Велема?стор

Од Википеди?а ? слободната енциклопеди?а
(Пренасочено од Шаховски велема?стор )

Велема?стор (скрат. ВМ ) ? шаховска титула, ко?а ?а доделува светската шаховска федераци?а, ФИДЕ , како на?големо достигнува?е [а] на еден шахист.

Со доделува?ето на титулата, шахистот истата ?а задржува доживотно. Заедно со титулите ме?ународен ма?стор и ФИДЕ ма?стор , велема?сторската титула се доделува и за мажи и жени. За првпат, титулата била доделена во 1914 година, кога пет шахисти ( Емануел Ласкер , Хосе Раул Капабланка , Александар Алехин , Зигберт Тараш и Френк Маршал ) биле одликувани од страна на руското царско семе?ство. Во 1978 година, со посебан одлука донесена од страна на ФИДЕ, светската првенка, Нона Гаприндашвили , станала првата жена ко?а била доликувана со оваа титула. Но со разво?от на шахот во женска конкуренци?а, шахистките на?првин се одликуваат со посебна титула, ?женски велема?стор“, ко?а е одраз на силината на ниво ме?у ФИДЕ ма?стор и ме?ународен ма?стор. Првата шахистка, ко?а била одликувана со целосната велема?сторска титула е Жужа Полгар во 1991 година. Во последните неколку години, на?добрите шахистки на светот ?а поседуваат целосната титула.

Освен за играта , ФИДЕ доделува посебни велема?сторски титули за шаховските композитори и решавачи на шаховски проблеми . Ме?ународната федераци?а за дописен шах ?а доделува титулата ?ме?ународен велема?стор во дописен шах“.

Истори?а [ уреди | уреди извор ]

Рана истори?а [ уреди | уреди извор ]

Зигберт Тараш

За првпат титулата ?велема?стор“ била употребена на 18 февруари 1838 година во шаховската содржина во списанието Bell's Life , а се однесувал на Вили?ам Луис , ко? бил наречен ?нашиот поранешен велема?стор“. [1] Подоцна, самиот Луис го употребил истиот поим за Филидор , а поимот бил употребен и за некои други шахисти. [1]

Во 1907 година, поимот ?велема?стор“ бил употребен на шаховскиот турир во Оденсе . Турнирот бил поделен на два натпреварувачки дела: првенствен и ма?сторски турнир. Првенствениот дел бил наменет за шахисти, кои претходно победиле на неко? ме?ународен турнир. [2] Победник на ово? дел од турнирот бил Зигберт Тараш , а другиите учесници биле: Карл Шлехтер , Давид ?ановски , Френк Маршал , Амос Берн и Михаил Чигорин . За потребите на турнирот, сите овие шахисти биле претставени како велема?стори.

Шаховскиот тунир во Сан Себасти?ан , ко? се одржал во 1912 година, бил именуван како велема?сторски. [1] На турнирот победил Акиба Рубиншта?н , ко? освоил 12½ од 19 бода, додека изедначени на второто место завршиле Арон Нимцович и Рудолф Шпилман . [3]

Првите велема?стори [ уреди | уреди извор ]

За првпат офици?ално, титулата ?велема?стор“ била доделена за време на одржува?ето на шаховскиот турнир во Санкт Петербург во 1914 година од страна на рускиот цар Никола? II , ко? делумно го финансирал турнирот. [2] Титулата им била доделена на петмина шахисти [б] : Емануел Ласкер , Хосе Раул Капабланка , Александар Алехин , Зигберт Тараш и Френк Маршал . [в]

Употребата во Светскиот Со?уз [ уреди | уреди извор ]

Пред 1950 година, титулата ?велема?стор“ неформално била доделена на некои силни шахисти. Светската шаховска федераци?а била основана во Париз во 1924 година, но веднаш по основа?ето не одредила критериуми за доделува?е на титулата.

Во Советскиот Со?уз , титулата била воведена во 1927 година, на петтата седница на Сeсо?узниот шаховскиот со?уз, под офици?алното име ?велема?стор на Советскиот Со?уз“. Прв шахист, кому истата му била доделена, станал Борис Верлински во 1929 година, ко? истата година победил на првенството на Советскиот Со?уз . [4] Има??и ги предвид непотврдените факти за првото офици?ално доделува?е на титулата во 1914 година, некои го сметаат Верлински за прв офици?ален шаховски велема?стор.

На седмата седница на Сeсо?узниот шаховскиот со?уз на Советскиот Со?уз, ко?а се одржака во 1931 година, титулата била укината, но повторно билавоведена во 1935 година. Прв ко?што бил одлиуван со титулата по повторното воведува?е бил Михаил Ботвиник , ко? завршил на делба на првото место на ме?ународниот турнир во Москва истата година, со што ?офици?ално“ станал првиот советски велема?стор. [г] Втор шахист, ко? ?а добил титулата бил Григори Левенфиш во 1937 година, откако одиграл нерешено во мечот против Ботвиник на првенството на СССР.

Првиот правилник за титулата ?велема?стор“ бил усвоен од странана Сeсо?узниот комитет за физичка култура и спорт при Советот за народно стопансво на СССР во 1940 година.

На?голем бро? од шахистите кои биле одликувани со титулата во Советскиот Со?уз, се стекнувале со зва?ата ?ме?ународен велема?стор“ и ?велема?стор на Советскиот Со?уз“. Но, Игор Платонов , се стекнал само со зва?ето ?велема?стор на Советскиот Со?уз“.

Признава?ето од страна на ФИДЕ [ уреди | уреди извор ]

Бро? на офици?ално признаени велема?сторски титули во периодот од 1950 до 2010 г.

По Втората светска во?на , ФИДЕ ги присвоила правилата за доделува?е на ме?ународните шаховски титули. Доделува?ето на титулите било потврдено со резолуци?а донесена од страна на Генералното собрание на ФИДЕ и Квалификацискиот комитет. Во 1949 година, била воведена титулата ?ме?ународен велема?стор“, ко?а под ова офици?ално име се доделува и денес. За првпат оваа титула била доделена во 1950 година, а биле одликувани дури 27 шахисти, поделени во две групи [д] :

Со оглед на фактот дека ФИДЕ не ?а доделувала титулата постхуно, шахистите кои починале пред 1950 година, а ме?у кои спа?але и светските прваци: Шта?ниц , Ласкер , Капабланка и Алехин не биле одликувана со титулата според ФИДЕ. [5]

Белешки [ уреди | уреди извор ]

  • а На?големо достигнува?е, всушност е титулата ? светски првак “, но истата се доделува периодично, како заслуга за победа во еден меч или на еден турнир. Титулата ?велема?стор“ се доделува со исполнува?е на одредени норми и се темели на резултатите и силината на шахистот на пове?е натпреварува?а.
  • б Турнирот се одржал во два натпреварувачки дела, при што во првиот учествувале 10, а во вториот на?добрите 5 шахисти, кои и биле одликувани со титулата. Подредени се редоследно како на завршната табела на турнирот.
  • в Сепак, ово? историски настан не е целосно потврден. Познатиот англиски шаховски историчар Едвард Винтер тврди дека на?раните факти кои го потврдуваат ово? настан се сре?аваат во стати?а на Роберт Луис Те?лор од 15 ?уни 1940 година, ко?а била об?авена во весникот The New Yorker и во 1942 година во Маршаловото автобиографско дело, Моите 50 шаховски години . [6] [7] [8]
  • г Верлински, ко? претходно станал велема?тсор останал без титулата по не?зиното укинува?е во 1931 година и подоцна не успеал да си ?а врати. [9]
  • д Првата група, ко?а ?а сочинувале на?добрите шахисти во тоа време е поделена на две: светскиот првак, Михаил Ботвиник , во едната и учесниците на првиот турнир на кандидатите во втората.

Наводи [ уреди | уреди извор ]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 David Vincent Hooper, Kenneth Whyld, The Oxford Companion to Chess , Oxford University Press, 1992, второ издание, стр. 156, ISBN 0-19-280049-3
  2. ↑ 2,0 2,1 Anne Sunnucks, The Encyclopaedia of Chess , St. Martins Press, 1970, стр. 223, ISBN 978-0709146971
  3. ↑ Crosstable San Sebastian 1912
  4. ↑ Bernard Cafferty, Mark Taimanov, The Soviet Championships , Cadogan Books, 1998, прво издание, стр. 28, ISBN 1-85744-201-6
  5. ↑ Arpad Elo, The Rating of Chessplayers, Past and Present , Arco, 1978, стр. 66, ISBN 0668047216
  6. ↑ Edward Winter, Kings, Commoners and Knaves: Further Chess Explorations , Russell Enterprises, Inc., 1999, прво издание, стр. 315-316, ISBN 1-888690-04-6
  7. ↑ Edward Winter, A Chess Omnibus , Russell Enterprises, Inc., 2003, прво издание, ISBN 1-888690-17-8 , стр. 177-178
  8. ↑ Chess Note 5144 , Едвард Винтер
  9. ↑ Id. at 28?29.
Нормативна контрола
Преземено од ? https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Велема?стор&oldid=4930808 “