Elsassisk

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Et taalgebeed van et westelik upperduutsk.

Et gebeed van et elsassisk ligt in et ousten van Frankryk

??   Swabisk (25)

??   Neaderalemannisk (26)

??  Elsassisk (27)

??   Hougalemannisk (28)

??   Hougstalemannisk (29)

??  Noordbaiersk (30)

??  Centraalbaiersk (31)

??  Suudbaiersk (32)

Elsassisk , ouk wel elsasserduutsk ( Elsasserditsch ), is een versameling plaatselike varianten van et hoogduutsk . Et elsassisk is een form van neaderalemannisk dee voarnamelik in de Elsas - een gebeed dat in statkundig upsicht by Frankryk hoyrt - esproaken wordt.

Howel der vake oaver elsasserditsch oftewel elsassisk as eyn dialekt esproaken wordt, hevt in warkelikheid so'n beetjen elk darp of elke stad een eigen dialekt, krekt as by et sassisk en et limborgsk et geval is. De verskillen tusken disse dialekten kunnen ardig grout weasen, sodat et kan voarkummen dat spreakers van verskillende elsassiske dialekten (byvoarbeald uut de umgeaving van et noordelike Stratsborg en dee van et sudelike Mulhusen (fransk: Mulhouse ; duutsk: Muhlhausen ) mekare wat lastiger begrypen.

Et kumt, voaral in kleinere darpen, noch altyd voar dat kinders in et elsassisk groutebrocht worden, en eyrst up skule in anraking kummen mid et fransk .

Gebruuk [ bewark | bronkode bewarken ]

-- ET DUUTSKE TAALLANDSKAP --

De perifery van et duutsk

Volgens een study waroaver de Dernieres Nouvelles d'Alsace in 2001 berichtede, beskouwt 61 percent van de inwuners van de Elsas sik as elsassisk spreakend. Darenteagen gebruukt amper een kwart van de jungelude in de Elsas noch af en to hoar streaktaal, en noch mar vyv percent van de beginnende basisskuulkinders hevt kennis van et elsassisk.

Et plaatselike dialekt wordt voaral noch up et platteland in et noorden en noordwesten gebruked, under de buren, of by beropen warin se mid et publik in anraking kummen. Noch halverweagen de 20. ey kun neagentig percent van de bevolking elsassisk en/of hougduutsk verstan.

Tweytalig stratnaambord in Ensisheim

Stratnaamborden in de Elsas binnen vake tweytalig in et fransk en et elsassisk; sumtyds worden ouk de olde duutske stratnamen nast de nye franske gebruked. Teagenswoordig binnen der ouk plaatsnamen in et elsassisk nast de ambtelike franske name, so as in et geval van Steynborg (fransk: Steinbourg ; elsassisk: Steiweri ).

Doardat tweytaligheid doar de regering van de Elsas as een ekonomisk winstpunt eseen wordt, kumt et tweytalig underwys aldoar meyr in de belangstelling.

Autoors [ bewark | bronkode bewarken ]

De bekendste skryvers in et elsassisk binnen Rene Schickele, Jean Egen, Auguste Wackenheim en Andre Weckmann. See geaven hoar warken uut in et fransk, hougduutsk en elsassisk. Weckmann beskrivt in syn gedichten de tragedy van de elsasser identiteit en et dialekt.

Enkele woorden in et elsassisk [ bewark | bronkode bewarken ]

Neadersassisk Elsassisk Hougduutsk Fransk
aerde Arda Erde terre
heamel Hemmel Himmel ciel
water Wasser Wasser eau
vuur Fihr Feuer feu
man Mann Mann homme
vrouw Fraui Frau femme
eaten assa essen manger
drinken trenka trinken boire
grout groos groß grand(e)
klein klai klein petit(e)
nacht Nacht Nacht nuit
dag Taag Tag jour
Dit artikel is eskreaven in et westveluwsk , in de Nysassiske Skryvwyse .