutskland levend Sinti un Roma de anerkennt nationaal Minnerheiden, de dat in de Bunnesrepublik Dutskland gift. De van dat Gesetz in Sleswik-Holstein anerkennde Minnerheidenpartei van de Danen, de Suudsleswigsche Wahlerverband (SSW), warkt mit de Nationale Fresen in Noordfreesland tosamen. So kummt dat, dat de SSW suk ok for de freeske Belang insetten deit. In de Nederlannen gift dat al siet Jahren de Fryske Nasjonale Partij un siet 2006 de Partei DeFriezen. In Oost-Freesland besteiht siet jungerde Tieden de Streekpartei De Fresen .

De Fresen ut West, Oost un Noord hebben suk to de Interfreeske Raad tosamensloten.

Hertogen van Freesland [ annern | Bornkood annern ]

• Sibbelt ???-???
• Ritzard ???-???

• Aldegisel 654-680
• Radbod 680?719
• Poppo 719?734

Quellen [ annern | Bornkood annern ]

1. ↑ Nordfriesischer Verein: Die Geschichte der Friesen
2. ↑ Nordfriisk Instituut: Karte des Nordfriesischen Sprach- und Besiedlungsraums
3. ↑ NDR Friesisches Programm: Geschichte, Geographie, Wirtschaft und Kultur Nordfrieslands ? einige Grundzuge
4. ↑ http://www.dedeensefriezen.nl/

Literatur [ annern | Bornkood annern ]

• Steensen, Hemminga, van Lengen: Die Frieslande , Verlag Nordfriisk Instituut 2006, ISBN 978-3-88007-333-3 (dutsk)
• Franz Kurowski: Die Friesen, Das Volk am Meer , Seite 12 f. , Manfred Pawlak Verlagsgesellschaft mbH, Herrsching, 1987, ISBN 3-88199-356-8 (dutsk)

Kiek ok bi [ annern | Bornkood annern ]

• Freesland
• Freeske Spraak