Crime
, an termos juridicos, ye toda atitude tipica i antijuridica, praticada por un ser houmano.
Nun sentido bulgar,
crime
ye un ato que biuola ua norma moral.
Nun sentido formal, crime ye ua biolacon de la
lei penal
ancreminadora.
Ne l cunceito material, crime ye ua acon o oumisson que se proibe i se percura eibitar, amanacando-la cun
pena
, porque custitui oufensa (danho o peligro) a un bien juridico andebidual o coletibo.
Cumo cunceito analitico, crime ye la acon o oumisson tipica, eilicita i culpable.
Para muitos adetos de la cunceito analitico, crime ye acon o omisson tipica i eilicita. Sendo la culpablidade un pressupuosto de la pena i la periculosidade un pressupuosto de la medida de siguranca.
Zde las purmeiras ceblizacones, al cunhar la lhei, stubo persente un de ls sous oubjetibos primordiales que ye lhemitar i regular l porcedimiento de las pessonas delantre de cundutas amplamente cunsidradas cumo nocibas i reprobables.
Un de ls scritos mas antigos ye l
codigo
sumeriano
de "Ur-Nammu" que data de aprossimadamente 2100 a.C. ne l qual se benen arrolados 32 artigos alguns de ls quales preconizando penas para atos deletibos. L
Codigo de Hamurabi
que ye cumpilacon maior i posterior, dentre outros regramientos penales contra l crime, adota la chamada
Lei de Talion
o la coincida lhei de l
uolho por uolho, diente por diente
, que cuncedie als parientes de la bitima l dreito de praticar cul creminoso la mesma oufensa i ne l mesmo grau por el cometida.
Ate la
eidade media
la nocon de crime nun era mui clara, frequentemente cunfundinda cun outras
praticas reprobables
que se bereficaban nas dibersas sferas
lhegales
,
admenistratibas
,
cuntratuales
,
sociales
(
stritu sensu
), i ate
relegiosas
.
Ate la cunsagracon de l percipio de la reserba lhegal an materia penal o
nullun crimen nulla poena sine lege
(nun hai crime, nun hai pena, sin lhei), crime i pecado se cunfundian pula persistencia dun bigoroso
dreito canonico
que las bezes cunfundie (i ate sustituie) la lhegislacon de ls Stados.
Debe-se antoce aquel percipio la formulacon atual de barias lhegislacones penales que, an berdade,
nun proiben
nanhue pratica, mas simplesmente
tipefican cundutas i preconizan las respetibas penas
aqueilhes que las pratican.
Assi ye correto dezir que nun hai lhei algua que proiba alguien de matar ua pessona. L que hai ye ua lhei que
tipefica
esta acon defenindo-a cumo crime, i prescribe-le las dibersas penas aplicables aquel que la praticou, lhebando an cunta las dibersas circunstancias
atenuantes
o
agrabantes
persentes an cada causo.
Para eifeito de studos i mesmo an lhegislacones penales ls procedimientos cunsidrados crimes furun agrupados segundo l bien material o eimaterial que atingian.
Assi, tenemos ambaixo ua lhista no-cunclusiba subre alguns de ls percipales grupos delitibos.
- Anjuria
(oufensa berbal, scrita o ancenada)
- Calunia
(falsa atrebuicon de cometimiento de crime la alguien)
- Difamacon
(porpagacon zabonadora contra la buona
fama
de alguien).
- Furto
- subtracon de cousa alhena moble
- Roubo
- subtracon de cousa alhena moble mediante biolencia
- Latrocinio
- subtracon de cousa alhena moble an que la biolencia ampregada resulta na
muorte
. (Trata-se de crime contra l
patrimonio
porque la motibacon de l crime ye la subtracon eimediata de l patrimonio de la bitima)
- Recetacon
- recetar algo o perdutos roubados
- Danho
- daneficacon dolosa de cousa alhena
- Storson
- quando se custrange alguien cul antuito de recebir bantaige eiquenomica andebida.
- Storson mediante sequestro
- sequestrar pessona cul fin de oubtener bantaige cumo cundicon de l resgate.
- Stelionato
- oubtener para si bantaige eilicita por meio de erro o ardil.
- Biolacon de dreito outoral
- uso nun outorizado de obra alhena
- Biolacon de l dreito de marca
- biolar patente o zeinho andustrial
- Biolacon
- custranger mulhier a cunjuncon carnal.
- Corrupcon de menores
- corromper pessona maior de 14 i menor de 18 anhos mediante ato de lhibidinaige.