한국   대만   중국   일본 
Aristoteles - Biquipedia Saltar para o conteudo

Aristoteles

Ourige: Biquipedia, la anciclopedia lhibre.

Aristoteles (an griego Αριστοτ?λη? ) naciu an Stagira , na Calcidica ( 384 a.C. - 322 a.C. ). Filosofo griego , aluno de Platon i porsor de Alxandre, l Grande , ye cunsidrado un de ls maiores pensadores de todos ls tiempos i criador de l pensamiento lhogico .

Aristoteles figura antre ls mais anfluentes filosofos griegos, al lhado de Socrates i Platon, que trasformorun la filosofie pre-socratica, custruindo un de ls percipales fundamientos de la filosofie oucidental . Aristoteles prestou cuntribuicones fundantes an dibersas arias de l coincimiento houmano, ctacando-se: etica , politica , fisica , metafisica , logica , psicologie , poesie , retorica , zologie , biologie , storia natural .

Ye cunsidrado por muitos l filosofo que mais anfluenciou l pensamiento oucidental , a eisemplo de las palabras que el criou i que passorun para quaije todas las lhenguas modernas ( atualidade , axioma , catadorie , einergie , eissencia , potencial , potencia , topico , birtualidade i muitas outras). Sue anfluencia tamien puode ser percebida na obra " La Debina Comedia " de Dante Alighieri ya que toda la astronomie dantesca se funda an Aristoteles i sous comentadores.

Fui chamado por Augusto Comte de "l princepe eiterno de ls berdadeiros filosofos", por Platon de "l lheitor" (pula abidec cun que lhia i por se tener cercado de ls lhibros de l poetas , filosofos i homes de la ciencia cuntemporaneos i anteriores) i, puls pensadores arabes , de l "precetor de la anteligencia houmana". Por tener studado ua bariada gama de assuntos, i por tener sido tamien un deciplo que an mui sentidos ultrapassou l mestre, Platon , ye coincido tamien cumo L Filosofo . Aristoteles tamien fui chamado de l stagirita , pula tierra natal, Stagira .

Bida [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

Filho de Nicomaco , amigo i medico pessonal de l rei macedonio Amintas II , pai de Felipe II de la Macedonia . Ye probable que l antresse de Aristoteles por biologie i fisiologie decorra de la atebidade medica eisercida pul pai i pul tio, i que remonta a diec geracones.

Cun cerca de 16 o 17 anhos partiu para Atenas , maior centro anteletual i artistico de la Grecia . Cumo muitos outros mocos de la epoca, fui para alha prosseguir ls studos. Dues grandes anstituicones cputaban la perferencia de ls mocos: la scuola de Eisocrates , que bisaba purparar l aluno para la bida politica, i Platon i sue Academie , cun perferencia a la ciencia ( eipisteme ) cumo fundamiento de la rialidade. Anque de l abiso de que, quien nun conhecisse Geometrie eilhi nun deberie antrar, Aristoteles decediu-se pula Academie platonica i neilha quedou 20 anhos, ate 347 a.C. , anho que se morriu Platon.

Cula muorte de l grande mestre i cula scuolha de l sobrino de Platon, Speusipo , pa la xefie de la Academie, Aristoteles partiu para Assos cun alguns ex-alunos. Dous fatos parecen se relacionar cun esse eipisodio: Speusipo repersentaba ua tendencia que zagradaba eimensamente Aristoteles, esto ye, la matematizacon de la filosofie; i Aristoteles tener-se sentido preterido (o rejeitado), ya que se julgaba l mais ato para assumir la direcon de la Academie.

An Assos , Aristoteles fundou un pequeinho circlo filosofico cula ajuda de Hermias , tirano lhocal i eibentual oubinte de Platon. Alha quedou por tres anhos i casou-se cun Pities , sobrina de Hermias. Assassinado Hermias, Aristoteles partiu para Mitilene , na ilha de Lesbos , adonde rializou la maior parte de las famosas ambestigacones biologicas . Ne l anho de 343 a.C. chamado por Felipe II , tornou-se precetor de Alexandre, funcon que eiserceu ate 336 a.C. , quando Alxandre chubiu al trono.

Neste mesmo anho, de buolta la Atenas, fundou l ≪ Lykeion ≫, ourige de la palabra Liceu an que ls alunos quedorun coincidos cumo peripateticos (ls que passeian), nome decorriente de l habito de Aristoteles de ansinar al aire lhibre, muitas bezes debaixo de las arbles que cercaban l Lhiceu. Al cuntrario de la Academie de Platon, l Lhiceu prebilegiaba las ciencias naturales . Alxandre mesmo ambiaba al mestre eisemplares de la fauna i flora de las regiones cunquistadas. L trabalho cobrie ls campos de l coincimiento classico de anton, filosofie , metafisica , lhogica , etica , politica , retorica , poesie , biologie , zologie , medecina i stableciu las bases de tales deciplinas quanto la metodologie cientifica .

Aristoteles diregiu la scuola ate 324 a.C. , pouco depuis de la muorte de Alxandre. Ls sentimientos antimacedonios de ls atenienses boltorun-se contra el que, sentindo-se amanacado, deixou Atenas afirmando nun premetir que la cidade cometisse un segundo crime contra la filosofie (aluson al julgamiento de Socrates ). Deixou la scuola als cuidados de l percipal deciplo, Teofrasto ( 372 a.C. - 288 a.C. ) i retirou-se para Calcis , na Eubeia . Nessa epoca, Aristoteles ya era casado cun Herpiles , ua bec que Pities habie muorto pouco tiempo depuis de l assassinato de Hermias, sou protetor. Cun Herpiles, tubo ua filha i l filho Nicomaco . Morriu-se a 322 a.C.

L pensamiento aristotelico [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

La tradicon repersenta un eilemiento bital para la cumprenson de la filosofie aristotelica. An cierto sentido, Aristoteles bie l propio pensamiento cumo l punto culminante de l porcesso zancadenado por Tales de Mileto . La filosofie pertendie nun solo reber cumo tamien corregir las falhas i amperfeicones de las filosofies anteriores. Al mesmo tiempo, trilhou nuobos caminos para fundamentar las criticas, rebisones i nuobas perposicones.

Aluno de Platon , Aristoteles ccorda dua parte fundamental de la filosofie. Platon cuncebie dous mundos eisistentes: aquel que ye aprendido por nuossos sentidos, l mundo cuncreto -, an custante mutacon; i outro mundo - abstrato -, l de las eideias, acessible solamente pul anteleto, eimutable i andependiente de l tiempo i de l spacio material. Aristoteles, al cuntrario, defende la eisistencia dun solo mundo: este an que bibimos. L que sta para alha de nuossa speriencia sensible nun puode ser nada para nos.

Lhogica [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

Para Aristoteles, la Logica ye un strumiento, ua antroducon para las ciencias i pa l coincimiento i baseia-se ne l silogismo , l pensar formalmente struturado que supone ciertas premissas puostas prebiamente para que haba ua cuncluson necaira. L silogismo ye dedutibo parte de l ounibersal pa l particular; la anducon , al cuntrario, parte de l particular pa l ounibersal. Dessa forma, se furen berdadeiras las premissas, la cuncluson, lhogicamente, tamien l sera.

Fisica [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

La cuncepcon aristotelica de Fisica parte de l mobimiento , eilucidando-lo nas analezes de ls cunceitos de crecimento, altaracon i mudanca. La teorie de l ato i potencia, cun amplicacones metafisicas, ye l fundamiento de l sistema. Ato i potencia relacionan-se cul mobimiento anquanto que la materia i forma cula ousencia de mobimiento.

Para Aristoteles, ls oubjetos caian para se lhocalizaren corretamente d'acuordo cula natureza: l eter , arriba de todo; lhougo ambaixo, l fuogo ; depuis la auga i, por redadeiro, la tierra .

Psicologie [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

La Psicologie ye la teorie de la alma i baseia-se ne ls cunceitos de alma ( psykhe ) i anteleto ( nous ). La alma ye la forma primordial dun cuorpo que ten bida an potencia, sendo la eissencia de l cuorpo. L anteleto, por sue bec, nun se queda a ua relacon specifica cul cuorpo; sue atebidade bai para alha del.

L ourganismo , ua bec zambolbido, recibe la forma que le possiblitara perfeicon maior, fazendo passar sues potencias a ato. Essa forma ye alma. Eilha fac cun que begeten, crecan i se reprodozan ls animales i plantas i tamien fac cun que ls animales sintan.

Ne l home , la alma, para alha de sues caratelisticas begetatibas i sensitibas, hai tamien la caratelistica de la anteligencia, que ye capac de aprender las eissencias de modo andependiente de la cundicon ourganica.

El acraditaba que a mulhier era un ser ancumpleto, un meio home. Serie passiba, al passo que l home serie atibo.

Biologie [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

La biologie ye la ciencia de la bida i queda ne l ambito de la fisica (cumo la propia psicologie), pus sta centrada na relacon antre ato i potencia. Aristoteles fui l berdadeiro fundador de la zologie - lhebando-se an cuonta l sentido eitimologico de la palabra. A el se debe la purmeira debison de l reino animal.

Aristoteles ye l pai de la teorie de la abiogenese , que durou ate seclos mais recentes, segundo la qual un ser nacie dun germe de la bida, sin que un outro ser percisasse gera-lo (fuora ls houmanos): un eisemplo ye l de las abes que biben a la beira de las lagonas , cujo germe de la bida starie nas plantas prossimas.

Inda ne l campo de la biologie, Aristoteles fui quien ampecou ls studos cientificos decumentados subre peixes sendo l precursor de la eitiologie (la ciencia que studa ls peixes), catalogou mais de cien speces de peixes marinos i ccrebiu sou cumportamiento. Ye cunsidrado cumo eilemiento storico de la eibolucon de la piscicultura i de la aquariofilia . [1]

Metafisica [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

La palabra " Metafisica " nun ye aristotelica; l que hoije chamamos de metafisica era chamado por Aristoteles de filosofie purmeira. Esta ye la ciencia que se acupa cun rialidades que stan para alha de las rialidades fisicas que tene facele i eimediata aprenson sensorial.

L cunceito de metafisica an Aristoteles ye mui cumplexo i nun hai ua sola defenicon. L filosofo dou quatro defenicones para metafisica :

  1. la ciencia que pregunta causas i percipios;
  2. la ciencia que pregunta l ser anquanto ser;
  3. la ciencia que ambestiga la sustancia;
  4. la ciencia que ambestiga la sustancia supra-sensible.

Ls cunceitos de ato i potencia , materia i forma , sustancia i acidente tenen special amportanca na metafisica aristotelica.

Las quatro causas [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

Para Aristoteles, eisisten quatro causas amplicadas na eisistencia d'algo:

  • La causa material (aqueilho de l qual ye feita algo, l barro, por eisemplo);
  • La causa formal (la cousa an si, cumo un copo de barro);
  • La causa eficiente (aqueilho que da ourige al porcesso an que la cousa nace, cumo las manos de quien trabalha a barro);
  • La causa final (aqueilho pa la qual la cousa ye feita, por eisemplo para anfeitar un ambiente).

La teorie aristotelica subre las causas stende-se subre to la Natureza , que ye cumo un artista que atua ne l anterior de las cousas.

Eissencia i acidente [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

Aristoteles ctingue, tamien, la eissencia i ls acidentes an algo.

La eissencia ye algo sin l qual aqueilho nun puode ser l que ye; ye l que da eidantidade a un ser, i sin la qual aquel ser nun puode ser recoincido cumo sendo el mesmo (por eisemplo: un lhibro sin nanhun tipo de lhetras nun puode ser cunsidrado un lhibro, pus l fato de tener lhetras ye l que premite-lo ser eidantificado cumo "lhibro" i no cumo "caderno" o solo cume "papel an branco").

L acidente ye algo que puode ser einerente o no al ser, mas que, mesmo assi, nun ccarateliza-se l ser por sue falta (l tamanho dua flor, por eisemplo, ye un acidente, pus ua flor grande nun deixara de ser flor por ser grande; la sue quelor, tamien, pus, por mais que ua flor tenga que tener, necessariamente, algua quelor, inda assi tal caratelistica nun fac dua flor l que eilha ye).

Potencia, ato i mobimiento [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

Todas las cousas son an potencia i ato. Ua cousa an potencia ye ua cousa que tende a ser outra, cumo ua semiente (ua arble an potencia). Ua cousa an ato ye algo que ya sta rializado, cumo ua arble (ua semiente an ato). Ye antressante notar que todas las cousas, mesmo an ato, tamien son an potencia (pus ua arble - ua semiente an ato - tamien ye ua fuolha de papel o ua mesa an potencia ). La unica cousa totalmente an ato ye l Ato Puro, que Aristoteles eidantifica cul Bien . Esse Ato nun ye nada an potencia , nin ye la rializacon de potencia algua. El ye siempre eigual a el mesmo, i nun ye un antecedente de cousa algua. Desse cunceito Tomas de Aquino deribou sue nocon de Dius an que Dius serie "ato puro".

Un ser an potencia solo puode tornar-se un ser an ato mediante algun mobimiento . L mobimiento bai siempre de la potencia al ato, de la pribacon a la posse. Ye por esso que l mobimiento puode ser definido cumo ato dun ser an potencia anquanto sta an potencia .

Etica [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

Ne l sistema aristotelico, la etica ye la ciencia de las cundutas, menos eisata na medida an que se acupa cun assuntos passibles de altaracon. Eilha nun se acupa cun aqueilho que ne l home ye eissencial i eimutable, mas daqueilho que puode ser oubtenido por acones repetidas, cposicones juntadas o de habitos que custituen las birtudes i ls bicios. Sou oubjetibo redadeiro ye garantir o possiblitar la cunquista de la felcidade .

Partindo de las cposicones naturales de l home (cposicones particulares a cada un i que custituen l caratere), la moral amostra cumo essas cposicones deben ser modificadas para que se ajusten a la rezon . Estas cposicones questuman star afastadas de l meio-termo , stado que Aristoteles cunsidra l eideal. Assi, alguas pessonas son mui timidas, outras mui oudaciosas. La birtude ye l meio-termo i l bicio se da o na falta o ne l eicesso. Por eisemplo: coraige ye ua birtude i sous cuntrarios son la temeridade (eicesso de coraige) i la cobardie (ousencia de coraige).

Las birtudes se rializan siempre ne l ambito houmano i nun tenen mais sentido quando las relacones houmanas zaparecen, cumo, por eisemplo, an relacon a Dius . Totalmente defrente ye la birtude speculatiba o anteletual, que pertence solo la alguns (giralmente ls filosofos) que, fuora de la bida moral , buscan l coincimiento pul coincimiento. Ye assi que la cuntemplacon aprossima l home de Dius .

Politica [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

Alxandre i Aristoteles

Na filosofie aristotelica la politica ye un cdobramiento natural de la etica . Dambas las dues, na berdade, cumponen la ounidade de l que Aristoteles chamaba de filosofie pratica .

Se la etica sta preacupada cula felcidade andebidual de l home , la politica se preacupa cula felcidade coletiba de la polis . Desse modo, ye tarefa de la politica ambestigar i ccubrir quales son las formas de gobierno i las anstituicones capazes de assegurar la felcidade coletiba. Trata-se, antoce, de ambestigar la custituicon de l stado .

Acradita-se que las reflexones aristotelicas subre la politica oureginan-se de la epoca an que el era precetor de Alxandre, l Grande .

Dreito [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

Para Aristoteles, assi cumo la politica , l dreito tamien ye un cdobramiento de la etica . L dreito para Aristoteles ye ua ciencia dialetica , por ser fruito de teses o heipoteses , nun necessariamente berdadeiras, balidadas percipalmente pula aprobacon de la maiorie .

Retorica [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

Aristoteles cunsidraba amportante l coincimiento de la retorica , ya que eilha se custituiu nua tecnica (por halbelitar la struturacon i sposicon de argumientos) i por relacionar-se cula bida publica. L fundamiento de la retorica ye l antimema (silogismo truncado, ancumpleto), un silogismo ne l qual se subantende ua preimissa o ua cuncluson. L ccurso retorico oupera an tres campos o generos: genero deliberatibo, genero judicial i genero eipiditico (ostentoso, demunstratibo).

Poetica [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

La poetica ye eimitacon (mimesis) i abrange la poesie epica , la lirica i la dramatica : ( tragedia i quemedia ). La eimitacon percura la recriacon i la recriacon bisa aqueilho que puode ser. Desse modo, la poetica ten por fin l possible. L home apersenta-se de defrentes modos an cada genero poetico: la poesie epica apersenta l home cumo maior de l que rialmente ye, eidealizando-lo; la tragedia apresenta l home saltando sues birtudes i la quemedia apersenta l home ressaltando sous bicios o defeito.

Obra [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

La filosofie aristotelica ye un sistema, o seia, la relacon i lhigacon antre las barias arias pensadas pul filosofo. Sous scritos bersan subre praticamente todos ls ramos de l coincimiento de sue epoca (menos las matematicas).

Ambora sue porducon tenga sido eicepcional, solo un cacho fui cunserbado. Sous scritos debedian-se an dues speces: las 'eisotericas' i las 'acroamaticas'. Las eisotericas eran ctinadas al publico an giral i, por esso, eran obras de caratere antrodutorio i giralmente cumpuostas na forma de dialogo. Las acroamaticas , eran ctinadas solo als deciplos de l Lhiceu i cumpuostas na forma de tratados. Praticamente todo que se cunserbou de Aristoteles fac parte de las obras acroamaticas. De la eisotericas, restorun solo cachos.

L cunjunto de las obras de Aristoteles ye coincido antre ls specialistas cumo corpus aristotelicum .

L uorgano , que ye la reunion de ls scritos lhogicos, abre l corpus i ye assi cumpuosto:

An seguida, aparecen ls studos subre la Natureza i l mundo fisico. Tenemos:

Sigue-se la Parba naturalia , cunjunto de ambestigacones subre temas relacionados.

  • De la alma ' ';
  • De la sensacon i l sensible ;
  • de la mimoria i reminiscencia ;
  • De l suonho i la bigilia ;
  • De l suonhos ;
  • De la adebinacon pul suonho ;
  • De la lhongebidade i brebidade de la bida ;
  • De la Mocidade i Senilidade ;
  • De la Respiracon ;
  • Storia de l Animales ;
  • De las Partes de ls Animales ;
  • De l Mobimiento de ls Animales ;
  • De la Geracon de ls Animales ;
  • De la Ourige de ls Animales .

Passado ls tratados que bersan subre l mundo fisico, tenemos la obra dedicada a la filosofie purmeira, esto ye, la Metafisica ' '. Nun se debe necessariamente antender que 'metafisica' senefique ua ambestigacon subre un plano de rialidade fura de l mundo fisico. Esta ye ua anterpretacon neoplatonica .

A la filosofie purmeira, siguen-se las obras de filosofie pratica, que bersan subre Etica i Politica. Estas reflexones tenen lhugar an quatro testos:

  • Etica la Nicomaco ;
  • Etica la Oudemo (atualmente cunsidrada cumo ua purmeira berson de la Etica la Nicomaco );
  • Grande Moral o Magna Moralia (resumo de las cuncepcones eticas de Aristoteles);
  • Politica ' ' (la politica, para Aristoteles, ye l cdobramiento natural de la etica)

Eisisten, finalmente, mais dues obras:

L corpus aristotelicum inda anclui outros scritos subre temas parecidos, mas hoije sabe-se que son testos apocrifos. Aristoteles habie registrado las custituicones de todas las cidades griegas, mas julgaba-se que esses scritos habien se perdido. Ne l seclo XIX, assi i todo, fui ccubierta la Custituicon de Atenas ' ', la unica que restra.

Lhinha de l tiempo [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

384 a.C. ? Aristoteles nace an Stagira, Macedonia queda hoije ne l nordeste de la Grecia. L pai era un medico recoincido - o seia, un cientista. Se chamaba Nicomaco i era amigo de l rei de la Macedonia Amintas II, Pai de Felipe.

367 a.C. ? Als 17 anhos Aristoteles muda-se para Atenas cun antuito de studar na Academie de Platon. Adonde fui un brilhante studante. Platon staba cun 61 anhos de eidade.

356 a.C. ? Nace Alxandre, filho de Felipe (rei de la Macedonia).

347 a.C. ? Muorre Platon i Speusipus torna-se l nuobo diretor de la Academie. Aristoteles deixa Atenas i muda-se cun outros colegas de la Academie para Assos (hoije ne l lhitoral de la Turquia). Neste periodo Aristoteles casa-se cun Pithias, filha de Heirmeias, rei de Assos i que tamien frequentou la Academie de Platon. Aristoteles ten ua filha que assi cumo la mai tamien ye chamada Pithias.

344 a.C. ? Heirmeias ye depuosto. Aristoteles muda-se para Mytilene nas ilhas de Lhesbos. Associa-se cun Teofrastos, un natibo desta cidade i tamien formado pula academie de Platon i fac amportantes studos an biologie.

343 a.C. ? Felipe, rei de la Macedonia, cumbida Aristoteles para morar an sue residencia i ser l tutor de sou filho Alexander (mais tarde, L Grande) que ten 13 anhos de eidade.

335 a.C. ? Felipe muorre. Alxandre chube al trono. Aristoteles buolta para Atenas i funda la sue propia scuola, l Lhiceu. Neste mesmo anho, de buolta la Atenas, fundou l Lykeion , (termo que dou ourige la palabra Lhiceu) cujos alunos quedorun coincidos cumo peripateticos ( ls que passeian ), nome decorriente de l habito de Aristoteles de ansinar al aire lhibre, muitas bezes debaixo de las arbles que cercaban l Lhiceu. Al cuntrario de la Academie de Platon, l Lhiceu prebilegiaba las ciencias naturales. Alxandre mesmo ambiaba al mestre eisemplares de la fauna i flora de las regiones cunquistadas. L trabalho cobrie ls campos de l coincimiento classico de anton: filosofie, metafisica, lhogica, etica, politica, retorica, poesie, biologie, zologie, medecina i nun solo stabeleciu las bases de tales deciplinas quanto la metodologie cientifica. Durante este periodo Pythias muorre i Aristoteles casa-se cun Heirpyllis que tamien era natiba de Stagira. Culha Aristoteles ten un filho chamado Nicomaco.

323 a.C. ? Passado stender sues cunquistas al Eigito, a la Siria, Persia i India, Alxandre l Grande Muorre (na India); por causa de l sentimiento antimacedonico, Aristoteles bei-se oubrigado a salir de Atenas pula redadeira bec.

322 a.C. ? Aristoteles muorre an Calsis, na Oubeia.

Refrencias [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

  1. Joao Silva. ≪Storia de la Aquariofilia≫ (an pertues). Vida Aquatica . Cunsultado an 18 de abril de 2009