Проширува?ето на Европската Уни?а е процес на експанзи?а (зголемува?е) на Европската Уни?а преку прием на нови зем?и-членки. Ово? процес започнал со Шесте, кои ?а основале Европската заедница за ?аглен и челик (претходник на Европската Уни?а) во 1952 година. Оттогаш, бро?ката на членките на ЕУ е порасната на дваесет и седум, вклучува??и го и последното проширува?е со Бугари?а и Романи?а во 2007 година. Во моментов, преговори за членство се водат со неколку држави. Процесот на проширува?е понекогаш се нарекува Евроинтеграци?а. И покра? тоа, ово? термин е исто така употребуван и кога се мисли на за?акнува?ето на соработката поме?у зем?ите-членки на Европската Уни?а во насока на тоа што националните влади ?е овозможат постепена хармонизаци?а на националните закони. За да се приклучи на Европската Уни?а, државата треба да исполни економски и политички услови наречени Копенхагенски кретериуми (насловени според Самитот во Копенхаген одржан во ?уни 1993 година), чии исполнува?а подразбираат стабилна демократска влада ко?ашто ги почитува законите и нивните соодветни слободи и институции. Согласно Договорот на Мастрихт, секо?а зем?а-членка и Европскиот парламент мора да се согласат за какво било проширува?е.

Критериуми [ уреди | уреди извор ]

Теоретски, секо?а европска држава може да конкурира за приклучува?е кон Европската Уни?а, потоа Советот би се консултирал со Комиси?ата и со Европскиот парламент за започнува?е на преговорите за прием. Советот едногласно би ?а прифатил или би ?а одбил препораката. За да се добие позитивна препорака, зем?ата мора да ги исполни следниве критериуми:

• Мора да биде европска држава
• Мора да ги почитува принципите на слобода, демократи?а, да ги почитува човековите права и основните слободи и владее?е на правото.

За да го добие членството мора да ги исполни следниве Копенхагенски критериуми воспоставени од Европскиот совет во 1993 година:

• Стабилност на институциите во гарантира?ето на демократи?ата, владее?е на правото, човековите права и почитта и заштитата на малцинствата
• Постое?е на функционална пазарна економи?а, како и капацитет да се справува со конкурентскиот притисок и пазарните сили на Уни?ата.
• Способност да ги преземе обврските за членство вклучува??и го и придржува?ето кон политичките, економските и монетарните цели на Уни?ата.

Во декември 1995 година, Мадридскиот Европски совет изврши ревизи?а на критериумите со тоа што вклучил услови за интеграци?а на зем?ата-членка за прилагодува?е на не?зините административни структури: биде??и е важно легислативата на Европската заедница да се рефлектира во националната легислатива и важно е ревидираната национална легислатива да биде делотворно спроведена преку адекватни административни и законски структури.

Процес [ уреди | уреди извор ]

Денес, процесот за приклучува?е е проследен со низа формални постапки, од претпристапен договор до ратификаци?а на финалниот договор за приклучува?е. Овие постапки првенствено се прегледуваат од Европската комиси?а (Комесарот за евроинтеграци?а и Генералниот директорат за проширува?е), но реалните преговори технички се водат ме?у зем?ите-членки на Европската Уни?а и зем?ата-кандидат.

Пред зем?ата да конкурира за членство, обично потпишува договор за асоци?аци?а со цел да се помогне во подготовките на зем?ата за кандидатура и евентуално членство. Пове?е од зем?ите не ги исполнуваат критериумите ниту за почеток на преговорите пред да аплицираат и затоа им се потребни многу години да се подготват за процесот. Договорот за асоци?аци?а помага во подготовките на првата постапка. Во случа?от на Западен Балкан, постои посебен процес ? Процес на стабилизаци?а и асоци?аци?а, поради тамошните специфични околности.

Кога зем?ата формално ?е конкурира за членство, Советот бара од Комиси?ата да даде мисле?е за подготвеноста на зем?ата за започнува?е на преговорите. Советот тогаш може да го прифати или да го одбие мисле?ето на Комиси?ата Доколку советот се согласи да ги започне преговорите, тогаш започнува процесот на детално разгледува?е. Комиси?ата и зем?ата-кандидат ги проверуваат законите на зем?ата-кандидат, како и законите на ЕУ и утврдуваат какви разлики посто?ат ме?у нив. Советот тогаш дава препораки за отвора?е преговори за ?заглави?ата“ на законите за коишто смета дека имаат доволно заедничка основа за да има конструктивни преговори.

Преговорите обично се состо?ат од тоа зем?ата-членка да ?а убеди Европската Уни?а дека не?зините закони и административниот капацитет се доволни за да се реализира Европскиот закон, ко?што може да се имплементира прилагоден од зем?ата членка. На?често ова ?е вклучи временски рокови пред целосна имплементаци?а на Европските регулативи, директиви и стандарди.

Заглавието се смета затворено кога двете страни се договорени дека тоа е задоволително имплеметирано, ме?утоа тоа сепак може да биде повторно отворено доколку Комиси?ата смета дека кандидатот не ?а добил согласноста. За да се процени дека е постигнат напредок од зем?ата во подготовка за влез во Европската Уни?а, Европската комиси?а поднесува регуларни извештаи (годишно) до Советот на Европа . Овие извештаи се со намена Советот да донесе одлука за преговорите или нивно продолжува?е со други кандидати.

Кога преговорите ?е завршат се потпишува договор за пристап, ко? потоа мора да биде ратификуван од сите зем?и-членки на Европската Уни?а, како и од иниституциите на Уни?ата и зем?ата-кандидат. Кога ова ?е биде комплетирано, зем?ата се придружува на Европската Уни?а на датумот наведен во договорот.

Целиот процес, од конкурира?е за членство до добива?е членство обично трае околу една декада, иако некои зем?и, посебно Шведска, Финска и Австри?а беа побрзи, станаа членки за само неколку години. Процесот од конкурира?е за договор за асоци?аци?а до пристапот може да трае уште подолго, дури и неколку декади (на пр. Турци?а првпат конкурираше за асоци?аци?а во 1950 година и сe уште нема добиено преговори за членство)