Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Den
Kristalnacht
, vake up syn
duutsk
eskreaven as
Kristallnacht
of
Reichskristallnacht
, was nen landeliken
pogrom
up
joadske
inwoaners van
Duutskland
. Darby worden joaden upejagd un anevollen, un minstens 91 kummen umme. In heyl Duutskland,
Oustenryk
un et
Sudetenland
worden 271 synagogen un 7000 joadske winkels kapotehowwen. Meyr as 30.000 joadske kearls worden upepakked un afevoord nar koncentratykampen. Den kristallnacht wor organiseerd doar de paramilitare
Schutzabteilung
(SA) un de
Schutzstaffel
(SS) van
Naziduutskland
, ehulpen doar afdeylingen van de
Hitlerjugend
.
Den anval was et swoardepunt van meyrere dage unroste, van
7.
tot
13. november
1938
. De name
Kristallnacht
is uut et duutsk oaverenoamen un verwist nar de gebroakene ruten van joadske huse, winkels un synagogen. In Duutskland selv wordt et meysttyds aneduded med de name
Novemberpogrome
, umdat et meyrere dage anholde.
Direkte anleiding voar den anval was nen moord up nen duutsken diplomaat
Ernst vom Rath
in
Frankryk
. Den wor up den 7. november doudeskoaten doar
Herschel Grynszpan
, nen joadsk-poolsken jungen van 17 jar old, den as vergelding wolde voar et leyd wat 12.000 uutesatte poolske joaden anedan was. Den moord was koren up de moale van de nazi's, dee as darmed 'de verdorvenheid van de joaden' bevastigd saggen.