| Ве молиме, обрнете внимание на ова
важно предупредува?е
во врска со темите од
областа на медицината (здрав?ето)
.
|
Сипаница
(
лат.
variola
или
variola vera
) e
заразна болест
сво?ствена за
човекот
, а ?а предизвикуваат два вида
вируси
на вариола наречени
variola vera major
и
variola vera minor
.
Сипаница
Variola vera major
е попозната како
голема
или
црна сипаница
, таа е поопасен вид и предизвикува
смрт
ка? 20-40% од заразените, а ка? преживеаните често остава тра?ни лузни или слепило.
Variola vera minor
, претставува поблаг облик што го пренесува вирусот
Variolla, family poxviridae. Таа предизвикува смрт само ка? 1% од заразените.
Првичните симптоми се слични на другите вирусни заболува?а кои сe уште траат, како што се грип и обична настинка: треска од на?малку 38,3 ° C, болка во мускулите, малаксаност, главоболка и замор. Често се по?авувало гаде?е, повра?а?е и болки во грбот. Раната продромална фаза обично траела 2-4 дена. До 12-от или 15-от ден, првите видливи лезии - мали црвеникави точки наречени енантема - се по?авуваат на мукозните мембрани на устата, ?азикот, непцето и грлото, а температурата па?а на речиси нормална. Овие лезии брзо се зголемуваат и пукаат, ослободува??и големи количества на вирус во плунката.
[1]
Вирусот сипаници имал тенденци?а да ги напа?а клетките на кожата, предизвикува??и карактеристични мозолчи?а или макули, поврзани со болеста. На кожата се по?авува осип 24-48 часа откако се по?авиле лезии на мукозните мембрани. Типично, макулите прво се по?авуваат на челото, а потоа брзо се прошируваат на целото лице, проксималните делови на екстремитетите, трупот и на кра? до кра?ните делови на екстремитетите. Процесот трае не пове?е од 24 до 36 часа, по што не се по?авуваат нови лезии. Во ово? момент, инфекци?ата со вариола може да заземе неколку многу различни правци. Периодот на инкубаци?а поме?у контракци?ата и првите очигледни симптоми на болеста бил околу 12 дена.
Се претпоставуваа дека во
20 век
од сипаници умреле ме?у 300 и 500 милиони лу?е. Во изминатиот период, пред да бидат развиени модерни
лекови
и
вакцини
, сипаниците биле многу посмртоносни.
Сепак, на?знача?на улога имале по открива?ето на
Америка
, кога домородците од
Северна Америка
и
?ужна Америка
дошле во допир со
Европе?ците
кои биле инфицирани со вирусот на вариола. За разлика од колонизаторите, домородците немале развиен
имунитет
, што довело до нагло шире?е на болеста и драматичен пад на домородната популаци?а, па на европските колонизатори им бил овозможен лесен и непречен продор во новите подрач?а.
Дома?ин на вирусот на вариолата е единствено
човекот
, тако што со напорите на
Светската здравствена организаци?а
во
1977
година
вирусот
е искоренет ка? човечката популаци?а и денес се нао?а само во
лабораториите
. Лу?ето ве?е не се
вакцинираат
против ово? вирус, но се смета дека то? би можел да се користи како
биолошко оруж?е
.
Сипаниците како мотив во популарната култура
[
уреди
|
уреди извор
]
- ?Шампион во сипаници“ (
Smallpox Champion
) - песна на американската рок-група ?
Фугази
“ (
Fugazi
) од 1993 година.
[2]