Прво Бугарско Царство

Прво Бугарско Царство
	Прво Бугарско Царство
	Първо българско царство
	Местоположба на Бугари?а Бугари?а во време на владее?ето на Симеон I Велики , X век
Главен град	Плиска ; (681?893) ; Преслав ; (893?968/972) ; Скоп?е , Охрид , Битола ; (до 971)
?азици	Прабугарски , Прасловенски , Средновековен грчки ; (681?893) ; Старословенски ; (893?971)
Вероисповед	Тенгризам & Словенски паганство ; (681?864) ; Православие ; (864?971)
Уредува?е	Апсолутна монархи?а
	Хан , Цар (Император)
Историски период	среден век
	Површина
	Население
Густина	Грешка во изразот: Неочекуван бро? жит/км²

Првото Бугарско Царство или Дунавска Бугари?а (нарекувано уште Прва Бугарска Држава ) ? ханство, а од крунисува?ето на Симеон I Велики за цар, и царство, на Прабугарите и Словените , кое постоело на Балканскиот Полуостров и неговите гранични делови од ?угоисточна Европа од 681 до 971 година. Не?зин основач е ханот Аспарух , ко?што по распа?а?ето на Стара Велика Бугари?а доведува дел од прабугарските племи?а во денешна Бесараби?а и Добру?а , ги потчинува месните словенски племи?а и ?а принудува Византи?а да му пла?а данок во 681 година. Во прво време, главниот град е во Онг'ла , понатака се востановува во Плиска , а кон кра?от на 9 век во Велики Преслав .

На?големото територи?ално проширува?е Првата Бугарска Држава го достигнува во IX век, кога кон првоначалните територии по Долен Дунав се присоединети области во Траки?а и Македони?а , делови од денешните Албани?а , Срби?а и Романи?а , а исто така и дел од северното црноморие (до река Днепар ). Во текот на истиот период настапува централизаци?а на државното управува?е, таа е придружена со процес на асимилаци?а и консолидира?е на разнородните етнички групи од населението во средновековната бугарска народност , чи?што ?азик се развива врз основата на словенскиот . ^[1] Во текот на 864-866 година, за време на Борис I , христи?анството станува државна религи?а, што води до значителни промени во културниот живот на државата и таканаречениот Златен век на цар Симеон . Ка? истиот владетел Бугарите праваат продолжителни, но безуспешни обиди да завладеат со главниот град на Византи?а Цариград .

Византиско-бугарските во?ни , заедно со инвазиите на Унгарците (Ма?арите), Печенезите и Русите , водат до ослабува?е на бугарската држава и па?а?е на главниот град Преслав под византиска власт во 971 година.

Почетокот [ уреди | уреди извор ]

Во 632 година ханот Кубрат успева да ги обедини прабугарските племи?а , кои се нао?аат под власта на Западнотуркискиот Каганат, во сопствена држава, наречена од византиските историчари Стара Велика Бугари?а . Со помошта на оскудните записи на ерменски и византиски летописци, се востановени приближно границите на таа држава: долното поречие на Дунав на запад, Црно и Азовското Море на ?уг, реката Куба? на исток и реката Дон на север. Скоро по своето образува?е, Голема Бугари?а води во?ни со Хазарите , кои завршуваат во почетокот на 70-тите години на VII век. До тогаш Хазарите ги имаат заземено териториите источно од Днепар .

Во 680 година Прабугарите, обединети со седумте словенски племи?а и Северите, водат во?на со Византи?а ка? месноста Онг'л , и по поразот, Византи?а потпишува мировен договор со Бугари?а во 681 година, со тоа што се задолжува да и пла?а годишен данок. По во?ната Бугари?а ги опфа?а зем?ите од северното црноморие и реките Днепар и Днестар на исток до река Морава на запад, и од северните склонови на Стара Планина на ?уг до ?ужните склонови на Карпатите на север. Од ?уг сосед и била мо?ната Византи?а, од запад - Аварскиот каганат , од исток - Хазарите, кои ги заземале териториите на Кубратова Бугари?а. Главен град станала словенската крепост Плиска .

Хан Аспарух починал веро?атно некаде околу 700 година во битка со Хазарите од исток. Го наследил син му, хан Тервел , ко? востановил директни политички односи со византиската власт, со тоа што неколкупати му помогнал на паднатиот император ?устини?ан II да си го врати престолот. Заради таа помош ханот ?а добил богатата и важна област Загоре, на ?уг од Стара Планина. На?-големиот успех на хан Тервел е победата над Арапите , кои го опсадиле Цариград во 717 година, што им ставило конечен кра? на нивните обиди да проникнат во Европа преку Балканот . Неговата победа се споредува со постигнатата, многу години подоцна, победа над Арапите на Карл Мартел при Поат?е .

По смртта на ханот Тервел, Бугари?а навлегла во политичка криза, хановите се менувале речиси секо?а година преку преврати и интриги, а врв на сето тоа е управува?ето на ханот Умор - само 46 денови. Положбата се стабилизирала кон кра?от на 8 и почетокот на 9 век, кога престолот го зазел ханот Крум . Од то? силен и енергичен бугарски хан започнува династи?ата на на?силно из?авените владетели на Првата Бугарска Држава, кои ?а управувале речиси до самиот не?зин кра?.

Крум и Омуртаг [ уреди | уреди извор ]

Ханот Крум го победил византискиот император Никифор I во битката ка? Врбишкиот премин , *Манасиева хроника*

Биде??и претходникот на Крум , ханот Кардам , успеал да се оттргне од византиските шпиони во Бугари?а, то? на?после имал можност да се зафати со офанзива на ?уг. Но пред тоа ги разбил остатоците од Аварскиот каганат , ко? попаднал под ударите на Франкската Импери?а на Карло Велики . Во териториите на Бугари?а биле вклучени богатите солници на Трансилвани?а , што и дозволило да се вклучи во напредокот на европската економи?а. Во 808 година Крум започнува походи по река Струма , а во 809 година ?а презема важната крепост Средец (денешна Софи?а ). Во 811 година император Никифор I започнува поход против Бугари?а, стига до не?зиниот главен град, Плиска, ?а презема и ?а опожарува. Смета??и дека тоа е кра?от на проблемите со Бугарите, се вратил назад за Цариград. Но утрината на 26 ?ули 811 година, за време на но?ева?ето на арми?ата и императорот ка? Врбишкиот проход, вооружената бугарска во?ска изненадно ги нападнала, ги исклала пове?ето, и дури самиот император ?а дочекал таму смртта. За прославува?ето на победата Крум употребил чаша, направена од черепот на императорот Никифор, обкован со злато и сребро.

Две години подоцна, во 813 година, Крум подготвил невиден дотогаш поход кон Цариград . Ме?утоа, неговата смрт на 13 април 813 година го спречило замисленото дело. Крум влложил големи усилби за закрепува?е на државата. Присоединил важни територии кон државата и наложил заеднички закони за сите поданици, за да осигури внатрешна стабилност. Законите биле строги и не правеле разлика ме?у Прабугари , Словени и други. Тоа била првата стапка кон обединува?ето во една народност на различните по бит и култура етноси.

Неговиот наследник, Омуртаг , склучил 30-годишен мировен договор со Византи?а , и се зафатил со внатрешната ситуаци?а на државата. Започнал со повторно изградува?е на главниот град, ко? бил опожарен за време на походот на Никифор, изградил и укрепил редица градови. ?а зацврстил бугарската власт на северозапад, каде што Франките се обиделе да одделат 3 словенски племи?а од Бугари?а.

Борис I [ уреди | уреди извор ]

Ка? неговите наследници, Маламир (831-836) и Преси?ан (836-852), продолжило проширува?ето на ?уг и ?угозапад, при што кон Бугари?а влегле Западна Траки?а и цела Македони?а со исклучок на Солун . Во почетокот на управува?ето на кнез Борис (852-889) Бугари?а води неуспешни во?ни против Византи?а и Германското кралство. Борис решава да го прифати христи?анството како офици?ална религи?а за Бугари?а, и по редица спорови и политички настани го прави тоа преку византиското духовенство во периодот 863-865. Актот на покрстува?ето предизвикува пагански реакции и се стигнува до бунт, во ко? педесет и два аристократски рода си заминуваат од главниот град, но се разбиени и казнети, убиени се сите членови на родот. По покрстува?ето, Борис ?а прима титулата кнез, како и името на сво?от крстител византискиот цар Михаил. По доа?а?ето на учениците на Кирил и Методи? во Бугари?а, кои ?а донесуваат словенската писменост, Борис го прогонува византиското духовенство и започнуваат проповеди на старословенски ?азик , ко? станува офици?ален во државата.

Во 869-870 Четвртиот вселенски собор решава да ги исклучи бугарските епархии од Цариградската црква, и на то? начин се создава независна (автокефална) Бугарска архиепископи?а. По напушта?ето на световната власт, Борис Михаил оди во манастир, од каде го продолжува црковното дело. Ме?утоа, неговиот син Владимир Расате ко? бил паган решил да го укине христи?анството и да го врати паганството. Свикал народен собор во 893 година, на ко? се решило за кнез на Бугарите да биде избран Симеон , а главниот град да се премести од Плиска во Преслав .

Симеон I и Петар I [ уреди | уреди извор ]

Симеон I го продолжува црковното и просветителното дело на сво?от татко Борис I, со тоа што засилено го помага книжевното дело во главниот град, основа книжевни центри во целата држава и сам пишува за просветителската заедница во Преслав. ^[2] На надворешна сцена постигнува множество на воени успеси, со тоа што успева да ?а рашири територи?ата на Бугари?а на ?уг скоро до Коринт, а на запад ги достигнува зем?ите на денешна Албани?а . На ?угоисток териториите достигнуваат до Одринското поле, опфа?а??и го и северниот дел на Дарданелскиот премин. Симеон си поставува за цел создава?е на Бугарско-византиско Царство, ко?а откако не успева да ?а постигне преку дипломатски начини (морало да биде об?авен за регент (василиопатор) на малолетниот император на Византи?а , но царицата-ма?ка го спречила договорот), се обидува со во?на. Води преговори со Арапите за военоморска помош при напад против Цариград , но првиот пат делегаци?ата била одвлечена од пирати и продадена како робови во Цариград, а вториот пат не се доа?а до ништо суштествено.

Симеон умира ненаде?но на 27 ма? 927 година ^[3] во разгор на подготвува?ата за опсада на Цариград. Пред сво?ата смрт, то? се об?авува за "Цар самодржец на сите Бугари и Ромеи", се титлува со титулата "цар", ко?а била еднаква на императорската, и го об?авува бугарскиот црковен поглавар за патри?арх - на?високиот ранг во Источната православна црква. ^[4]

По неговата смрт на престолот седнува син му, Петар I . То? склучува мир со Византи?а, ко? офици?ално му ?а признава царската титула и патри?аршкиот ранг на Бугарската црква . ^[5] За време на управува?ето на Петар, Бугари?а навлегува во криза, на?многу заради нападите на Руси и Унгарци од север. Започнува распространува?ето на ереси, на?позната од ко?а била богомилството , по името на сво?от водач - поп Богомил. ^[6] Тоа станува основа и на албиго?ството, кое се по?авило подоцна во ?ужна Франци?а , како и на катарството .

Бугарското Царство било уништено 971 година кога било приклучено во рамките на Византи?а. ^[7]^[8]^[9]^[10]^[11]^[11]^[12]^[13]^[14]^[15]^[16]

Поврзано [ уреди | уреди извор ]

Наводи [ уреди | уреди извор ]

↑ Л. Иванов. История на България в седем страници . София, 2007.
↑ Robert Fossier, Janet Sondheimer - ?The Cambridge Illustrated History of the Middle Ages: 350-950“, Cambridge University Press, 1997, стр. 370
↑ Златарски, Васил, История на българската държава през средните векове, том 1, част 2, Академично издателство "Марин Дринов", София 1994, ISBN 954-430-299-9 , с. 513
↑ John V. Fine - "The Early Medieval Balkan", University of Michigan Press, 1991, стр. 155
↑ Robert Bideleux, Ian Jeffries - ?A history of Eastern Europe“, Taylor & Francis, 2007, стр. 66,
↑ Milan Loos - ?Dualist heresy in the Middle Ages“, Springer, 1974, стр. 50
↑ На капи?ама града y сусрет су му изашли на?виши досто?анственици цркве и Царства, пева?у?и химне y славу цара, и пружили му круну и схиптар од злата и драгог камена. На позла?еним кочи?ама y четворопрегу y ко?има ce иначе вози цар, била je икова Богородице ко?у je он лично донео из Бугарске, a испод ?е лежале су одоре и ди?адеме бугарских царева. Додека поворката влегувала во градот, зад кочиите ?авал царот на бел ко?, накитен со сите царски обележ?а, а зад него пешки одел бугарскиот цар, Борис II, кого Цимиски? го заробил во Преслав. во црквата ?Св. Софи?а“ византискиот цар ?а положил с?а?ната круна на Бугари?а на високиот олтар, ги дал знаците на првиот воен плен и своите благодарности. Потоа, пред насобраната толпа во главниот брод на црквата му наредил на бугарскиот цар да ги симне сите негови владетелски обележ?а и му доделил византиска дворска титула на магистер. Само во текот на една година (971) ?ован Цимиски? постигнал воен триумф кому му нема рамен во средновековните анали на Балканот. ?аотстранил руската опасност ко?а го загрозувала опстанокот на Византи?а во Европа, потворно ?а утврдил северната граница на Дунав и ?а повратил територи?ата ко?а Аспаруховите Прабугари ?а одзеле од Византи?а уште пред три века. За време на оваа сурова во?на Бугарите беспомошно ги гледале двте на?големи воени сили на источна Европа како ce борат околу нивните зем?и. Димитри Оболенски ВИЗАНТИ?СКИ КОМОНВЕЛТ Превела Ксени?а Тодорови? ПРОСВЕТА - БЕОГРАД 1996
↑ На запад, во ридовите и изолираните долини на Македони?а, каде ни Русите ни Византи?ците не оделе за време на во?ната, царската власт била претежно номинална, па и понатаму живеела политичката традици?а на соборената бугарска држава. И тому на тоа место по Цимискиевата смрт во 976 г. четирите синови на месниот македонски управник подигнале бунтовен ба?рак. На?младиот Самуил, ?а искористил гра?анската во?на во Византи?а ко?а избила по смртта на ?ован Цимиски?, и полека изградил држава чи? главен град град на?првин бил на Преспанското Езеро, a потоа во Охрид. До кра?от на векот оваа држава се проширила врз на?големиот дел на дотогашната бугарска територи?а ме?у Црното и ?адранскто Море, кра? Срби?а сe до долното течение на Сава, Албани?а, ?ужна (Еге?ска) Македони?а, Тесали?а и Епир. Димитри Оболенски ВИЗАНТИСКИ КОМОНВЕЛТ Превела Ксени?а Тодорови? ПРОСВЕТА - БЕОГРАД 1996
↑ Идеолошки, Самуиловото Царство било поврзано за старото Бугарско Царство, затоа и самите негови творци (Самуил и неговите наследници б.н) и Византи?а го нарекувале бугарско, биде??и традициите за царство и патри?арши?а, освен во Византи?а, постоеле уште само во Бугари?а (се мисли само за Балканот б.н). Самуил ги прифатил тие традиции и го презел наследството на Симеоновото и Петровото Царство (Првото Бугарско Царство б.н), кое паднало под ударите на Византи?ците. Всушност, неговото царство (на Самуил б.н) знача?но се разликувало од Симеоновото и Петровото Царство, и по составот и по карактерот тоа било ново царство. Неговиот центар се преместил према ?угозапад и Македони?а го сочинувало неговото ?адро. Ако главната цел на Самуил би била воспоставува?е на стaрото Бугарско Царство, то? секако би се свртел кон бугарските зем?и и на прво место би се стремел да ги ослободи. Ме?утоа, интересот на Самуил кон старите бугарски зем?и бил впечатливо мал. Во текот на сите негови борби во областите источно од Сердика играле изненадувачки скромна улога, така што изворите скоро и не ги спомнуваат. Ексапнзи?ата на Самуиловото Царство било пред сe свртено кон ?уг, види Георги?е Острогорски, Истори?а на Византи?а, Народна К?ига Алфа, 1998.
↑ Ст?епан Антол?ак: ?Средновековна Македони?а“ том 1, издание на Мисла, Скоп?е, 1985
↑ ^11,0 ^11,1 Шарл Дил ИСТОРИ?А ВИЗАНТИ?СКОГ ЦАРСТВА Архивирано на 9 февруари 2009 г.
↑ Владимир Чорови?, "Истори?а спрског народа", глава VI Држава мачедонских Словена Архивирано на 14 декември 2007 г. , издание на страницата www.rastko.org.yu, Белград, 2001. (српски)
↑ Бранко Панов, "Македони?а низ истори?ата", "Менора", Скопjе, 1999, стр. 15.
↑ "Истори?а на македонскиот народ", том 1 Македони?а од праисториско време до па?ането под турска власт, Институт за истори?а, Скопjе, 2000, стр. 357.
↑ Коста А?иевски, Пелагони?а во средниот век, скоп?е, 1994
↑ Александар Атанасовски, Македони?а и Македонците во делото на Никифор Григора - византиски историограф од XIV век. - Годишен зборник на Филозофски факултет - Скоп?е, Кн. 27 (53) Скоп?е 2000. Истото е об?авено во: Славянски? Сборник. В?пуск 6. Саратовскога университета 2003.

Надворешни врски [ уреди | уреди извор ]

История на България - факти, открития и снимки (с подкрепата на НБУ)

[1] Л. Иванов. История на България в седем страници . София, 2007.

[2] Robert Fossier, Janet Sondheimer - ?The Cambridge Illustrated History of the Middle Ages: 350-950“, Cambridge University Press, 1997, стр. 370

[3] Златарски, Васил, История на българската държава през средните векове, том 1, част 2, Академично издателство "Марин Дринов", София 1994, ISBN 954-430-299-9 , с. 513

[4] John V. Fine - "The Early Medieval Balkan", University of Michigan Press, 1991, стр. 155

[5] Robert Bideleux, Ian Jeffries - ?A history of Eastern Europe“, Taylor & Francis, 2007, стр. 66,

[6] Milan Loos - ?Dualist heresy in the Middle Ages“, Springer, 1974, стр. 50

[tsff-7] На капи?ама града y сусрет су му изашли на?виши досто?анственици цркве и Царства, пева?у?и химне y славу цара, и пружили му круну и схиптар од злата и драгог камена. На позла?еним кочи?ама y четворопрегу y ко?има ce иначе вози цар, била je икова Богородице ко?у je он лично донео из Бугарске, a испод ?е лежале су одоре и ди?адеме бугарских царева. Додека поворката влегувала во градот, зад кочиите ?авал царот на бел ко?, накитен со сите царски обележ?а, а зад него пешки одел бугарскиот цар, Борис II, кого Цимиски? го заробил во Преслав. во црквата ?Св. Софи?а“ византискиот цар ?а положил с?а?ната круна на Бугари?а на високиот олтар, ги дал знаците на првиот воен плен и своите благодарности. Потоа, пред насобраната толпа во главниот брод на црквата му наредил на бугарскиот цар да ги симне сите негови владетелски обележ?а и му доделил византиска дворска титула на магистер. Само во текот на една година (971) ?ован Цимиски? постигнал воен триумф кому му нема рамен во средновековните анали на Балканот. ?аотстранил руската опасност ко?а го загрозувала опстанокот на Византи?а во Европа, потворно ?а утврдил северната граница на Дунав и ?а повратил територи?ата ко?а Аспаруховите Прабугари ?а одзеле од Византи?а уште пред три века. За време на оваа сурова во?на Бугарите беспомошно ги гледале двте на?големи воени сили на источна Европа како ce борат околу нивните зем?и. Димитри Оболенски ВИЗАНТИ?СКИ КОМОНВЕЛТ Превела Ксени?а Тодорови? ПРОСВЕТА - БЕОГРАД 1996

[8] На запад, во ридовите и изолираните долини на Македони?а, каде ни Русите ни Византи?ците не оделе за време на во?ната, царската власт била претежно номинална, па и понатаму живеела политичката традици?а на соборената бугарска држава. И тому на тоа место по Цимискиевата смрт во 976 г. четирите синови на месниот македонски управник подигнале бунтовен ба?рак. На?младиот Самуил, ?а искористил гра?анската во?на во Византи?а ко?а избила по смртта на ?ован Цимиски?, и полека изградил држава чи? главен град град на?првин бил на Преспанското Езеро, a потоа во Охрид. До кра?от на векот оваа држава се проширила врз на?големиот дел на дотогашната бугарска територи?а ме?у Црното и ?адранскто Море, кра? Срби?а сe до долното течение на Сава, Албани?а, ?ужна (Еге?ска) Македони?а, Тесали?а и Епир. Димитри Оболенски ВИЗАНТИСКИ КОМОНВЕЛТ Превела Ксени?а Тодорови? ПРОСВЕТА - БЕОГРАД 1996

[9] Идеолошки, Самуиловото Царство било поврзано за старото Бугарско Царство, затоа и самите негови творци (Самуил и неговите наследници б.н) и Византи?а го нарекувале бугарско, биде??и традициите за царство и патри?арши?а, освен во Византи?а, постоеле уште само во Бугари?а (се мисли само за Балканот б.н). Самуил ги прифатил тие традиции и го презел наследството на Симеоновото и Петровото Царство (Првото Бугарско Царство б.н), кое паднало под ударите на Византи?ците. Всушност, неговото царство (на Самуил б.н) знача?но се разликувало од Симеоновото и Петровото Царство, и по составот и по карактерот тоа било ново царство. Неговиот центар се преместил према ?угозапад и Македони?а го сочинувало неговото ?адро. Ако главната цел на Самуил би била воспоставува?е на стaрото Бугарско Царство, то? секако би се свртел кон бугарските зем?и и на прво место би се стремел да ги ослободи. Ме?утоа, интересот на Самуил кон старите бугарски зем?и бил впечатливо мал. Во текот на сите негови борби во областите источно од Сердика играле изненадувачки скромна улога, така што изворите скоро и не ги спомнуваат. Ексапнзи?ата на Самуиловото Царство било пред сe свртено кон ?уг, види Георги?е Острогорски, Истори?а на Византи?а, Народна К?ига Алфа, 1998.

[10] Ст?епан Антол?ак: ?Средновековна Македони?а“ том 1, издание на Мисла, Скоп?е, 1985

[SDIV-11] 11,0 ^11,1 Шарл Дил ИСТОРИ?А ВИЗАНТИ?СКОГ ЦАРСТВА Архивирано на 9 февруари 2009 г.

[12] Владимир Чорови?, "Истори?а спрског народа", глава VI Држава мачедонских Словена Архивирано на 14 декември 2007 г. , издание на страницата www.rastko.org.yu, Белград, 2001. (српски)

[13] Бранко Панов, "Македони?а низ истори?ата", "Менора", Скопjе, 1999, стр. 15.

[14] "Истори?а на македонскиот народ", том 1 Македони?а од праисториско време до па?ането под турска власт, Институт за истори?а, Скопjе, 2000, стр. 357.

[15] Коста А?иевски, Пелагони?а во средниот век, скоп?е, 1994

[16] Александар Атанасовски, Македони?а и Македонците во делото на Никифор Григора - византиски историограф од XIV век. - Годишен зборник на Филозофски факултет - Скоп?е, Кн. 27 (53) Скоп?е 2000. Истото е об?авено во: Славянски? Сборник. В?пуск 6. Саратовскога университета 2003.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]