Судир во Борово Село
Дел од Хрватската во?на за независност и Во?ните во ?угослави?а
Борово Село
Датум 2 ма? 1991 Место Борово Село , Хрватска , СФР? Исход Победа на САО Краина и Белите орли
Заво?увани страни
САО Краина	Хрватска
Команданти и водачи
Вукашин Шошко?анин Воислав Шеше?	?осип ?а?а ?осип Ра?л-Кир
Вклучени единици
Милици?а на САО Краина П.Е. ?Душан Силни“ Бели орли	Хрватска полици?а
Сила
непознато	180 полица?ци
Жртви и загуби
3-20 загинати [1] [2] 4 ранети	12 загинати 22 ранети 2 заробени

Судир во Борово Село или Битка во Борово Село од 2 ма? 1991 година, позната во Хрватска како Масакр во Борово Село ( хрватски : Pokolj u Borovom Selu ) и во Срби?а како Инцидент во Борово Село ( српски : Инцидент у Боровом Селу ), ― еден од првите вооружени судири во судирот ко? стана познат како Хрватската во?на за независност . Судирот бил предизвикан од пове?емесечни зголемени етнички тензии, насилство и вооружена борба во Пакрац и во Плитвичките Езера во март. Непосредна причина за судира?ето во тешко етнички српското село Борово Село, северно од Вуковар , бил неуспешниот обид да биде заменето ?угословенското знаме во селото со знамето на Хрватска . Неовластените напори на четворица хрватски полица?ци резултирале со апсе?е на два?ца од страна на милици?ата на хрватските Срби во селото. За да ги извлечат заробениците, хрватските власти распоредиле дополнителна полици?а, ко?а со автомобил влетала во заседа. Дванаесет хрватски полица?ци и еден српски параво?ник биле убиени пред да интервенира и да стави кра? на судирите на ?угословенската народна арми?а (?НА).

Судира?ето резултирало со дополнително влошува?е на целокупната ситуаци?а во Хрватска, што ги натерало Хрватите и Србите да се обвинуваат ме?усебно за отворена агреси?а и дека се непри?атели на сво?от народ. За Хрватска, настанот бил провокативен затоа што телата на некои од загинатите хрватски полица?ци убиени во инцидентот, наводно, биле осакатени. Судирот во Борово Село ги елиминирал сите надежи дека ескалаци?ата на судирот може да се смири политички и ?а направил во?ната речиси неизбежна. Претседателството на ?угослави?а се состанало неколку дена по битката и ?а овласти ?НА да се распореди во областа за да спречи понатамошен судир. И покра? ова распоредува?е, престрелките продолжиле во регионот. По во?ната, поранешен параво?ник бил осуден за воени злосторства за неговата улога во злоупотреба на два?цата заробени полица?ци и на кра?от бил осуден на три години затвор. Уште четворица биле обвинети, но и понатаму се на слобода надвор од Хрватска.

Позадина [ уреди | уреди извор ]

Во 1990 година, по изборниот пораз на владата на Соци?алистичка Република Хрватска од Хрватската демократска заедница (ХДЗ), етничките тензии ме?у Србите и Хрватите се влошиле. ?угословенската народна арми?а ( ?НА) го конфискувала оруж?ето на хрватската територи?ална одбрана (ТО) со цел да биде минимизирана можноста за насилство по изборите. ^[3] На 17 август, ме?уетничките тензии ескалирале во отворен бунт на хрватските Срби, ^[4] концентриран на областите населени со претежно Срби на далматинската внатрешност околу Книн , ^[5] и делови од Лика , Кордун, Бановина и Славони?а . ^[6]

Во ?ули 1990 година, мештаните Срби основале Српски национален совет за да го координираат противе?ето на политиката на хрватскиот претседател Фра?о Ту?ман за продолжува?е на хрватската независност од ?угослави?а . Милан Баби?, стоматолог од Книн, бил избран за претседател на советот, додека началникот на полици?ата на Книн, Милан Марти?, основал голем бро? паравоени милиции. Два?цата мажи на кра?от станаа политички и воени водачи на Српската Автономна Област Краина, самопрогласена власт ко?а ги вклучува областите населени со Срби во Хрватска. ^[7] Во март 1991 година, властите на САО Краина, поддржани од владата на Срби?а , почнаа да ?а консолидираат контролата врз областите населени со Срби во Хрватска, што резултирало со бескрвна пресметка во Пакрац и првите жртви во инцидентот со Плитвичките Езера . ^[8]

На почетокот на 1991 година, Хрватска немала редовна во?ска. Во обид да ?а за?акне сво?ата одбрана, таа го удвоила бро?от на полицискиот персонал на околу 20.000. На?ефективниот дел од полициските сили бил специ?ална полици?а од 3.000 лу?е, ко?а б распоредена во дванаесет батал?они во воен стил. Покра? тоа, Хрватска имала 9.000?10.000 регионално организирани резервни полица?ци организирани во 16 батал?они и 10 чети, но им недостигало оруж?е . ^[9]

Почеток [ уреди | уреди извор ]

Во 1991 година, селото Борово Село, сместено на десниот брег на Дунав спроти Срби?а, било дел од Општина Вуковар. Додека самиот град Вуковар имал етнички мешано население од 47,2 отсто Хрвати и 32,2 отсто Срби , помалите населби во областа биле похомогени. Четиринаесет населби биле претежно населени со Хрвати, десет (вклучува??и го и Борово Село) со Срби, два?ца со Рутенци , а останатите две биле етнички мешани. ^[10]

Среде влошените етнички тензии, Борово Село било забарикадирано на 1-ви април, еден ден по судирот ка? Плитвичките Езера. Два дена подоцна гарнизонот на ?НА во Вуковар ?а зголемил борбената готовност на максимално ниво. ^[11] На почетокот на пролетта, Хрватите и Србите постигнале договор со ко? хрватската полици?а нема да влезе во Борово Село без експлицитна согласност од месните српски власти. ^[12] На 14 април во Борово Село бил одржан политички собир, а до кра?от на месецот ситуаци?ата станала попроменлива. Говорниците на собирот - водачот на Српската радикална парти?а (СРП), Воислав Шеше? , пратеникот на Народното собрание на Срби?а , Милан Парошки и српскиот министер за ди?аспора Станко Цви?ан - го промовирале создава?ето на Голема Срби?а , држава ко?а ?е ги обедини сите Срби во една единствена зем?а. Сите тие ги повтори?а своите говори, заедно со отворениот повик за убива?е на неистомислениците, една недела подоцна во ?агод?ак, северно од Осиек . ^[13]

Покра? тоа, паравоените сили ?Бели орли“ пристигнале во Борово Село во средината на април на бара?е на командантот на месната милици?а Вукашин Шошкочанин. Паравоените сили биле или директно вооружени од Министерството за внатрешни работи на Срби?а директно или од милици?а поврзана со САО Краина, со одобрение на српските власти. ^{[14] [15]} До кра?от на април 1991 година, на Белите орли во Борово Село им се придружиче борците од паравоената единица ?Душан Силни“, ко?а била поврзана со парти?ата Српска народна обнова. ^[16]

Во средината на април, ракети Армбруст биле истрелани од хрватските позиции надвор од Борово Село кон селото. Според една верзи?а на настанот, неколку истрели биле испукани врз зем?оделска механизаци?а ко?а служела како барикади во предградието на Борово Село. ^[17] Според втората верзи?а, врз селото биле испукани три ракети со конкретна цел да бидат разгорени етнички тензии. ^[18] Една од ракетите погодила ку?а , а друга паднала во поле без да детонира. ^[19] Немало жртви. ^[20] Радио-телевизи?а Белград потоа емитувала слики од ракетите и ги претставила како доказ за хрватската агреси?а, што дополнително ги влошувала ме?уетничките тензии. ^[19] Ракетите биле истрелани од група мажи кои до местото ги предводел началникот на полици?ата во Осиек , ?осип Ра?л-Кир, ко? подоцна бил убиен од хрватски нерегуларни во?ници. ^[19] Хрватскиот министер за внатрешни работи, ?осип Бо?ковац подоцна посочил дека групата вклучувала заменик-министерот за одбрана - Го?ко Шушак, Бранимир Главаш и Вице Вуко?еви?. ^[21] Шушак тврдел дека нема никаква врска со инцидентот, но признал дека во то? момент бил во областа. ^[15] Никола ?аман, тогашен командант на резервната единица во МВР, подоцна из?авил дека то? ?а водел акци?ата, а негирал дека биле вмешани Шушак, Главаш и Вуко?еви?. То? тврдел дека акци?ата била планирана заедно со Ра?л-Кир. ^[22]

Времеслед [ уреди | уреди извор ]

Во текот на вечерта на 1 ма? 1991 година, четворица хрватски полица?ци влегле во Борово Село во неовластен обид да го заменат знамето на ?угослави?а во селото со знамето на Хрватска . ^[20] Обидот резултирало со вооружена пресметка. ^[18] Два?ца од полица?ците биле ранети и заробени, а другите два?ца избегале откако се здобиле со полесни повреди (едниот имал рането стапало , а другиот од гребнатинка на главата). ^[23] Според хрватското МВР, во моментот на инцидентот полици?ата патролирала на патот Да??Борово Село. ^[24] Иако полица?ците биле распоредени во полициската управа на Осиек, ^[25] полициската управа во Винковци ? на ко?а и биле доделени надлежности над Општина Вуковар ? побарала од Полициската станица ?Вуковар“ да стапи во допир со Шошко?анин за инцидентот. Вуковарската полици?а го контактирала во 04:30 часот, но Шошкочанин наводно рекол дека не знае ништо. Во 9:00 часот наутро, началникот на полици?ата во Винковци, ?осип ?а?а, му телефонирал на Шошко?анин и го добил истиот одговор. Кога Ра?л-Кир го контактирал Шошко?анин половина час подоцна, вториот го потврдил инцидентот и рекол дека полици?ата пукала во членовите на месното население, при што ранила еден. Ра?л-Кир не успеал да обезбеди ослободува?е на два?цата заробени службеници. ^[24]

Ра?л-Кир и ?а?а заклучиле дека треба да се испрати патрола во Борово Село. ^[24] Шошко?анин се согласил на полици?ата да и овозможи безбедно поминува?е под бело знаме. ^[26] Сила од дваесет до триесет полица?ци потоа влегла во Борово Село. ^[27] Иако носеле бело знаме, тие биле во заседа од параво?ски и членови на месната милици?а. ^[26] Од Осиек и Винковци со автобуси пристигнале околу 150 полица?ци кои биле распоредени како засилува?е. ^[27] Упатените сили од Винковци влегле во Борово Село и биле нападнати од заседа, додека засилува?ата испратени од Осиек преку Да? биле запрени на блокада северно од Борово Село и не успеале да влезат во селото. Следела престрелка и траела до 2:30 часот попладне, кога од Да? во селото влегле седум оклопни транспортери на ?НА. Друг конво? со оклопни транспортери распореден од ?НА преку Борово Насе?е, ?ужно од Борово Село, бил запрен од толпа Хрватки кои одбиле да ги пуштат. ^[24]

Последици [ уреди | уреди извор ]

Жртви [ уреди | уреди извор ]

Во заседата загинале 12 хрватски полица?ци, а 21 бил повреден. ^[8] Два?цата заробени полица?ци биле пренесени преку Дунав и транспортирани во Нови Сад , но биле ослободени и вратени во Осиек до вечерта на 2 ма?. ^[28] Воислав Мили?, паравоен од Ва?ево , бил единствениот загинат ме?у српската милици?а. ^[29] Ранети биле уште четворица параво?ници. ^[30] За некои од убиените полица?ци ка? Борово Село било откриено дека биле осакатени, исечени ушите, извадени очи и пресечени грла. ^{[26] [18]} Овие дела требале да ?а разгорат етничката омраза. ^[31]

Ескалаци?а до во?на [ уреди | уреди извор ]

Судирот ги навел советниците на Ту?ман да се залагаат за итно прогласува?е независност од ?угослави?а и одмазда против ?НА , ко?а Хрватите ?а сметале за просрпска. ^{[8] [28]} На 3 ма?, Ту?ман из?авил дека Хрватска и Срби?а практично се во во?на, но рече дека се надевале дека ме?ународната заедница ?е го запре насилството. ^{[8] [28]} Според хрватскиот историчар Давор Мари?ан, одлуката на Ту?ман да не се одмазди на ?НА во тоа време често била толкувана како кукавичлук на границата на предавство, што довело до ?авна критика и оставка на генерал Мартин Шпеге? од функци?ата министер за одбрана. Како и да е, одлуката ? го даде на Хрватска многу потребно време да се подготви за во?на, како што подоцна призна и адмиралот на ?угословенската морнарица, Бранко Мамула. ^[32] Инцидентот ?а шокирала хрватската ?авност, предизвикува??и масовна промена во ?авното мисле?е кон демонизаци?а на Србите , поддржана од хрватските медиуми. ^[33] Србите биле збирно означени како ? четници “, ? терористи “ и ?непри?атели на Хрватска“. Слично на тоа, Србите ги нарекуваа Хрватите како ? усташи “ и ?непри?атели на српскиот народ“. Така, политичкото решение за да биде избегната сеопфатна во?на стана сe поневеро?атно. ^[34] По судирот, во?ната изгледала неизбежна. ^[35]

На 8-9 ма?, Претседателството на ?угослави?а се состанало за да разговара за настаните во Борово Село и да расправа за бара?ето на ?НА за воена интервенци?а. На средбата присуствувале претседателите на сите конститутивни републики на ?угослави?а. Хрватското раководство дозволи ?НА да биде распоредена во областите каде што ме?уетничките тензии биле високи. ^[36] На 9-ти ма?, претставници на со?узната и хрватската влада го посетиле Вуковар . Со?узните претставници го посетиле Борово Село, за разлика од претставниците на хрватската влада кои из?авиле дека ?одбиле да разговараат со терористите“. ^[37] Како одговор на судирот во Борово Село, ?НА прераспоредила дел од 12. пролетерска механизирана бригада од Осиек и 1. механизиран батал?он на 453. механизирана бригада со седиште во Сремска Митровица во областа на Вуковар. Истовремено, од Суботица во Винковци бил преместен вториот механизиран батал?он на 36. механизирана бригада. ^[38] И покра? распоредува?ето на ?НА во областа, етнички мотивираните престрелки продолжиле до почетокот на Битката ка? Вуковар кон кра?от на август. ^[8]

Спомен контроверзии и гоне?е [ уреди | уреди извор ]

За време на администраци?ата на Обединетите нации во периодот 1996?1998 година, создадена во согласност со Ердутскиот договор за вра?а?е на областа под хрватска контрола, три хрватски невладини организации подигнале споменик на ?авен имот на влезот во Борово Село, но местото било брзо вандализирано . Нов споменик бил подигнат во средиштето на селото во 2002 година, но и ово? бил вандализиран набргу по завршува?ето. Нова плоча со ими?ата на 12-те хрватски полица?ци убиени во инцидентот била додадена на споменикот во 2012 година, ^[39] но исто така бил предмет на вандализам. ^[40] Иако вандализмот го осудиле месните српски политичари, тие се пожалиле дека споменикот е навредлив за српското малцинство и наметнува вина на целата заедница биде??и ги означувал српските сили во Борово Село во 1991 година како ?српски терористи“. ^[41]

Во февруари 2012 година, судот во Осиек го осуди Милан Маринкови? за воени злосторства и го осудил на три и пол години затвор за малтретира?е на два?ца заробени хрватски полица?ци. ^[42] Во 2014 година, казната на Маринкови? по жалба била намалена на три години. ^[43] Други четворица мажи биле обвинети за малтретира?е на полица?ците. Биде??и живеат надвор од Хрватска, тие не се предмет на кривично гоне?е од страна на хрватското правосудство. ^[42]

Наводи [ уреди | уреди извор ]

Останати извори [ уреди | уреди извор ]

Книги 

• Bjelajac, Mile; ?unec, Ozren (2012). ?The War in Croatia, 1991?1995“. Во Ingrao, Charles; Emmert, Thomas A. (уред.). Confronting the Yugoslav Controversies: A Scholars' Initiative . West Lafayette, Indiana: Purdue University Press . стр. 232?273. ISBN   9781557536174 .
• Central Intelligence Agency , Office of Russian and European Analysis (2002). Balkan Battlegrounds: A Military History of the Yugoslav Conflict, 1990?1995 . Washington, D.C.: Central Intelligence Agency. ISBN   9780160664724 . OCLC   50396958 .
• Crnobrnja, Mihailo (1996). The Yugoslav Drama . Montreal, Quebec: McGill-Queen's University Press . ISBN   9780773566156 .
• ?uljak, Tihomir (2003). Rat [ War ] (хрватски). Osijek. ISBN   953-98383-2-0 .
• Donia, Robert J.; Van Antwerp Fine, John (1994). Bosnia and Hercegovina: A Tradition Betrayed . London, England: C. Hurst & Co. ISBN   9781850652120 .
• Grandits, Hannes; Leutloff, Carolin (2003). ?Discourses, Actors, Violence: The Organisation of War-Escalation in the Krajina Region of Croatia 1990?91“. Во Koehler, Jan; Zurcher, Christoph (уред.). Potentials of Disorder: Explaining Conflict and Stability in the Caucasus and in the Former Yugoslavia . Manchester, England: Manchester University Press . стр. 23?45. ISBN   9780719062414 .
• Hoare, Marko Attila (2010). ?The War of Yugoslav Succession“. Во Ramet, Sabrina P. (уред.). Central and Southeast European Politics Since 1989 . Cambridge, England: Cambridge University Press. стр. 111?136. ISBN   9781139487504 .
• Hockenos, Paul (2003). Homeland Calling: Exile Patriotism & the Balkan Wars . Ithaca, New York: Cornell University Press . ISBN   9780801441585 .
• Marijan, Davor (2004). Bitka za Vukovar [ Битка за Вуковар ] (хрватски). Zagreb: Hrvatski institut za povijest. ISBN   9789536324453 .
• Nation, R. Craig (2003). War in the Balkans, 1991?2002 . Carlisle, Pennsylvania: Strategic Studies Institute . ISBN   9781584871347 . ^{[ мртва врска ]}
• Nazor, Ante (2007). Po?eci suvremene hrvatske dr?ave: kronologija procesa osamostaljenja Republike Hrvatske: od Memoranduma SANU 1986. do progla?enja neovisnosti 8. listopada 1991 [ Beginnings of the Modern Croatian State: A Chronology of the Independence of the Republic of Croatia: from 1986 SANU Memorandum to the Declaration of Independence on 8 October 1991 ] (хрватски). Zagreb, Croatia: Croatian Homeland War Memorial Documentation Centre. ISBN   9789537439019 .
• Pullan, Wendy; Baillie, Britt (2013). Locating Urban Conflicts: Ethnicity, Nationalism and the Everyday . Basingstoke, England: Palgrave Macmillan . ISBN   9781137316882 .
• O'Shea, Brendan (2012). Perception and Reality in the Modern Yugoslav Conflict: Myth, Falsehood and Deceit 1991?1995 . London, England: Routledge. ISBN   9780415650243 .
• Ramet, Sabrina P. (2002). Balkan Babel: The Disintegration of Yugoslavia From the Death of Tito to the Fall of Milo?evi? . Boulder, Colorado: Westview Press . ISBN   9780813339870 .
• Repe, Bo?o (2009). ?Balkan Wars“. Во Forsythe, David P. (уред.). Encyclopedia of Human Rights, Volume 1 . Oxford, England: Oxford University Press . стр. 138?147. ISBN   9780195334029 .
• Silber, Laura; Little, Allan (1996). The Death of Yugoslavia . London, England: Penguin Books . ISBN   9781575000053 .
• ?titkovac, Ejub (2000). ?Croatia: The First War“. Во Udovicki, Jasminka; Ridgeway, James (уред.). Burn This House: The Making and Unmaking of Yugoslavia . Durham, North Carolina: Duke University Press . стр. 154?174. ISBN   9780822325901 .
• Thomas, Robert (1999). Serbia Under Milo?evi?: Politics in the 1990s . London, England: C. Hurst & Co. ISBN   9781850653417 .
• Thompson, Mark (1999). Forging War: The Media in Serbia, Croatia, Bosnia and Hercegovina . Luton, England: University of Luton Press. ISBN   9781860205521 .

Статии од научни списани?а 

• Marijan, Davor (октомври 2002). ?Bitka za Vukovar 1991“ [Battle of Vukovar]. Scrinia Slavonica (хрватски). Croatian Historical Institute ? Department of History of Slavonia, Srijem and Baranja. 2 (1): 367?402. ISSN   1332-4853 .
• Marijan, Davor (ма? 2012). ?The Sarajevo Ceasefire ? Realism or strategic error by the Croatian leadership?“ . Review of Croatian History . Croatian Institute of History. 7 (1): 103?123. ISSN   1845-4380 .
• Su?i?, Stjepan (?уни 2011). ?Zna?aj obrane Vukovara u stvaranju hrvatske dr?ave“ [Significance of Vukovar Defence in Creation of the Croatian State]. National Security and the Future (хрватски). St. George Association, Zagreb. 12 (3): 11?69. ISSN   1332-4454 .

Вести  

• Butigan, Sanja (2 ?уни 2012). ?Na spomenik ubijenim redarstvenicima ?etiri "S" ispisao mladi? (20) iz Borova“ [Млад човек (20) од Борово напишал четири ?С“ на споменикот на загинатите полица?ци]. Glas Slavonije (хрватски). Осиек. ISSN   0350-3968 . Архивирано од изворникот 3 ноември 2013.
• ?izmi?, Martina (13 февруари 2009). ?Josip Boljkovac: Hrvatska je prva napala Srbe“ [Josip Boljkovac: Croatia Attacked Serbs First]. Nacional (хрватски). Загреб. ISSN   1331-8209 . Архивирано од изворникот на 4 ноември 2013 . Посетено на 15 април 2024 .
• De?eli?, Vanja (10 ма? 2012). ?Puhovski: Spomen plo?a u Borovu Selu osuđuje srpske teroriste, a ne Srbe kao manjinu“ [Puhovski: Borovo Selo Memorial Plaque Condemns Serb Terrorists Rather Than Serbs as a Minority] (хрватски). Загреб: Politika Plus. Архивирано од изворникот 3 ноември 2013.
• Paveli?, Boris (1 февруари 2012). ?Milan Marinkovic Sentenced for War Crimes in Borovo Selo“ . Balkan Insight. Архивирано од изворникот 20 април 2013.
• Prusina, Tomislav (11 февруари 2009). ?Jaman: Boljkovac la?e“ [?аман: Бо?ковац лаже]. Jutarnji list .
• Mikola, Danijela (2 ма? 2014). ?Nitko nije ka?njen: U Borovu Selu ubijeno 12 redarstvenika“ [Нико? не е казнет: Во Борово Село убиени 12 полица?ци]. 24sata.hr .
• ?Roads Sealed as Yugoslav Unrest Mounts“ . The New York Times . ?у?орк. Reuters . 19 август 1990. ISSN   0362-4331 . Архивирано од изворникот 21 септември 2013.
• ?Tri godine zatvora za mu?enje hrvatskih redarstvenika 1991“ [Three years in prison for the torture of two Croatian policemen in 1991]. Glas Slavonije . 14 ма? 2014.

Други извори 

• ?Memorijal 12 redarstvenika, 2008“ [Спомен на 12-те полица?ци, 2008] (хрватски). Министерство за внатрешни работи на Хрватска . 2008. Архивирано од изворникот на 25 септември 2013.
• ?The Prosecutor vs. Milan Martic ? Judgement“ (PDF) . Ме?ународен кривичен суд за поранешна ?угослави?а . 12 ?уни 2007.

45°22′51.60″N 18°57′27.00″E  /  45.3810000° СГШ; 18.9575000° ИГД  / 45.3810000; 18.9575000