Gemaente Hoarlemmermeer
|
![Vlagge van de gemeante Hoarlemmermeer](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Haarlemmermeer_vlag_1965.svg/125px-Haarlemmermeer_vlag_1965.svg.png) |
|
(
Vlagge van Hoarlemmermeer
)
|
(
Waopen van Hoarlemmermeer
)
|
![Lokatie van de gemeante Hoarlemmermeer](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/LocatieHaarlemmermeer.png/264px-LocatieHaarlemmermeer.png)
Lokatie van de gemeante Hoarlemmermeer
|
Informasie
|
Proveensie
|
Noord-Holland
|
Heufdplaatse
|
Heufddarp
|
Geografie en bevolking
|
Oppervlakte
-
Laand
-
Water
|
185,31
km²
180,03 km²
5,28 km²
|
Inwonners
Bevolkingsdichtheid
|
140.000
(29 augustus 2007)
759 inw./km²
|
Koordinaten
|
52° 19′ N
,
4° 41′ O
52.316666666667
4.6833333333333
Koordinaoten:
52° 19′ N
,
4° 41′ O
|
Aoverig
|
Belangrieke verkeersaoders
|
A4
,
A5
,
A9
,
N201
,
N205
,
N207
,
N232
, Schipholspoorliene
|
Netnummer
|
020, 023, 0252, 0297
|
Postkode
|
1117-1119, 1160-1161, 1170-1175, 1435-1438, 2130-2144, 2150-2158, 2165
|
Offisiele webstie
www.haarlemmermeer.nl
|
Den
Haorlemmermeer
(
Nederlands
:
Haarlemmermeer
) is ne Nederlandse dreugmakeri'je en geliek-eneumde gemeente in t zuden van de Nederlandse proviensie
Noord-Holland
. Veurdat t dreugemaakt wordden in de jaoren 1849-1852 was t Haorlemmermeer eeuwenlange nen unmundig groten waterplas.
Den Haorlemmermeer is umgaeven deur de Ringvaort. In t noordoosten van de gemeente ligt den lochthaven
Schiphol
. Op 29 augustus 2007 wierd in Heufddarp den 140.000en inwonner geboren. De heufdplaatse Heufddarp telt ruum 70.000 inwonners.
Den Haorlemmermeer is vanof 1852 ne landstraeke en dreugmakeri'je ten zuudwesten van
Amsterdam
.
In de
middeleeuwen
waren vanof de 13e eeuwe tussen Amsterdam,
Haorlem
en
Leiden
op zien minst dree vaenmeren, te wetten: t
Spieringmeer
in t noorden, t (olde) Haorlemmermeer in t midden en t
Leidsemeer
in t zuden. Veur delen van disse meren bestonden plaatselik ok namen as Hellemeer en Olde Meer, maor dat waren delen van de veurneumde meren. Deur turf ofstaeken (veural deur Haorlemmers) veur de brandstofveurzening van de greuiende staeden en eure bedrievigheid en as gevolg van golfofslag deur slechte of ontbrekkend dieken verdwaen daor met name an de noordeliken en oostelike walkaanten storig meer vaenland. Dee meren smolten omstraeks 1500 nao nen trop haevige stormen samen tot t (ni'je) Haorlemmermeer, t grootste meer van
Holland
, met ne oppervlaakte van bi'jnao 17 doezend bunder. Vanwaege t wooste en landvraetende gedrag van t meer kreg t den bi'jname den "Waterwolf".
Umstraeks
1477
kwammen t olde Haorlemmermeer en t Leidsemeer bi'j den
Vennep
in vri'je verbinding met mekare. In
1508
wierden de letste stukskes landbrugge (dee t olde Haorlemmermeer en t Spieringmeer van mekare scheidden) vortespeuld. Hierbi'j ging ok de belangriekste verbindink aover land tussen Haorlem en Amsterdam via
Sloten
verloren, waornao allenig den weg via den
Spaorndammerdiek
aoverblaef. Ok hier bestond t gevaor dat de landverbindink dee t Haorlemmermeer van t
IJ
scheidden verloren zol gaon, maor mit volle meuite kon in de jaoren nao 1509 den Spaorndammerdiek hersteld worden, waordeur t Haorlemmermeer uutendelik geen deel meer zol waen van den
zeearm
met zalt water den zich vanof de Zuderzee westweerts via t IJ uutstrekten.
Neet allenig ging volle land verloren, ok verschillende darpen, waoronder Ni'jerkarke, Sloten en Viefhuzen (Zuud-Schalkwiek), wierden deur t water verzoppen. Van t darpsgebeed van
Aalsmeer
was meer as de helfte vort, maor de darpskern van Aalsmeer blaef net buten de walkaanten van t meer beholden.
Op 26 mei
1573
vond tiedens den Krieg van Haorlem den
slag op t Haorlemmermeer
plaatse tussen nen Spaansen vloot onder leiding van Bossu en nen Hollandsen vloot onder leiding van Marinus Brandts.
Den "Waterwolf" maakten n gerochtmakend slachtoffer op 7 jannewaori
1629
to
Frederik Hendrik
, den oldsten zunne van
Frederik V van de Palts
verzop op nen boottocht van
Den Haag
naor
Amsterdam
. Zi'j waren op tocht egaone um den deur
Piet Hein
op de Spanjolen buutgemaakten zilverschat in Amsterdam te bekieken, maor kwammen terechte in nen haevigen storm. t Schip verzop en er verzoppen veer zeeleu. Den "Winterkonning" aoverlaefden maor net.
Al in de 17e eeuwe wierden, onder andere deur
Leeghwater
, plannen emaakt um t Haorlemmermeer dreuge te malen. In 1641 brech Leeghwater zien Haorlemmermeerbook uut. Daorveur zollen rondumme 200 mollen neudig ewest waen. Deur de hoge kosten enerzieds en de scheepvaort- en visseri'jbelangen van
Haorlem
en
Leiden
anderzieds kwammen t neet tot dreugmaking.
End
1836
hadden twee stormen t water tot an de poorten van Leiden en
Amsterdam
op-ejagd, waornao
konning Willem I
in
1837
beslot dat t meer dreugemalen mos worden. Bi'j Konninklik besluut van
1 augustus
wierd ne kommissie belast met t maken van n ontwarp veur de dreugmaking. Dit ontwarp leet aeven op zich wochten; pas to in
1839
Amsterdam en Leiden wier te kampen hadden mit aoverlast kwam der schot in de zaak. Veur t graoven van de Ringvaort en de bedieking stok Jonkheer
Frederik van de Poll
in mei
1840
bi'j
Hillegum
de eersten schuppe in de grond. Nao acht jaor graoven was t meer noe volledig of-eslotten deur nen ringdiek van 59,5 km lengte en 0,70 tot 1,70 m heugte.
In tussentied was beslotten um de dreugmaking helemaol met stoomkracht te doon: n unikum in dee tied. In
1845
wordden daorveur eerstmaol n proof-stoomtuug ebouwd, t Gemaol De Leeghwater, dat in
1848
begon met t dreugmalen. In
1849
wierden de andere twee stoomgemalen in gebruuk enommen:
Gemaol De Cruquius
en
Gemaol De Lynden
. De gemaolen wierden eneumd naor leu dee-t den anzet hadden egovven tot dreugmaking (Nicolaus Cruquius en Frans Godard, baron van Lynden van Hemmen). Uutendelik veel t meer op
1 juli
1852
dreuge.
Nao t dreugeworden duurden t nog tot
1855
veurdat Haorlemmermeer ne gemeente wierd. Veurdeen bunt der plannen ewest um Haorlemmermeer in twee gemeenten in te daelen, waorbi'j t noordelike deel bi'j Noord-Holland evoogd zol worden en t zuden bi'j
Zuud-Holland
. Den eersten borgemeister was Mr. M.S.P. Pabst.
In den polder wordden twee darpen esticht: Kruusdarp (t latere
Heufddarp
) en
Venneperdarp
(t lateren
Ni'j-Vennep
). Kruusdarp ontwikkelden zich al raps tot t belangriekste darp van den polder, mede deurdat hier t gemeentehoes ebouwd wierd. Ok t polderhuus kwam in dit darp. Later kwammen der meer darpen, waorvan
Badhovedarp
en
Zwaonenborg
de grootsten bunt.
Anvankelik was Haorlemmermeer ne boerengemeente. In de
20ste eeuw
kwam den glastuunbouw op en wierd den lochthaven Schiphol ontwikkeld. Zowal rondumme Schiphol as Heufddarp bunt volle bedrieventerreinen en kantoorparken. Volle internasionale bedrieven hebt hier ne vestiging. In
2002
wierd naobi'j Heufddarp de
Floriade
eholden.
Haorlemmermeer besteet uut 26 kernen en is ene van de grootste gemeenten van
Nederland
. Haorlemmermeer is ok ne gemeente van taegenstellingen: verstaedeliking taegenaover platteland, grootschaoligheid taegenaover kleinschaoligheid, 'hightech' taegenaover boeren bedrievigheid.
Langs den ringdiek ligt met de klokke met de volgende darpen en naoberschappen, vake taegenaover ne plaatse an de aoverziede van de Ringvaort:
Lijnden
,
Badhovedarp
Sloten
,
Ni'je Meer
*,
Schiphol-Oost
** (
Amstelvene
),
Olde Meer
,
Aalsmeerderbrugge
(
Aalsmeer
),
Riesenholt
(
Aalsmeer
),
Borgervaene
,
Leimuderbrugge
(
Leimuden
),
Weteringbrugge
(
Olde Wetering
),
Vraeborg
** (
Ni'je Wetering
),
Huugsloot
**,
Butenkaag
(
Kaag-Darp
),
Lisserbrook
(
Lisse
),
Beinsdarp
(
Hillegum
),
Zwaonshook
(
Bennebrook
),
Cruquius
,
Viefhuzen
(
Haorlem
),
Ni'jebrugge
en
Zwaonenborg
(
Halfweg
).
Binnen den diek ligt:
Boesingheliede
,
Cruquius-Oost
**,
Weberbuurt
**,
Heufddarp
,
Den Hook
*,
Rozenborg
,
Lochthaven Schiphol
,
Schiphol-Riek
,
Ni'j-Vennep
,
t Kaobel
* en
Abbenes
.
(Legenda: * : wordt deur de gemeente apart ezene as gebeedsdiel binnen de naobi'j-elaegen plaatse; ** : wordt neet offisieel deur de gemeente as aparte karn erkend.)
-
Polderhoes in Heufddarp
-
Gemaol in Lienden
-
t Darp Viefhuzen
-
Lochthaven Schiphol