Странски директни инвестиции

Од Википеди?а ? слободната енциклопеди?а

Странски директни иневстиции (СДИ) се форма на движе?е на капиталот од една во друга зем?а со ко?а извозникот на капиталот се стекнува со учество од над 10% во сопственоста на странското претпри?атие .

Одлики на СДИ [ уреди | уреди извор ]

Иако не постои општоприфатена теори?а за странските директни инвестиции, со текот на времето се по?виле различи теории кои осветлуваат одделни аспекти на инвестира?ето во странство. Пове?ето од нив го нагласуваат значе?ето на пазарниет несовршености како основна движечка сила на странските инвестиции. Конкретно, следниве фактори имаат пресудно вли?ание врз одлуката за инвестира?е во странство: [1]

На?големи носители на СДИ се мултинационалните компании кои инвестираат во странство така што отвораат свои производни испостави (фили?али, погони итн.), воспоставуваат свои претпри?ати?а или пак го откупуваат контролниот пакет акции во посто?ните претпри?ати?а во странство. [2] Странските директни инвестиции се на?динаммичната форма на ме?ународно движе?е на капиталот. Така, во периодот 1986-1995 година, просечната годишна стапка на пораст на овие инвестиции изнесувала околу 22%, а на кра?от на 1998 година, вкупниот износ на странски директни инвестиции во светот изнесувал 4 088 мили?арди долари . [3]

Притоа, динамиката на СДИ зависи од пове?е фактори, како: [4]

Ефекти на СДИ [ уреди | уреди извор ]

СДИ поддржуваат создава?е нови работни места и економски раст преку директни, индиректни и индуцирани ефекти врз домашната економи?а. Директните ефекти се поврзани со економските активности на странските компании. Индиректните ефекти се однесуваат на тоа кога странските компании се снабдуваат со ресурси за производство од локалните снабдувачи, на пример, интермеди?арни добра или деловни услуги. Индуцираните ефекти се по?авуваат биде??и зголемената економска активност на странската компани?а и локалните добавувачи носи згoлeмува?е на приватната потрошувачка , што понатаму ?а стимулира економската активност. Исто така, странските инвестиции носат потенци?ал за нови СДИ преку пове?е канали: [5]

  1. преку повисоките плати се подобрува животниот стандард во домашната економи?а, па зем?ата станува попривлечна за инвеститорите.
  2. со зголемува?ето на домашниот пазар и остварува?ето економии од обем за локалните компании-добавувачи, странски мултинационални компании можат да го намалат трошокот по единица ресурси за производство и да се подобри привлечноста на државата како локаци?а за странските компании коишто користат слични фактори за произодство.
  3. во поглед на прелева?ето на знае?ето и зголемува?ето на продуктивноста на домашниот пазар на труд , мултинационалните компании пра?аат сигнали на другите странски компании и го олеснуваат патот за привлекува?е на нови инвеститори.

Ме?утоа, СДИ може да предизвикаат и некои негативни последици. Ефектот на истиснува?е може да се по?ави преку пазарот на труд доколку регионалната невработеност е на ниско ниво или ако во регионот има недостиг на работна сила со специфични вештини и компетенции. Странските компании на?често имаат висока продуктивност и пла?аат повисоки плати споредено со домашните компании, па затоа и полесно ?е ?а привлечат покомпенентната работна сила. Ефектот на прелева?е на знае?ето, исто така, може да биде ограничен доколку домашните компании не се доволно подготвени да го апсорбираат знае?ето од странските компании, или ако странските компании не ги ангажираат локалните компании ? добавувачи или, пак, тие не можат да им одговараат на побарувачката. [5]

Мерки за привлекува?е СДИ [ уреди | уреди извор ]

Секо?а зем?а има усвоено сопствена политика за привлекува?е странски директни инвенстиции. Некои зем?и тоа го прават преку намалува?е на даноците , доделува?е одредени грантови и сл. Други се обидуваат да привлечат странски капитал преку подобрува?е на сопствената инфраструктура, со цел да се исполнат потребите на инвеститорите. Во основа, речиси секо?а зем?а ко?ашто се обидува да ги намали административни бариери и бирократи?а . Макроекономските реформи се насочени кон поедноставува?е на регулаци?ата , зацврстува?е на сопственичките права, зголемува?е на флексибилноста на пазарот на труд итн. [6]

Дефиници?а и видови СДИ [ уреди | уреди извор ]

Движе?е на СДИ во светот [ уреди | уреди извор ]

Во 2006 година, вкупните странски директни инвестиции во светот биле распределени по региони на следниов начин: Европа учествувала со 48 % од вкупните приливи на странски директни инвестиции, 19 % од приливите биле насочени кон Ази?а , САД учествувале со 14 % во вкупните светски странски директни инвестици, учеството на Латинска Америка и Карибите изнесувало 8 %, 3 % од странските директни инвестиции отишле во Африка , додека учеството на другите региони изнесувало 8 %. [7]

Обемот на СДИ во светот, 1980-1995. [8]
Година Состо?ба (мрд. долари )
1980 514,2
1985 679,4
1990 1 667,6
1995 2 657,9

СДИ во Македони?а [ уреди | уреди извор ]

Заклучно со 2014 година, вкупниот нето-прилив на СДИ во Македони?а изнесувал 4.892 милиони долари . Во периодот 1998 -2014 година, на?голем износ на СДИ бил остварен во 2007 година (700 милиони долари), а на?низок во 1999 година (88 милиони долари). Во ово? период, во девет години, приливот на СДИ бил помал од 200 милиони долари. Наб?удувано како процент од БДП , нето-приливот на СДИ бил на?голем во 2001 година, кога изнесувал 12%, а на?мал прилив бил забележан во 2005 година (1,5%). Притоа, во девет години од периодот 1998-2014, приливот на СДИ бил помал до 3% од БДП . Во поглед на потеклото на капиталот, заклучно со 2014 година, на?голем дел од СДИ потекнувал од Холанди?а (21,4% од вкупните СДИ). [9]

Табела 1: Нето-приливи на СДИ во Македони?а (во долари) [9]

Година Износ на СДИ Година Износ на СДИ
1998 150 2008 600
1999 88 2009 185
2000 216 2010 207
2001 446 2011 474
2002 105 2012 165
2003 117 2013 305
2004 322 2014 261
2005 94 2015
2006 424 2016
2007 700 2017


Табела 2: Нето-приливи на СДИ во Македони?а (процент од БДП) [9]

Година Износ на СДИ Година Износ на СДИ
1998 4,2% 2008 6,1%
1999 2,4% 2009 2%
2000 5,7% 2010 2,2%
2001 12% 2011 4,5%
2002 2,6% 2012 1,7%
2003 2,4% 2013 2,8%
2004 5,7% 2014 2,3%
2005 1,5% 2015
2006 6,2%
2007 8,4%


Табела 1: Потекло на СДИ во Македони?а (по зем?и) [9]

Зем?а Учество во вкупните СДИ
Холанди?а 21,6%
Австри?а 12,8%
Грци?а 10,7%
Словени?а 9,6%
Унгари?а 5,6%
Турци?а 4,5%
Шва?цари?а 4,3%
Обединето Кралство 3,5%

Наводи [ уреди | уреди извор ]

  1. ↑ Cheol S. Eun and Bruce G. Resnick, International Financial Management . Boston etc.: Irwin/McGraw-Hill, 1998, стр. 394.
  2. ↑ Таки Фити, Економи?а . Скоп?е: Економски факултет ? Скоп?е, 2006, стр. 453-454.
  3. ↑ Таки Фити, Економи?а . Скоп?е: Економски факултет ? Скоп?е, 2006, стр. 455.
  4. ↑ Таки Фити, Економи?а . Скоп?е: Економски факултет ? Скоп?е, 2006, стр. 455-456.
  5. ↑ 5,0 5,1 European Commission (2016), ?Towards a foreign direct investment (FDI) attractiveness scoreboard“, Copenhagen Economics, Copenhagen, Denmark.
  6. ↑ Ramkishen S. Rajan (2004), ?Measures to attract FDI, Investment promotion, Incentives and Policy Intervention“ , Economic and Political Weekly , pp. 12-16.
  7. ↑ Jeff Madura, International Financial Management (ninth edition). Thomson South-Western, 2008, стр. 39.
  8. ↑ Cheol S. Eun and Bruce G. Resnick, International Financial Management . Boston etc.: Irwin/McGraw-Hill, 1998, стр. 392.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 ?Графикони на месецот“, Економи?а и бизнис , година 18, бро? 209, ноември 2015, стр. 7.

Надворешни врски [ уреди | уреди извор ]

Преземено од ? https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Странски_директни_инвестиции&oldid=5011266 “