한국   대만   중국   일본 
Agnosticismo - Biquipedia Saltar para o conteudo

Agnosticismo

Ourige: Biquipedia, la anciclopedia lhibre.
Esta paigina o cacho fui traduzida outomaticamente i percisa de ser rebista por un falante natibo de mirandes. Se sabes bien mirandes ajuda la Biquipedia rebendo este artigo. Apuis de la rebison apaga esta marca. Oubrigado!
Eimmanuel Kant ( 1724 - 1804 ), filosofo prussiano .
Thomas Henry Huxley ( 1825 - 1895 ), biologo eibolucionista , cunhou la palabra "agnosticismo".

Las bases filosoficas de l agnosticismo furun assentadas ne l seclo XVIII por Eimmanuel Kant i David Hume , mas solo ne l seclo XIX ye que la palabra agnosticismo serie formulado. Sou outor fui l biologo britanico Thomas Heinry Huxley nua reunion de la Sociadade Metafisica , an 1876. El definiu l agnostico cumo alguien que acradita que la queston de la eisistencia o nun dun poder superior ( Dius ) no fui nin nunca sera resolbida.

Cunceito [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

Nas palabras de Huxley, subre la reunion de la Sociadade Metafisica, "eilhes staban siguros de tener alcancado ua cierta gnose ? tenien resolbido de forma mas o menos bien sucedida l porblema de la eisistencia, anquanto you staba bien cierto de que nun tenien, i staba bastante cumbito de que l porblema era ansolubel."

Zde essa epoca la palabra "agnostico" tamien ten sido ousada para ccrebir aquel que nun acradita que essa queston seia antrinsecamente ancognoscible, mas por outro lhado acradita que las eibidencias pro i contra Dius nun son inda cunclusibas, quedando pragmatico subre l assunto.

Se eisisten o eisistirun diuses ye cunsidrada ua queston que nun puode ser finalmente respundida, o que ne l minimo nun fui suficientemente ambestigada antes que puoda cunsidrar sastifatoriamente respundida, pus muitas cousas tenidas cumo relacionadas puoden ser frequentemente andependientes. Mesmo cula cumprobacon i aceitacon cientifica de la ancestralidade quemun ounibersal i de l macanismo de selecon natural , nun ye possible afirmar que diuses no eisistan; esso solo ampede la anterpretacon fundamentalista de dibersos relatos de criacon. A la par, ua heipotetica refutacon cientifica de la ancestralidade quemun ounibersal, Big-bang i outros eibentos de la storia de l ouniberso, o mesmo ua eibentual cumprobacon de algo cumo la bida apuis de la muorte , tamien nun serien probas de la eisistencia de algun dius an particular o de diuses de modo giral.

L agnostico oupone-se a la possiblidade de la rezon houmana coincer antidades nas lhinhas gerales de ls cunceitos de "dius" i outros seres i fenomenos subrenaturales (gnose ten la sue ourige etimologica na palabra griega que quier dezir ≪coincimiento≫). Pa ls agnosticos, assi cumo nun ye possible probar racionalmente la eisistencia de diuses i de l subrenatural, ye eigualmente ampossible probar la sue ineisistencia. Esso nun ye necessariamente bisto cumo porblema, ya que nanhue necidade pratica ne ls ampele a ambrenharmo-me ls an tal tarefa steril.

Uso de la palabra [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

Muitas pessonas usan, erroneamente, la palabra agnosticismo cul sentido dun meio-termo antre teismo i ateismo. Esso ye stritamente ancorreto pus teismo i ateismo seporun aqueilhes que acraditan nun Dius daqueles que nun acraditan. L agnosticismo separa aqueilhes que acraditan que la rezon nun puode penetrar l reino de l subrenatural daqueles que defenden la capacidade de la rezon de afirmar o negar la beracidade de la fe teistica.

Un agnostico puode ser tanto atiu quanto teista o deista. Alguien que admita ser ampossible tener l coincimiento oubjetibo subre la queston ? antoce agnostico ? puode cun base nesso nun ber motibos para crer an qualquiera dius ( ateismo fraco ), o puode, apesar desso, inda crer an algun dius por fe ( fideismo ). Nesse causo puode ser inda un teista, causo acradite an cunceitos subrenaturales cumo propostos por algua religion o rebelacon, o un deista, causo acradite na eisistencia de algo cunsidrablemiente mas bago.

Ourige de l termo [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

"Agnosticismo" deribou-se de la palabra griega "agnostos", formada cul prefixo de pribacon (o de negacon) "la-" anteposto la "gnostos" (coincimiento). "Gnostos" probinha de la raic pre-storica "gno-",que se aplicaba a la eideia de "saber" i que sta persente an numerosos bocabulos de la lhengua pertuesa, tales cumo cognicon, cognitibo, eignorar, coincer, eignoto, eignorancia, antre outros.

Storia [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

Pirro de Eilis (c360 a.C. - c270 a.C.) Filosofo griego nacido an Elida , fundador de la scuola filosofica, l ceticismo, ua doutrina pratica, tamien coincida cumo pirronismo , que se caraterizaba por negar al coincimiento houmano la capacidade de ancontrar certezas. Filosofo de teories cumplicadas, acumpanhou Alexandre, l Grande (356-323 la. C.), na cunquista de l Ouriente, ocasion an que antrou an cuntato cun ls faquires de la India. Studou filosofie cul atomista Anaxarco de Abdera, durante i apuis de esta spedicon (334-325 la. C.) i ampecou-se ne l magisterio (324 la. C.), na cidade de Elida. Al meditar subre ls ccursos filosoficos de sue epoca, cuncluiu que todas las doutrinas eran capazes de ancontrar argumientos eigualmente cumbincentes para la rezon. Cdobrou sue filosofie an tres questones: qual la natureza de las cousas, cumo debemos portar-me ls ante eilhas i l que oubtemos cun esse cumportamiento. Para el to antencon de ir para alha de las aparencias sta cundenada al fracasso pulas deficiencias de ls sentidos i pula fraqueza de la rezon. Sou percipal seguidor fui l scritor satirico Timon de Fliunte (320-230 la. C.). Sous ansinamientos eisercirun anfluencia subre la Media i la Nuoba Academia. Durante l seclo XVII boltorun a la atualidade an rezon de la redicon de ls lhibros de Sesto Ampirico (150-220), que codificara las obras doutrinarias de la scuola cetica ne l seclo III de la era crestiana.

Grupos Agnosticos [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

Porcentaige de l ateismo agnostico por paic .

La percipal dibison anterna de l agnosticismo reside antre l Agnosticismo Teista i l Agnosticismo Ateista . Defrencian antre si ne ls tenermos de ls pressupostos pa ls quales ambos tenden, ls teistas parten de l pressuposto que eisiste un Dius, Diuses o Dibindades, ls ateistas de l percipio que tal ye de to ineisistente, ambora ambos ls grupos assuman que faltan probas que cumproben un o outro lhado.

San eigualmente cunsidrados ls seguintes grupos:

  • Agnosticismo Strito - (tamien chamado de agnosticismo fuorte, agnosticismo positibo, agnosticismo cumbito o agnosticismo absoluto) la eideia de que la cumprenson o coincimiento subre diuses o l subrenatural se ancontra totalmente fura de las possiblidades houmanas i que jamales tal sera possible. Un Agnostico Strito dirie "You nun sei i boce tamien no".
  • Agnosticismo Ampirico (tamien chamado agnosticismo suabe, agnosticismo abierto o agnosticismo fraco) ? La eideia de que la cumprenson i coincimiento de l debino o subrenatural nun ye ate al momiento possible mas que se apareciren nuobas eibidencias i probas subre l assunto tal ye ua possiblidade. Un Agnostico Ampirico dirie "You nun sei. Voce sabe?".
  • Agnosticismo Apatico - la eideia de que, apesar de la ampossiblidade de probar la eisistencia o ineisistencia de diuses o de l subrenatural, estes a eisistir nun tenerien qualquiera anfluencia negatiba o positiba na bida de las pessonas, na Tierra o ne l Ouniberso an giral. Un Agnostico Apatico dirie "You nun sei, mas tamien para que ye que esso antressa?".
  • Eignosticismo - ambora se questione la cumpatiblidade deste grupo cul agnosticismo o ateismo hai quien l cunsidere cumo un grupo agnostico. Esse grupo basea-se ne l fato de que purmeiramente ye perciso definir Dius, para solo mas tarde ccutir sue eisistencia. Para cada definicon de Dius, puode haber ua ccusson defrente i defrentes grupos de ateus, teistas i agnosticos refrentes aquela definicon particular. Un Eignostico dirie "Nun sei. L que cunsidra "Dius"?".
  • Agnosticismo Modelar ? La eideia de que questones metafisicas i filosoficas nun puoden ser berificadas nin balidadas, mas que un modelo maleable puode ser criado cun base ne l pensamiento racional. Esta bertente agnostica nun se dedica a la queston de la eisistencia o no de dibindades. Un Agnostico Modelar dirie "You nun sei. Mas podemos criar un".

Agnosticismo i la fe o ccrenca an diuses [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

L agnosticismo nun abanca sin l coincimiento mas Dius ye por fe i no solo por coincimiento.

Squema classico de l coincimiento: ye possible afirmar tener ua fe berdadeira sin necessariamente afirmar que eilha custitua coincimiento.

La relacon antre la postura agnostica i la fe (o no) an algun dius ye quien bai determinar se l agnosticismo ye teista, deista o ateista.

Agnosticismo teista [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

Un agnostico puode crer solo por fe an algun dius o diuses, a la par an que admite nun tener coincimiento subre la eisistencia de l(s) mesmo(s), podendo ser teista se acraditar ne ls cunceitos de diuses cumo ccritos por algua religion, o deista se fur algo defrente desses moldes.

Agnosticismo ateista [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

Cuntrariamente al agnostico teista, l agnostico ateista ye alguien que assume nun tener coincimiento de la eisistencia de diuses i no ten fe na eisistencia de qualquiera un.

Fe i coincimiento [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

D'acuordo cula tradicon filosofica, ye cunsidrado coincimiento ua fe que seia berdadeira i adequadamente justificada . Dessa perspetiba, dezir que acradita an algo sin alegar que esso custitua coincimiento nun ye cuntraditorio; ye solo ancomun, ya que normalmente se supone que las pessonas cun determinada fe afirmen que eilha seia necessariamente berdadeira (i la parte de la justificacon questuma ser simplesmente squecida).

Ye amportante ctacar tamien la crise de l coincimiento sato, causal o cientifico. Hoije la fe an berdades justificables perdirun crediblidade na medida an que la berdade tamien puode ser cuncebida cumo la "sustituicon de erros grosseiros por erros menos grosseiros", segundo las palabras dun coincido filosofo. O que "l coincimiento puode ser antendido cumo l eiterno questionamiento de l mesmo". Lhougo, la rezon houmana perde sous lhemites solidos cula fe, bisto que esta de cierta forma tamien agrega lhogica i probas (milagres), purfeitamente cognicibles para ua grande parcela de la populacon.

Coincimiento ne l agnosticismo [ eiditar | eiditar codigo-fuonte ]

Ne l agnosticismo, postula-se que la cumprenson de ls porblemas metafisicos, cumo la eisistencia de Dius , ye inacessible o ancognoscible al antendimiento houmano na medida an que ultrapassan l metodo ampirico de cumprobacon cientifica. Assi, l coincimiento de la eisistencia de Dius ye cunsidrado ampossible para agnosticos teistas o ateistas.