Medical Subject Headings
или
MeSH
(на
македонски
:
Медицински предметни определници
) ? сеопфатен контролиран речник со цел индексира?е (заведува?е) на стручни статии и книги од областа на
природните науки
. Може да служи и како
лексикон
ко? помага при пребарува?ето. Негов создавач и одржувач е
Националната медицинска библиотека на САД
(NLM) и се користи во базите на стручна периодика
MEDLINE
/
PubMed
и во библиотечната база на NLM.
MeSH е воведен во
1963
г. и се издавал во печатен облик сe до 2007 г. Оттогаш е достапен само само
семрежно
.
[2]
Може бесплатно да се прелистува и презема преку
PubMed
. Денес MeSH е преведен на многу ?азици и овозможува пербарува?е на документи напишани на разни ?азици.
Верзи?ата на MeSH од 2009 г. опфа?а вкупно 25.186 предметни определници (
анг.
subject headings
или
descriptors
).
[2]
На?ве?ето содржат краток опис или дефиници?а, врски до поврзани определници и список на
синоними
или многу слични поими, наречени ?поими на записот“ (
entry terms
). MeSH може да се прегледува како
лексикон
токму поради овие синоними.
[3]
Хиерархи?а на определниците
[
уреди
|
уреди извор
]
Предметните определници се распоредени во
хиерархи?а
. Дадена определница може да се ?авува на неколку места во дрвото на хиерархи?ата. Местата на дрвото имаат систематски ознаки наречени ?броеви на дрвото“ (
tree numbers
), and consequently one descriptor can carry several tree numbers. На пример, определницата
Digestive System Neoplasms
(?Неоплазми на системот за варе?е“) ги има броевите C06.301 и C04.588.274; C означува ?Болести“ (
Diseases
), C06 значи ?Болести на системот за варе?е“ (
Digestive System Diseases
), а C06.301 означува ?Неоплазми на системот за варе?е“ (
Digestive System Neoplasms
); C04 означува ?Неоплазми“ (
Neoplasms
), C04.588 означува ?Неоплазми по места“ (
Neoplasms By Site
), а C04.588.274 исто така значи ?Неоплазми на системот за варе?е“ (
Digestive System Neoplasms
). Броевите на дрвото за дадена определница се предмет на измена со разво?от и надополнува?ето на MeSH. Секо?а определница има сво?а единствена азбучноброчена назнака ко?а никогаш не се менува.
На?ве?ето предметни определници имаат кратки описи или дефиниции. (пример е
описот за ди?абетес од тип 2
. Об?аснителниот текст го составува екипата на MeSH консултира??и стандардни извори, освен ако не е поинаку наведено. Се наведуваат претежно енциклопедии и стадардни учебници на дадените тематики. Поединечните искази во описот немаат наводи, туку за таа цел се посочува
библиографи?ата
.
Покра? хиерархи?ата на определници, MeSH содржи и помал бро? на стандардни доопределници (
qualifiers
или
subheadings
), ко? можат да им се додавааат на определниците за понатамошно уточнува?е на темата.
[4]
На пример, ?Сипаници“ (
Measles
) is a определницата, а ?епидемиологи?а“ (
epidemiology
) е доопределница; ?Сипаници/епидемиологи?а“ (
Measles/epidemiology
) ?а опишува доопределницата за епидемолошки статии за сипаници. Доопределницата ?епидемологи?а“ може да се додава на било ко?а друга определница за болести. Посто?ат комбинации определница/доопределница кои не се допуштени биде??и таквите немаат смисла. Посто?ат вкупно 83 различни доопределници.
Покра? определниците, MeSH содржи уште 139.000 прилози (
Supplementary Concept Records
). Тие не му припа?аат на самиот контролиран речник, туку го збогатуваат лексиконот и содржат врски до на?блиската определница за пребарува?ето на MEDLINE. Многу од овие записи опишуваат хемиски супстанции.
Употреба во Medline/PubMed
[
уреди
|
уреди извор
]
Во MEDLINE/PubMed, секо?а стручна стати?а се индексира со по 10?15 предметни определници, доопределници и прилози, при што некои од нив се укажани како ?важни“ (
major
) и означени со ?вездичка, со тоа дава??и ги главните теми на стати?ата. При пребарува?е на MEDLINE преку PubMed, поимите од записите автоматски се преведуваат на (односно пресликуваат во) соодветните определници со добар степен на сигурност; се препорачува да се погледа во ?азичето
Details
(?Подробно“) во PubMed и да се провери како е срочен преводот на бараното. По основно, пребараната определница ги опфа?а сите определници во хиерархи?ата под неа.
Главни категории во хиерархи?ата на определниците во MeSH се следниве: