August Freudenthal
(*
2. September
1851
in
Fambossel
in't
Bohmedaal
in de
Luneborger Heid
; †
6. August
1898
) weer - just so as sien oller Broder
Friedrich Freudenthal
- en Heimaat-Schriever ut
Neddersassen
, de besunners dor sien Reisberichten - de he in hoochduutsch schreven hett - bekannt worrn is. He hett butendem ok sunst noch as en Narichten-Schriever, as Rutgever vun Boker un Grunner vun Tiedenblader warkt.
Freudenthal weer 1851 as de tweete Sohn vun en Muurmann boorn.
1862
keem August Freudenthal mit olven Johren in't lutt Heidjerdorp
Fintel
bi
Soltau
, wo he vun sien Grootvader, de Schoolmester weer, so veel Bistand kreeg, dat he al mit foffteihn Johr Huuslehrer in
Luhmohlen
bi
Winsen
worr.
Na dat he later en Lehrerseminaar in
Stood
besookt harr, hett he welk Johren in dusse Profeschoon arbeed, is denn avers Mitarbeider un wiederhen Redaktoor vun verscheden Bremer Narichtenblader worrn.
In de 1880er Johren vun sien Johrhunnert stropt he na plaan dor 'siene' Luneborger Heid - un dat to Tieden, wo he al Redaktoor bi de
Bremer Nachrichten
weer.
As Freudenthals amenn mehrst-beduden Wark is dorbi woll sien Book
Heidefahrten
(1890-1897) in veer Bannen rutkomen (dat binah as 'programmatisch' to beteken is). In dusse
Reisberichten
, de huuttodaags forwiss ok as wichtig Oorkunnen for sien Tied rekent warrt, mischt he anstellig (un in sien egen Oort) Narichten un verleden Tieden.
Bilangs dit schrifft August Freudenthal welk Theaterstucken (to'n Bispeel ?Nach Mitternacht“/?Gott Zufall“ in
1874
, dat in
Bremen
,
Dresden
,
Hannover
,
Swerin
,
Coburg
,
Wiesbaden
un
Posen
in't Theater wiest worrn is - un ok ?Der Herr Steuerrat“/?Inkognito“/?Zopf“ un ?Satire“/?Eifersucht“, um un bi
1882
bit
1892
) - mehr Spood het he avers mit sien Leder un Riemels, for welk vun de later ok Musik schreven worrn is.
1875
is he Mit-Rutgever vun de Sammeln vun Texten (man seggt dor woll ok ?Anthologie“ dorto) ?Bremer Dichter des 19. Jahrhunderts“ un Rutgever vun de beduden Sammeln ?Die Heide“ (
1890
).
Besunners sien Leed ?O schone Tied“ is in en Barg Spraken oversett worrn (so in't Hoochduutsch, Ingelsch, Sweedsch, Daansch, Russ'sch un Hollandsch); mennigeen vun de Luud, de vun Europa na Amerika hen schippert sund, mocht dat woll up Boord sungen hebben.
Sunst hett Freudenthal noch veel annere Texten over de Heid schreven, de veel Luud lesen hefft, un he hett - liek as vordem de
Grimm-Broder
,
Vertellseln
un
Marken
vun 'sien' Lannen tohoop socht. (?Aus Niedersachsen“ (I)
1893
; (II)
1895
).
Vun
1895
an gifft August tosamen mit sien Broder Friedrich to'n eerstmal de Tiedenblad ?Niedersachsen“ rut, de eerst
2001
to'n Enn kamen is. In't gliek Johr keem ok sien eenzig Book in plattduutsch Spraak, de
Heid-Ekkern
rut (an anner Steed
Heideckern
noomt).
August Freudenthal starv in't Johr
1898
- un is so man blots 47 Johren oolt worrn. Sien Schriften hefft veel Minschen en Togang to de dormaals aflegen Heidlandschap in Noordduutschland mooglich maakt.
An'n
18. August
1923
is in de
Fambosseler
Lieth en Denkmaal to Ehren vun August Freudenthal inwieht worrn - un for sien Graff up de - as en Park anleggt - Riensberger Karkhoff sorgt siet 1938 de Senaat vun de Stadt
Bremen
.
- Gedichte, 1879 Verlag J. Kuthmann's Buchhandlung in Bremen, 165 Sieden
- Gedichte, 2. Oplaag, 1888 Verlag Carl Schunemann, Bremen, 280 Sieden
- Heidefahrten, fur Freunde der Heide geschildert, 1890 - 1897
- Band I, Ausfluge in die hohe Heide und in das Flußgebiet der Bohme, 1890, (Tweetoplaag 1906)
- Band II, Ausfluge am Nordost- und Sudwestrand der Luneburger Heide, 1892
- Band III, Ausfluge in die Flußgebiete der oberen Luhe und Oerke und in die Heide des ehemaligen Stifts Verden, 1894
- Band IV, Ausfluge in die Wurster Heide, in das Land Uelzen und zu den Heidehohen im Teufelsmoor, 1897
- Heidefahrten - Sammelband, 1983 unverannert Nodruck in een Band (Rotenburg/W.)
- Heideckern (a.a.O. ?Heid-Ekkern“) - dut un dat in noordhannoversch Platt, 1895; Neeoplagen 1959 un 1989
De Pleeg un Verbreden vun de nedderduutsche Spraak un dat Wark vun de Freudenthal-Broder widmet sik as duutschsprakig literaarsch Sellschap de
Freudenthal-Gesellschaft
in
Soltau
.