Пченка

Пченка
	Ботаничка илустраци?а на пченката
Научна класификаци?а
Царство:	Растени?а
Нерангирано:	Комелиниди
Ред:	Тревовидни
Семе?ство:	Треви
Потсеме?ство:	Проса
Род:	Пченка
Вид:	Пченка
Научен назив
	Zea mays ; Л.

Пченката ( науч. Zea mays ) ― знача?на житна култура од родот пченка ( Zea ), семе?ство треви ( Poceae ). Потекнува од Америка , односно Новиот Свет, од каде се проширила во Европа и низ целиот свет.

Потекло и истори?а [ уреди | уреди извор ]

Инди?анците ги учеле колонистите како да одгледуваат пченка, вклучува??и и неколку видови жолта пченка кои се' уште се популарни како храна , како и видови црвени, сини, розови и црни зрна често свиткани, со точки или пруги, кои денес се сметаат (користат) за украсни во Соединетите Држави и се нарекува инди?анска пченка. Високото, едногодишно стебло и големи прави лис?а со брановидни краеви. Пченката се користи како добиточна храна, храна за лу?ето и како за индустриска обработка. Иако е главна храна во пове?е зем?и, инфериорна е во споредба со хранливата вредност на другите житарки .

Пченкарните лушпи имаат долга истори?а на користе?е во фолклорната уметност за предмети како амалии и кукли. Пченката е едно од на?разнесуваните хранливи растеи?а во светот, по засаденоста е надмината само од пченицата и е на?важна житна култура во Соединетите Држави .

Употреба [ уреди | уреди извор ]

Пченката е знача?на житна култура, ко?а освен во исхраната на лу?ето, се користи како суровина во индустри?ата и за исхранува?е на домашните животни. Деловите кои не се за ?аде?е се користат во индустри?ата, стеблото за харти?а и ?идни плочи, лушпата за полне?е, кочаните за гориво , за праве?е на дрвен ?аглен и во подготовка на индустриски растворувачи. Пченката на?добро успева во низините и во котлините каде што има доволно влага и топлина. На?познти области за одгледува?е на пченка се: Мисисипската, Панонската, Ломбардската, Блашката, Источно-Европската низина, Аргентина, Бразил, Мексико и други.

На?големи извозници на пченка се Соединетите Држави , Франци?а и Бразил , а на?големи увозници се ?апони?а и Германи?а .

Хранлива содржина на основните прехранбени култури ^[1]
ПРЕХРАНБЕНА КУЛТУРА:	Пченка ^[А]	Ориз ^[Б]	Пченица ^[В]	Компир ^[Г]	Маниока ^[Д]	Со?а ^[?]	Сладок компир ^[Е]	Сирак ^[Ж]	?ам ^[?]	Готварска банана ^[Ш]
Состо?ка (на 100 гр)	Количина	Количина	Количина	Количина	Количина	Количина	Количина	Количина	Количина	Количина
Вода ( гр )	76	12	11	79	60	68	77	9	70	65
Енерги?а ( к? )	360	1528	1419	322	670	615	360	1419	494	511
Белковини (гр)	3,2	7,1	13,7	2,0	1,4	13,0	1,6	11,3	1,5	1,3
Маст (гр)	1,18	0,66	2,47	0,09	0,28	6,8	0,05	3,3	0,17	0,37
?аглехидрати (гр)	19	80	71	17	38	11	20	75	28	32
Влакна (гр)	2,7	1,3	10,7	2,2	1,8	4,2	3	6,3	4,1	2,3
Ше?ер (гр)	3,22	0,12	0	0,78	1,7	0	4,18	0	0,5	15
Калциум (мг)	2	28	34	12	16	197	30	28	17	3
Железо (мг)	0,52	4,31	3,52	0,78	0,27	3,55	0,61	4,4	0,54	0,6
Магнезиум (мг)	37	25	144	23	21	65	25	0	21	37
Фосфор (мг)	89	115	508	57	27	194	47	287	55	34
Калиум (мг)	270	115	431	421	271	620	337	350	816	499
Натриум (мг)	15	5	2	6	14	15	55	6	9	4
Цинк (мг)	0,45	1,09	4,16	0,29	0,34	0,99	0,3	0	0,24	0,14
Бакар (мг)	0,05	0,22	0,55	0,11	0,10	0,13	0,15	-	0,18	0,08
Манган (мг)	0,16	1,09	3,01	0,15	0,38	0,55	0,26	-	0,40	-
Селен ( μг )	0,6	15,1	89,4	0,3	0,7	1,5	0,6	0	0,7	1,5
Витамин Ц (мг)	6,8	0	0	19,7	20,6	29	2,4	0	17,1	18,4
Тиамин (мг)	0,20	0,58	0,42	0,08	0,09	0,44	0,08	0,24	0,11	0,05
Рибофлавин (мг)	0,06	0,05	0,12	0,03	0,05	0,18	0,06	0,14	0,03	0,05
Ниацин (мг)	1,70	4,19	6,74	1,05	0,85	1,65	0,56	2,93	0,55	0,69
Пантотенска киселина (мг)	0,76	1,01	0,94	0,30	0,11	0,15	0,80	-	0,31	0,26
Витамин Б6 (мг)	0,06	0,16	0,42	0,30	0,09	0,07	0,21	-	0,29	0,30
Фолат - вкуп. (μг)	46	231	43	16	27	165	11	0	23	22
Витамин А ( МЕ )	208	0	0	2	13	180	14187	0	138	1127
Витамин Е , α-токоферол (мг)	0,07	0,11	0	0,01	0,19	0	0,26	0	0,39	0,14
Витамин К (μг)	0,3	0,1	0	1,9	1,9	0	1,8	0	2,6	0,7
β-каротин (μг)	52	0	0	1	8	0	8509	0	83	457
Лутеин + зеаксантин (μг)	764	0	0	8	0	0	0	0	0	30
Заситени масни киселини (гр)	0,18	0,18	0,45	0,03	0,07	0,79	0,02	0,46	0,04	0,14
Мононезаситени масни киселини (гр)	0,35	0,21	0,34	0,00	0,08	1,28	0,00	0,99	0,01	0,03
Полинезаситени масни киселини (гр)	0,56	0,18	0,98	0,04	0,05	3,20	0,01	1,37	0,08	0,07

^А пченка, слатка, жолта, сирова									^Б ориз, бел, долгнавест, обичен, сиров
^В пченица, тврда									^Г компир, со лупка, сиров
^Д маниока, сирова									^? соини зрна, зелени, сирови
^Е сладок компир, сиров									^Ж сирак, сиров
^? ?ам, сиров									^Ш готварска банана, сирова

Производство на пченка во Македони?а [ уреди | уреди извор ]

Според Заводот за статистика , производството на пченка во Македони?а од 2000 до 2019 година, во тони, е следното: ^[2]

**Производство на пченка во Македони?а од 2000 до 2019 г.**
Година	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009
Тони	125.383	117.070	140.694	136.492	141.875	148.234	147.494	118.378	127.125	154.237
Година	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019
Тони	129.045	126.096	115.928	131.043	136.930	133.771	143.823	120.156	187.676	145.278