Иван Яковлевич Коростовец
И.Я.Коростовец
Т?рс?н	Иван Яковлевич Коростовец 1862 оны 8 сарын 25 Оросын Хаант Улс , Полтава муж
Нас барсан	1933 он Франц улс, Парис хот
Оршуулагдсан газар	Франц улс, Парис хот
Т?гсс?н сургууль	Эзэн хааны Александрын лицей
Ажил	дипломат, дорнод з?гийн улсуудаар мэргэшсэн мэргэжилтэн
Юугаараа алдаршсан	дипломат далд ?йл ажиллагаа хийж, Оросын эрх ашиг, т?рэмгийлэлийг з?втг?х, Богд Хаант Монгол Улсыг тусгаар тогтнуулахад саад болсон
Улс т?рийн х?д?лг??н	монархист
Ш?тлэг	христийн шашин
Шашны б?лэг	ортодокс

Иван Яковлевич Коростовец (1862 оны 8-р сарын 25-нд т?рс?н?1933 оны 1-р сарын 1-нд Парист нас барсан) нь Оросын Хаант Улсын Полтава мужид язгууртны гэрт т?рс?н байна. Хаант оросын Гадаад явдлын яам , Манж чин улс , Иран , Богд Хаант Монгол Улсуудад дипломат элч , элчин сайдаар ажиллаж байсан.

Дурсамж [ засварлах | кодоор засварлах ]

Оросын б?рэн эрхт т?л??л?гч Иван Яковлевич Коростовец Х?рээнд зорчсон тухай ?дрийн тэмдэглэлдээ болон “Чингис хаанаас З?вл?лийн засагт Б?гд Найрамдах улс х?ртэл” /"Eine Kurze Geschichte der Mongolei unter Besonderer Berucksuchtigung der Neuesten Zeit≫ (От Чингисхана до Советской республики. Краткая история Монголии с особым обозрением нового времени) хэмээх номондоо Орос Монголын хооронд гэрээ хэрхэн байгуулсан тухай сонирхолтой дурсамж ?лдээсэн буй.

Монгол улсыг ??сгэн байгуулахад ?з??лсэн н?л?? [ засварлах | кодоор засварлах ]

1912 оны 9-р сард Оросын Хаант Улсын Ер?нхий сайд С. Ю. Виттегийн тушаалаар Оросын дипломат т?л??л?гчдийг ахлан Нийслэл х?рээнд ирж монголчуудыг дарамтлан Орос-монголын хэлэлцэлд 1912 оны 11 д?гээр сарын 3-д гарын ?сэг зурсан. Гэхдээ энэх?? Гэрээгээр Оросын эзэнт г?рэн Монгол Улс, т??ний засгийн газрыг албан ёсоор х?лээн з?вш??р??д зогсохг?й хожим уг Гэрээ Монголын т?рийн б?рэн эрхт байдлыг баталгаажуулах эрх з?йн ?ндэс болсон юм.

Хэлэлцээ хийх ?ед Коростовец нь Да лам Цэрэнчимэдийн авчирч ?рг?н барьсан монголчуудын язгуур эрх ашгийг дээдэлсэн саналыг шалан дээр шидэж, дэвсэлж дипломат ёс з?йн хувьд эрээ цээрг?й аашилж байжээ. Ингэхэд Сайн ноён хан Намнанс?рэн “Да лам Цэрэнчимэд бол таны бодож байгаа шиг муу х?н биш ээ. Энэ х?н бол ганцхан дутагдалтай. Тэр нь Монгол Улсаа л тусгаар оршихын т?л?? л санаа бодолтой х?н” гэж Коростовецид хэлжээ. М?н Монгол Улсын Ер?нхий сайдын орлогч, нийт ?в?р Монголчуудын т?л??ллийн тэрг??н эгнээнд байсан Бинт Чин ван Гончигс?рэнг гадуурхан “миний хамгийн том дайсан”, “да ламын холбоотон” “??дг?й муу амьтан” хэмээн н?д ?з??рлэж байсан т?дийг?й улмаар т??нийг ?дэж ?г?х цайллагад тэрээр хор ууж ?хсэн нь сэжигтэй байдаг. Ер нь гэрээний дараа Да лам Цэрэнчимэд, Чин ван Ханддорж , Бинт ван Гончигс?рэн нарын з?й бус зуурдын ?хэлтэй оросын элч Коростовец холбоотой гэсэн таамаглал байдаг.

Т??нийг анх ирэхэд Монголын Засгийн газар ихээхэн итгэл найдвар тавьж байсан ч хэлэлцээрийн явцад х?чээр тулгасан гэрээ нь Монголчуудын хувьд ямар ч ашигг?й, з?вх?н Оросуудын эрх ашигт л нийцсэн гэрээ болсон юм. Уг гэрээгээр Монголчууд хэрчигдэн хуваагдах ??д нээгдэж, ах д?? Барга , ?в?р Монгол , Тагна Урианхай хилийн гадна ?лдэж, эв нэгдэлтэй байсан Монголын Засгийн газрын гиш??д ??р хоорондоо ?л итгэлцэж, тусгаар тогтнолын хэрэгт з?тгэснээрээ “хятадын тагнуул”, “??дг?й новш”, “увайг?й амьтан” хэмээх нэр хочийг з??х болсон т??хтэй. Энэ нь Коростовецийн Монголын удирдагч нарын дунд дипломат аргаар яс хаясантай шууд холбоотой.

Нийслэл х?рээн дэх Оросын б?рэн эрхт сайд Коростовец нь ??рийн Гадаад яаманд бичсэн цахилгаан утсандаа “Халхчууд ба ер нь Гадаад Монгол тусгаарлаж байгаа хэрэг явдалтай Хятадын Засгийн газар эвлэрэхээс ??р аргаг?й б?г??д харин ард иргэд нь нууцаар халх руу тэм??лж Их Х?рээний анхны дохиогоор Хятадаас салж одоход бэлэн байгаа ?в?р Монголыг гартаа барьж байх явдалд л хятад х?чээ тавьж байвал болох юм. Монгол нь з?вх?н ?ндэсний аж байдал, ёс заншил, соёлын талаар нэгдэх боломжг?й болохыг нэг бус удаа сануулж, улс т?рийн талаар нэгдэхэд сэтгэл ханах хэрэгтэй гэж би монголчуудад з?вл?с?н” хэмээжээ.

Тэрээр Монголын ашигт малтмалыг нээн ашиглах, хилээр гаалийн татварг?й нэвтрэх зэрэг Оросын худалдааны эрх ашгийг л хамгаалсан гэрээг Монголын Засгийн газарт тулган дан ганц Оросын эрх ашгийг хамгаалсан худалдааы гэрээг тулган байгуулсан х?н.

1912 оны Орос-Монголын гэрээ байгуулагдсанаар нийт монгол ?ндэстний язгуур эрх ашигт хор н?л?? ?з??лсэн билээ. ?в?р Монгол, Монгол Улс, Урианхайн хязгаарыг нэгдэхийг Коростовец хэзээ ч х?лээн з?вш??рч байгааг?й. Эцэст нь хэлэхэд И.Я.Коростовец бол Оросын Цагаан хааны бодлогыг хэрэгж??лэгч, томоохон дипломат тагнуул байснаас Монгол Улсын эрх ашгийг ?ч??хэн т?дий ч бодож байсан х?н биш юм.

1913 онд И.Коростовец эхнэр Любатайгаа байсан атлаа Бээжин дэх Францын шуудангийн албаны даргын охин Ангелино Пиритэй завхайрсан хэрэг нь илэрч дипломат шуугиан дэгдээсэн тул албан тушаалаасаа халагдаж байсан.

1913 оны 10 дугаар сард Персид Элчин з?вл?х??р 1915 он х?ртэл томилогдон ажилсан байна.

1915 оны 6 дугаар сараас 1917 оны 6 дугаар сар х?ртэл Оросын ГХЯ-ны З?вл?лийн гиш??н байжээ.

?р дагавар [ засварлах | кодоор засварлах ]

Энэ 1912 оны гэрээгээр 1913 онд Бээжинд Орос , Дундад иргэн улс Монголын асуудлаар гэрээ байгуулан Монголын улс т?рийн эрхийг Хятадад худалдаж, т??нийг Монголчууд эсэрг??цсэн тул 1915 оны Хиагтын гэрээ буюу гурван улсын гэрээгээр Монголыг оролцуулан “ Автономит Монгол ” хэмээх улсын статусыг х?чээр тулган х?лээлгэсэн т??хтэй.

И.Коростовец нь Октябрийн хувьсгалын дараа Финлянд руу д?рвэсэн ба Германы Берлин болон Францын Парис хотуудад цагаачилж амьдарсан.

1933 оны 1 д?гээр сарын 1-нд Парис хотноо нас барсан.

Б?тээл??д [ засварлах | кодоор засварлах ]

• Коростовец И. Я. Девять месяцев в Монголии. Дневник русского уполномоченного в Урге. Декабрь 1912 г. ? май 1913 г. ? Россияне в Азии, № 2, 1995, с.85-211.
• Коростовец И. Я. Девять месяцев в Монголии. Дневник русского уполномоченного в Урге. Декабрь 1912 г. ? май 1913 г. ? Россияне в Азии, № 3, 1996, с.225-292.
• Коростовец И. Я. От Чингис хана до Советской республики. ? Улан-Батор: Адмон, 2004.
• Коростовец И. Я. Девять месяцев в Монголии. Дневник русского уполномоченного в Монголии. Август 1912 ? май 1913 г. Улаанбаатар: Адмон, 2009.
• Китайцы и их цивилизация. ? Санкт-Петербург, 1896.
• Россия на Дальнем Востоке. Воспоминания. ? М. 1907.
• Мирные переговоры в Портсмуте в 1905 году: Дневник И. Я. Коростовца, секретаря графа С. Ю. Витте во время Портсмутской конф. Июль ? сент. 1905 г. ? Былое, 1918, № 1, с. 177?220; № 2, с. 110?146; № 3 (на обл.: кн. 3, № 9), с. 58 ? 85; кн. 6 (№ 12), с. 154?182.
• Pre-War Diplomacy: The Russo-Japanese Problem. London. British Periodicals Limited. 1920.
• Россия на Дальнем Востоке. Товарищество ≪Восточное просвещение≫. Пекин. 1922.
• Коростовец И. Я. Страница из истории русской дипломатии: Русско-японские переговоры в Портсмуте в 1905 г.: Дневник И. Я. Коростовец, секретаря графа Витте. ? Пекин: Типо-литография Российской Духовной Миссии , 1923. ? II, XII, 138 с. ? То же, второе издание. ? XXII+138 с.: 5 л. ил., 2 л. карт.
• Von Cinggis Khan zur Sowjetrepublik. Eine kurze Geschichte der Mongolei unter besonderer Beruumlcksichtigung der neusten Zeit. By Iwan Jakolewitsch Korostovetz, in collaboration with Dr. Erich Hauer. Walter de Gruyter, Berlin and Leipzig. 1926.

Уран зохиол [ засварлах | кодоор засварлах ]

• Абрикосов Д. И. Судьба русского дипломата. ? М.: Русский путь, 2008. ? 534 с.