Ремон Кено ( Raymond Queneau )
Занима?е	Поет, прозаист, есеист, математичар
Националност	Французин
Книжевно движе?е	надреализам
Знача?ни дела	? Стилски вежби “, ? Цаца во метрото “

Ремон Кено ( 21 февруари 1903 - 25 октомври 1976 ) - француски романописец , поет , драматург и математичар , еден од основачите на литературното движе?е наречено ?Oulipo“ (УЛИПО).

Животопис [ уреди | уреди извор ]

Ремон Кено (во чие презиме, етимолошки , се нао?аат зборовите ? даб “ и ? куче “) ? роден во Авр, во трговско семе?ство, а неговите родители потекнувале од Турена и од Норманди?а . Во една песна, Кено вели дека татко му имал продавница, ма?ка му имала музикална душа (свирела на клавир ), а то? не работел ништо, но бескра?но читал. Откако завршил во гимнази?ата во Авр, Кено дошол во Париз каде студирал филозофи?а на Сорбона . Истовремено, то? се обидувал да разработи математичка теори?а на шаховската комбинаторика, слушал предава?а за Хегел , за гностичарите и манихе?ците , се подложил на психоаналитичко испитува?е, се поврзал со Бретон , соработувал со списанието ? Надреалистичка револуци?а “ и ги истражувал записите на бизарните иноватори. При едно патува?е во Грци?а , Кено го открил паралелното постое?е на народниот и книжевниот ?азик , по што ?а проучувал таа по?ава и во Франци?а . Во младоста, како турист патувал од Ибица и Грци?а сe до Алжир и Мароко (каде го служел воениот рок). До 1938 година, во едно списание имал посто?ана рубрика со наслов ?Го познавате ли Париз?“ Истовремено, во 1937 година станал уредник во издавачката ку?а ? Галимар “, каде долго време бил одговорен за Енциклопедиите . ^[1] Во 1951 година, Кено бил избран за член на Академи?ата ?Гонкур“ . Умрел на 25 октомври 1976 година.

Творештво [ уреди | уреди извор ]

Уште за време на студентските денови, Кено се дружел со групата надреалисти на ко?а ? пристапил во 1924 година. Откако раскрстил со надреализмот, Кено се вклучил во проучува?е на ?литературните лудаци“ и работел на ? Енциклопеди?ата на неегзактните науки “. Одбиена од издавачите, оваа енциклопеди?а му послужила за романот ? Децата на лимонот “ (1938). Во 1937 година го об?авил романот во стихови ? Дабот и кучето “ ко?што претставува еден вид автобиографи?а напишана од аспект на психоанализата . Со книгата ? Мо?от при?ател П?еро “ (1942) го доживеал сво?от прв книжевен успех. Во 1947 година, се по?авила збирката ? Стилски вежби “, литературно ремек-дело составено од 99 куси раскази во кои на различен начин е разработена една иста банална приказна. Во 1959 година го об?авил романот ? Зази во метрото “ ко?, покра? ?Стилски вежби“, е неговото на?познато дело. ^[2]

Поетиката на Кено [ уреди | уреди извор ]

Во предговорот на еден роман на Вили?ам Фокнер , Кено го изложил своето залага?е за биографскиот метод. Според него, односот на човекот кон книжевното дело не спа?а во оние видови истражува?а што треба да ги презираме. Притоа, то? вели дека ? книжевноста во една цивилизаци?а почнува во мигот кога личноста ко?а е во праша?е ?е го стави сво?от потпис на делото... Од то? миг, не можеме то? потпис да го наб?удуваме само како неколку натрупани букви... освен ако се откажеме од секаква човечка ?убопитност.“ Автобиографскиот аспект е доминантен во целото негово прозно и поетско творештво. Иако бил критички настроен кон француските писатели обвинува??и ги дека градат кариера (на?често во државната администраци?а) паралелна со книжевната, Кено сепак е типично француски писател, т.е. во суштина, то? е солипсист и лексикоман ко?, според зборовите на Белавал, се одликува со ла?бницовски вкус за уметноста на комбинаториката . ^[3]

Исто така, своите книжевни принципи Кено ги изложил во рамките на Работилницата на можната литература, ко?а била еден вид продолжение на некогашниот Колеж де Патафизик. Така, според Кено, целта на таа работилница била ?да им се предложат на писателите нови структури од математичка природа или со помош на нови вештачки или механички постапки што можат да дадат придонес во книжевната де?ност... неко? вид поддршка на инспираци?ата... или поточно: поттик на творе?ето.“ ^[4]

Главна творечка преокупаци?а на Кено бил феноменот на ?азикот. То? бил голем иноватор на францускиот ?азик ко?, според него, е мртов и богат како неко? мртов ?азик. Притоа, то? мисли на пишаниот, академски ?азик ко? не е ништо друго туку алгебра на ?утновиот рационализам и есперанто коешто порано го овозможувало разбира?ето ме?у Фридрих од Пруси?а и Катарина од Руси?а , арго на дипломатите , езуитите и евклидовските геометри при што ?азот ме?у академскиот и говорниот ?азик посто?ано се продлабочува. Оттука, Кено предложил тро?на реформа на францускиот ?азик , опфа?а??и ги речникот, синтаксата и правописот . Конкретно, то? се залагал за употреба на народниот ?азик, со употреба на фонетско писмо , и тоа ?на?фонетското можно... држе??и сe до правилото секо?а буква да се изговара така што нема да ?а менува сво?ата вредност без оглед во ко?а положба се нао?а... И биде??и не гледам ништо свето во нашиот современ француски ?азик, не гледам никаква причина за народниот ?азик да не се подигне до достоинството на пишаниот ?азик, како извор на една нова книжевност, нова поези?а . А реформата на правописот, или поточно прифа?а?ето на неко? фонетски правопис, се наметнува сама по себе, зашто така ?е се оствари она што е на?важно: превласта на усното над писменото.“ Оваа фонетска опсеси?а е присутна во сите дела на Кено и то? е единствениот француски писател ко? стои на граничната лини?а на една неостварена ?азична реформа ко?а на неговото творештво му дава екстравагантност и оригиналност. ^[5] Во то? поглед, самиот Кено из?авил: ?Единствено на што претендирам, тоа е да пишувам онака како што мене ми се допа?а...“. ^[6]

Надворешни врски [ уреди | уреди извор ]

• Life and works (англиски)
• Periodicals Архивирано на 5 ма? 2013 г. (англиски)
• Interview Архивирано на 4 февруари 2012 г. (англиски)
• Article Архивирано на 12 ноември 2013 г. (англиски)
• Raymond Queneau Biography at LitWeb.net Архивирано на 27 септември 2007 г. (англиски)
• Typographic Interpretation Архивирано на 10 ноември 2011 г. of Exercises in Style (англиски) / (германски)

Наводи [ уреди | уреди извор ]