1280-ти ? децени?а според ?ули?анскиот календар ко? започнала на 1 ?ануари 1280 година и завршила на 31 декември 1289 година.

Настани [ уреди | уреди извор ]

1280 [ уреди | уреди извор ]

• 23 ?уни - Реконквиста - Битка ка? Моклин : Во?ниците на Гранада ги победуваат силите на Кралство Касти?а и Леон .
• Започнува изградбата на северниот дел на Големиот Кинески Канал .
• Проширува?ето на Линколнската катедрала во Англи?а е завршено.
• Цар Иван Асен III побегнува од Трново , става??и кра? на Асените .
• Сири?а се обидува да се отцепи од Египет но ел-Мансур Калавун ги поразува бунтовниците и ?а задржува Сири?а во египетскиот султанат.
• Торино е освоен од Томас III Саво?ски , станува??и главен град на династи?а Саво?а .
  • Маорите од источна Полинези?а стануваат првите човечки доселеници на Нов Зеланд .

1281 [ уреди | уреди извор ]

• 12 август - Битка ка? Коан : Втората Монголска инвази?а на ?апони?а е спречена, поради голем та?фун .
• Кубла?-кан наредува опожарува?е на светите таоистички текстови.
• 29 октомври - Втора битка ка? Хомс : Мамелучкиот Султанат на чело со султан ел-Мансур Калавун ?а спречува инвази?ата на Сири?а спроведена од страна на Илканатот на чело со Абака-кан .
• Осман I , основач на Отоманското Царство , станува бег на племето во Согут во централна Анадоли?а . Во 1299 ?е прогласи независност од Сел?уците , офици?ална година на основа?ето на Отоманското Царство .
• Офанзивата на Византи?а значително ?а намалува големината на Кралство Албани?а .
• Папа Мартин IV го наследува Папа Никола III , како 189-тиот папа .
• Папа Мартин IV ги овластува Крстоносците за започнува?е на нова крстоносна во?на против новооснованата Византи?а во Цариград . Француските и венеци?анските сили заминуваат кон Цариград, но се принудени да се вратат следната година.

1282 [ уреди | уреди извор ]

• март - Давид III ап Грифид , брат на Принцот од Велс, Ливелин III ап Грифид , ?а напа?а Англи?а. Неговиот брат се чувствува принуден да го поддржи, и покра? тоа што е неподготвен за во?на. Нивните постапки доведуваат до конечното осво?ува?е на англиски Велс , од страна на кралот Едвард I .
• 30 март - Побуна во Сицили?а против владее?ето на Карло I Анжу?ски. Во следните 6 недели, ил?адници Французи се убиени. Востанието го принудува Карло да се откаже од крстоносната во?на, додека сe уште е на пат кон целниот град Цариград , и му дозволува на Петар III Арагонски да го преземе владее?ето на островот (што од сво?а страна доведува до изопштува?е од Папа Мартин IV на Петар]).
• 15 ма? - Битката во Форли поме?у Гвелфи и гибелини
• ?уни - Арми?ата на Петар III Арагонски се нао?а во Северна Африка за поддршка на бунтовниот гувернер на Константин , Ибн Вазир ^[1] .
• 26 ?уни - Кралот Денис Португалски се венча со Елизабета Арагонска.
• 30 август - Петар III Арагонски , ко? првично патува со сво?ата флота во воена експедици?а против Тунис, завршува во сицили?анскиот град Трапани , откако му било побарано од жителите на Палермо да помогне во борбата против Карло I Анжу?ски .
• 4 септември - Петар III Арагонски станува крал на Сицили?а.
• 11 декември - Битка ка? Орвински мост во Велс : Ливелин III ап Грифид е убиен.
• Декември - Царот Рудолф I ги прогласува своите синови Албрехт и Рудолф за ко-владетели на во?водствата на Австри?а и Во?водство Штеарска , со што се основа Хабсбуршка династи?а на тие територии.
• Битката на Вронен : Флорис V ?а поразува Фризи?а .
• Кралот Стефан Драгутин ?а крши ногата додека лови и се разболува; то? го предава престолот на неговиот помлад брат Стефан Милутин .
• Кралот Петар III Арагонски , добива поддршка од Насридска Гранада во време кога Франци?а на чело со Филип IV Убавиот се подготвува за Арагонска крстоносна во?на

1283 [ уреди | уреди извор ]

• 1 ?уни - Младиот Рудолф II е принуден да ги предаде Австри?а и Во?водство Штаерска на сво?от постар брат, Алберт I .
• 8 ?ули - Битката за Малта во Валета : Анжу?ската флота е поразена од флотата на Роцер Лаури?а .
• 22 септември - Започнува Првата монголска инвази?а на Бурма .
• Зем?отрес уништува две третини од пештераниот град Вардзи?а , Грузи?а .
• Владетелот на Хафсидската династи?а , Ибрахим I, е соборен со побуна од Бедуините , предводена од Абд ел-Азиз I ^[2] .
• Кралот Рам Камхенг го создава Та?ландското писмо , според традици?ата.
• Куба?-кан од ?уенска династи?а го напа?а Царство Кмер во денешна Камбо?а . Кралот ?а?аварман VIII одлучува да му оддаде почит, наместо да се бори против инвази?ата.
• Изградбата на северниот дел од Големиот кинески канал е завршена.
• Градот Гуе?анг е основан во ?уенската династи?а .
• Изградбата на замокот Карнарвон, Замокот Конви и Замокот Харлех во Велс започнува по наредба на кралот Едвард I , како систем на одбрана против можни идни велшки востани?а.
• Кралот Филип III Убавиот предизвикува масовна миграци?а на Евреите, кога го забранува нивното престо?увалиште во малите села и руралните средини во Франци?а .
• Даниел Московски ?а обединува западната страна на Руси?а, со кое завршува ерата на Киевска Руси?а по 301 година, а започнува онаа на Големото Московско Кнежевство .
• Кодексот Cantigas de Santa Maria , колекци?а на португалски музички ракописи, е датиран ме?у 1280 и 1283 година.
• Григори? II Цариградски станува Вселенски патри?арх .

1284 [ уреди | уреди извор ]

• 5 ?уни - Битка ка? Заливот на Неапол : Кралот Карло II Неаполски е заробен од Ро?ер Лаури?а , адмирал на кралот Петар III Арагонски .
• 5 август - 6 - Битка ка? Мелори?а : Итали?анскиот град-држава ?енова го победува сво?от соперник [(Пиза)] на море, завршува??и ?а поморската мо? на Пиза .
• Кралот Стефан Драгутин ги прима Белград , Срем и други територии од Унгари?а .
• Светото Римско Царство наметнува трговско ембарго на Норвешка , поради последното ограбува?е на германски брод. Ембаргото ги отстранува виталните резерви на жито, брашно, зеленчук и пиво, предизвикува??и општ глад ^[3] .
• Германскиот град Хамбург е уништен од пожар.
• Постигнува??и го бунтот на бедуините , Абу Хафс Умар го осво?ува Тунис и Хафсидската династи?а стануваат доминантна династи?а во Ифрики?а ^[4] .
• Петар III Арагонски ?а искористува слабоста на Хафсидската династи?а и го напа?а островот ?ерба . Христи?аните го масакрираат населението и го окупираат островот.
• Султанот на Египет ел-Мансур Калавун потпишува десетгодишно примир?е со крстоносците. То? ?е го наруши примир?ето во 1290 .
• Монголската Златна Орда , предводена од Нога?-кан , ?а напа?а Унгари?а вторпат.
• Византискиот град А?дин е освоено од турскиот емират Ментеше ; 20.000 лу?е се земени како робови.

1285 [ уреди | уреди извор ]

• 6 ?ануари - Архиепископот ?акуб Свинка им наредува на сите свештеници кои подлежат под неговата епархи?а во Полска да даваат проповеди на полски ?азик , наместо на германски , поттикнува??и го националниот идентитет.
• Април - Хиос е освоен од венеци?анските сили, но подоцна ?енова повторно го вра?а.
• Велигден - Донесен е Вториот Статут од Вестминстер во Англи?а , реформира??и различни закони.
• 2 април - Папа Хонори? IV го наследува Папа Мартин IV , станува??и 190-тиот папа .
• 25 април - Мамелучкиот султан ел-Мансур Калавун започнува опсада на крстоносната тврдина Маргат (во денешна Сири?а ) главното упориште на Болничарите . Тврдината е освоена еден месец подоцна.
• 14 ?уни - Тран Хунг Дао ?а победува монголската флота.
• 4 септември - Ро?ер Лауриски го поразува кралот Филип III Убавиот , во поморска битка ка? Барселона .
• Сакура го узурпира престолот на Царство Мали .
• Писмото Circumspecte Agatis , издадено од кралот Едвард I , ги дефинира ?урисдикциите на црквата и државата во Англи?а, со што се ограничува судската власт на црковните власти само на црковните случаи.
• Напишана е англиската романтична песна Havelok the Dane (приближен датум).
• Според одлуките од Соборот од Влахерна , Источната православна црква ?а отфрла Уни?ата со Римокатоличката црква , об?авена во Вториот Лионски Собор.

1286 [ уреди | уреди извор ]

• 6 ?ануари - Филип IV е крунисан за крал на Франци?а .
• 19 март - Кралот на Шкотска Александар III умира, остава??и го како наследник единственото негово неродено дете и 3-годишната Маргарета . По ова започнува Во?на за независност на Шкотска и зголеменото вли?ание на Англи?а над Шкотска .
• Царот Рудолф I ги прогласува закон според ко? на сите евреи им се негира политичката слобода.
• Гвелфите од Република Сиена им овозможуваат на бунтовниците на прогонетите гибелини да се вратат назад во градот ^[5] .
• Абу Закари?а воспоставува кнежевство во центарот на Бе?а?а , што станува главен соперник на Хафсидската династи?а со седиште во Тунис ^[6] .
• Кубла?-кан ?а завршува последната инвази?а врз ?апони?а, повлекува??и се поради недостаток на неопходни ресурси.

1287 [ уреди | уреди извор ]

• Арагонската морнарица го напа?а Тунис ^[7] .
• 17 ?ануари - Потпишен е договорот од Сан Ага?з. Кралот Алфонсо III Арагонски го осво?ува островот Менорка од Маврите .
• Февруари - Поплава во ?ужна Англи?а. Бурата го уништува градот Винчелси ^[8] .
• 4 април - Вареру го создава Кралство Хантавади во денешна Долна Бурма .
• 14 ма? - 16 ?ули - Кубла?-кан започнува голема офанзива против бунтовничкиот принц На?ан во Ман?ури?а .
• 8 ?уни - Востание на Рис ап Маредид во Велс. Револтот нема да биде потиснат до 1288 .
• Декември - Битка ка? Паган : Теравадското будистичкото Кралство Паган (во денешен М?анмар ) е освоено од династи?а ?уен.
• 14 декември - Огромна бура во Северно Море и Ламанш , убива ил?адници лу?е и го преобликува кра?бреж?ето на Холанди?а и Англи?а .
• Монголскиот Илканат на чело со Аргун-кан го испра?а Рабан Бар Саума во Европа да преговара со?уз против муслиманските држави, посебно против Мамелучкиот Султанат.
• Мамелучкиот султан ел-Мансур го осво?ува пристанишниот град Латаки?а во денешна Сири?а .
  • Во Холанди?а, се убиени пове?е од 50.000 лу?е
  • Во Англи?а, делови од Норфолк се поплавени, пристаништето Данвич е уништено заедно со голем бро? на цркви и манастири ^[9] .
• Кралот Едвард I наредува протерува?е на Евреите и го конфискува нивниот имот.
• Монголската Златна Орда , предводена од Толобуга и Нога?-кан , ?а напа?а Полска по третпат..
• Во Арагон започнува востание од аристократите. Ова го присилува Алфонсо III Арагонски да направи отстапки за благородништвото. ^[10] . Кралот им дава на своите барони права, познати како Privilegium Generale ^[11] .
• Во Милано , Матео I Висконти е именуван за capitano del popolo (капетан на народот).
• Олтарот од црквата Свети ?аков во Писто?а , Итали?а е започнат со изградба. То? нема да биде завршен речиси 200 години.
• Боденвердер добива градски права.
• Линшепинг добива градски права.
• За првпат се споменува населбата Гримен .
• Итали?анскиот град Сиена за првпат наметнува присилен заем на своите даночни обврзници, што е заедничка одлика на средновековните ?авни финансии ^[12] .
• Маркранштет е споменет како трговски град.
• Започнува изградбата на Упсалска катедрала во Шведска (трае до 1435 ).
• Изградена е Менорската катедрала .

1288 [ уреди | уреди извор ]

• 20 ?ануари - Замокот ?укасл во Велс е освоен од англиските сили.
• 22 февруари - Папа Никола IV го наследува Папа Хонори? IV , како 191-та папа .
• 5 ?уни - Битката ка? Воринген : ?ован I го поразува во?водство Гелдерн во една од на?големите битки во Европа од средниот век, со што го освоил Во?водст Лимбург . Битката, исто така, го ослободува градот Келн од владее?ето на Архиепископи?ата во Келн. По ово? настан, Бон станува резиденци?а на келнските архиепископи.
• 8 август - Папа Никола IV прогласува крстоносна во?на против кралот Ладислав IV Унгарски , ко? го изгубил кредибилитетот со фаворизира?е на неговите полупагански кумански суб?екти, одбива??и да одговара на соци?алните стандарди на Западна Европа .
• Парламентот во Шкотска создава закон со ко? ?е им се дозволи на жените да предложат брак на мажите за време на престапна година . Мажите кои одбиваат такви предлози се обврзани да платат парична казна на невестата.
• Изградена е на?старата преживеана камбана во часовниците на врвот од куполата на Базиликата Свети Петар во Рим .
• Ветин е доделен на надбискупот Магдебург, Ерик фон Бранденбург.
• Харбург добива општински права.
• Кеге добива градски права.

1289 [ уреди | уреди извор ]

• 27 април - Падот на Триполи : Мамелучкиот султан ел-Мансур Калаван го осво?ува Грофови?а Триполи (во денешен Либан ) по едномесечна опсада. Овас е кра? на постое?ето на крстоносната држава.
• 11 ?уни - Битка ка? Попи : Битката се води поме?у Гвелфи и гибелини . По кра?от на битката, Гвелфите ?а обезбедуваат сво?ата позици?а на мо? во Фиренца .
• Принцот Субару од ?апони?а ?а осво?ува провинци?ата Са?тама.
• Завршена е изградбата на Замок Конви во Велс .
• Евреите се избркани од Гаско?а и Анжу во Франци?а .
• Папа Никола IV формално го формира Универзитет Монпел?е во Франци?а преку папска була.
• Во Сиена , дваесет и три партнери, вклучува??и и пет членови на семе?ството Бонси?ори, повторно ?а создаваат Гран Травола , порано на?успешната европска банка, ко?а престанала да функционира по смртта на не?зиниот творец и мена?ер, Орландо Бонси?ори , во 1273 година ^[13] .
• Атанаси? I Цариградски за првпат станува Вселенски патри?арх .
• 5,553 метри високиот вулкан Попокатепетл е искачен од страна на членовите на племето Текуанипан, во денешно Мексико .

Наводи [ уреди | уреди извор ]