Оваа стати?а можеби бара дополнително внимание за да ги исполни стандардите за квалитет на Википеди?а. Ве молиме подобрете ?а оваа стати?а ако можете.

Облека ? текстил, направен од влакна, ко?а се носи врз телото. Носе?ето на облека обично се ограничува на човечките суштества и претставува особина на речиси сите човекови општества. Количината и видот на облеката ко?а се носи, зависи од физичките, општествените и географските фактори. Некои видови на облека се полово определени, но ова не ги вклучува транвеститите .

Физички, облеката служи за пове?е цели: може да се користи како заштита од природните по?ави и да ?а зголеми сигурноста при ризичните активности како што се пешаче?ето и готве?ето. Со поставува?е на граница поме?у кожата и околината, таа го заштитува носителот од нерамните површини, растени?ата кои предизвикуваат исфрла?е на кожата, убоди од инсекти, спици, тр?е и боцки. Алиштата може да не заштитат од студ и од топлина. Покра? тоа, тие можат да обезбедат хигиенска граница, држе??и ги заразните и отровните материи подалеку од човечкото тело. Облеката исто така обезбедува заштита од штетното ултравиолетово зраче?е .

Истори?а на облеката [ уреди | уреди извор ]

Не постои лесен начин да се одреди кога за првпат била создадена облеката, но добиени се некои информации при проучува?ето на вошките . Вошката на телото живее во облеката и се одво?ува од вошките на главата уште пред 107. 000 години, што укажува на тоа дека облеката постоела во тоа време. Друга теори?а е дека современите лу?е се единствените преживеани од неколкуте видови на примати кои можеби носеле облека и дека облеката се користела уште пред 650 ил?ади години. Друго истражува?е, исто така основано врз основа на вошката проценува дека облеката се по?авила пред околу 42. 000- 72. 000 години.

функци?а [ уреди | уреди извор ]

Основната функци?а на облеката е да ?а подобри удобноста на носителот. Во топло време, облеката обезбедува заштита од изгореници или воспаление на кожата, додека во ладно време не?зините сво?ства на топлотна изолаци?а се обично поважни. Засолништата, вообичаено ?а намалуваат практичната потреба од облека. На пример, капутите, шапките, ракавиците и другите површни слоеви на облека се отстрануваат при влегува?ето во топол дом, особено ако неко? престо?ува или преспива таму. Исто така, облеката се разликува и од аспект на сезоните и регионите, така што потенките матери?али и помалиот бро? на слоеви на облека обично се носат во потоплите сезони и региони, за разлика од поладните.

Облеката извршува поголем бро? на општествени и културолошки функции, како што се поединечно, професионално и полово диференцира?е и општествениот статус. Во многу општества, принципите за облеката ги отсликуваат нормите на присто?ност, религи?а, пол и општествен статус. Облеката исто така може да функционира како украс и израз на сопствен вкус или стил.

Облеката во минатото била правена од на?различни матери?али. Матери?алите варираат од кожа и крзна, ткаенина, до сложени и необични природни и синтетички матери?али. Не сe што го прикрива телото се смета за облека. Додатоците кои се носат а не се облекуваат ( како што се чантите), кои се носат на еден дел од телото и лесно се вадат ( шалчи?а), кои се носат чисто како украс (накит) или оние кои служат за заштита (очила), се сметат за модни додатоци а не за облека како чевлите и шапките.

Облеката ги заштитува лу?ето од многуте фактори кои можат да го повредат непокриеното човечко тело. Алиштата заштитуваат од природни по?ави, како на пр. дожд, снег, ветер, сонце и др. временски промени. Ме?утоа, заштитничкиот ефект се намалува, доколку облеката е премногу про?ирна, тенка, мала, тесна, итн. Алиштата го намалуват и нивото на ризик при физичка активност, како работа или спорт. Понекогаш, облеката се носи поради заштита од одредени ризици на околината, како што се инсектите, отровните хемикалии, оруж?ата и допирот со абразивни супстанци. Обратно на ова, облеката може да ?а заштити околината од оно? што ?а носи, како што е униформата на лекарите.

Лу?ето покажале огромна креативност во смислува?ето на решени?а за облека против ризиците на околината. Некои примери вклучуваат: вселенски костими, облека за воздухопловство, оклопи, костими за нурка?е, костими за капе?е, пчеларска облека, облека за мотоциклисти, лесно забележлива облека и други парчи?а на заштитна облека. Разликата ме?у облеката и заштитната опрема не е строго дефинирана, биде??и истовремено алиштата, диза?нирани да бидат модерни, честопати нудат и заштита, а пак, оние кои се диза?нирани за да бидат функционални, честопати ?а применуваат модата во нивниот дезен. Носе?ето на алишта исто така има и соци?ални последици. Тие се носат за да ги покри?ат оние делови од телото, кои се бараат да бидат покриени со општествените норми, имаат улога на украс или пак нао?аат други намени во општеството.

Научност [ уреди | уреди извор ]

Иако во периодот на 19-от век кога колонизираните држави се справувале со новите средини биле прона?дени тезите за облеката и не?зината функционалност, во втората половина на 20-от век се по?авило сложено научно истражува?е за психосоци?алните, физиолошките и другите функции на облеката (на пр. заштитна, преносна), со издани?а како што се ?Психологи?а на алиштата” од Флугел (англ. Flugel’s Psychology of Clothing) во 1930 година, антологиската ?Физиологи?а на регулира?е на топлината” (англ. Physiology of Heat Regulation) на ?убург и ?Науката за облека” (англ. The Science of Clothing) во 1949 година. До 1968 година, значително напреднала и се проширила областа на физиологи?ата на средината, додека пак науката за облеката во однос на физиологи?ата на средината претпела мали промени. Иако оттогаш се по?авило знача?но истражува?е и значително се развило, основните идеи останале непроменети и секако современите автори продолжиле да и оддаваат признание на книгата за ?убург, вклучува??и ги и оние автори кои се обидуваат да разви?ат терморегулативни модели за разво?от на облеката.

Културолошки аспекти [ уреди | уреди извор ]

Полово диференцира?е [ уреди | уреди извор ]

Во пове?ето култури, половото диференцира?е се смета како погодно за мажите и жените. Разликите се во стиловите, боите и матери?алите. Во западните општества, здолништата, фустаните и чевлите со високи потпетици обично се сметаат за женска облека, додека вратоврските пак за машка облека. Панталоните некогаш се сметале за исклучиво машка облека, но денеска ги носат и двата пола. Машките алишта, вообичаено се попрактични( т.е. можат да бидат пофункционални при различни ситуации), но жените пак имаат поголем избор на стилови на облека. На мажите обично им е дозволено да ги покажат своите гради на пове?е ?авни места. Општоприфатливо е жената да носи машка облека, додека спротивното е невообичаено.

Во некои култури, со закони се регулира она што мажите и жените треба да го носат. Исламот наложува жените да носат поскромни форми на облека, обично хи?аб (англ. hijab). Што се определува како ,,скромно’’ се разликува во различните муслимански општества, но сепак, жените треба да покри?ат поголем дел од своето тело за разлика од мажите. Со додатоците на облека како што се шами?ата и бурката (англ. burqa), жените муслиманки го постигнуваат скромниот изглед.

Мажите понекогаш носат машки здолништа како тога(англ. toga) и килт (англ. kilt), особено на церемониите. Во минатото, овие алишта мажите често ги носеле како секо?дневна облека. Во споредба со машката облека, женската облека е поатрактивна, и да ги заведува погледите на мажите. Низ истори?ата, жените со повисок статус носеле поскромна облека.

Општествен статус [ уреди | уреди извор ]

Во некои општества, облеката се користи за да укаже на класата или статусот. На пр., во Стар Рим, само на сенаторите им било дозволено да носат облека со тири?ан виолетова (англ.Tyrian purple). Во традиционалните хава?ски општества само водачите носеле пердувести наметки, палаоа (?ердани од заби на кит) или гравирани заби од кит. Во кралството Траванкор во Керала ( Инди?а), жените од пониската каста морале да пла?аат данок за да го покри?ат горниот дел од нивното тело. Во Кина, пред создава?ето на републиката, само императорот носел жолта бо?а. Истори?ата нуди многу примери за сложените закони со кои се регулираат нормите за облекува?е. Во општествата без вакви закони, како што се модерните општества, општествениот статус се определува со поседува?ето на ретки или луксузни додатоци кои се ограничуваат со цената на оние со богатство или статус. Покра? тоа, вли?анието на средината има улога во изборот на облека.

Религи?а [ уреди | уреди извор ]

Верската облека може да се смета за специ?ален случа? на професионалана облека. Понекогаш се носи само кога се изведуваат некои религиски церемонии. Но сепак, може да се носи секо?дневно како ознака на припадност на неко? религиски статус. На пример, мажите ?ансенисти и муслимани носат незашиени парчи?а облека кога изведуваат религиски церемонии. Таа облека претставува неколеблива и целосна оддаденост на задачата ко?а им била дадена, без отстапува?е. Сиките носат турбан ко? е дел од нивната религи?а. Чистота на религиските фустани во источните религии како Хиндуизам, Сикизам, Будизам, Ислам, ?ансенизам се од голема важност, биде??и означуваат чистота. Облеката има знача?на улога во Библи?ата каде се сре?ава во бро?ни контексти, но на?знача?ни се: приказната за Адам и Ева, кои со листови од смоква ги покриле деловите од телото, наметката на ?осиф, ?уда и Тамар, Мардохе? и Естер. Понатаму свештениците кои чиноначалствувале во Храмот носеле посебна облека, и со не?зин недостаток тие биле подлежни на смрт. Во исламската традици?а, жените треба да носат долг, широк, непро?ирен фустан кога излегуваат од дома. Ово? начин на облекува?е бил демократски ( за сите жени, независно од нивниот статус) и заштита од жешкото сонце. Куранот го вели следното за соппружниците и сопругите: ,,…Тие се облека за вас, a вие за нив’’(глава 2:187) Евре?скиот ритуал исто така наложува да се скине горниот дел од облеката, како знак на жалост. Оваа практика се нао?а во Библи?ата кога ?аков слушнал за ненаде?ната смрт на неговиот син ?осиф.

Потекло и истори?а [ уреди | уреди извор ]

Првата забележена употреба [ уреди | уреди извор ]

Според археолозите и антрополозите, првата облека на?веро?атно се состоела од крзно, кожа, листови или трева кои биле завиткани или врзани околу телото. Познава?ето на ваква облека останува дедуктивно, биде??и матери?алите од кои е изработена облеката попуштаат брзо за разлика од ракотворбите направени камен, коска, школка и метал. Археолозите многу рано ги откриле иглите за шие?е од коска и слонова коска од пред 30.000 години п.н.е, прона?дени во близина на Костенки, Руси?а во 1988 година. Обоените ленени влакна кои можеби се користеле за облека биле прона?дени во праисториска пештера во Грузи?а пред 36.000 години. Научниците с? уште за тоа кога лу?ето почнале да носат облека. Ралф Китлер (Ralf Kittler), Манфред Кеизер (Manfred Kayser) и Марк Стоункинг (Mark Stoneking), антрополози на Институтот ,,Макс Планк” за еволутивна антропологи?а спровеле генетска истражува?е на телесни вошки коишто укажуваат на тоа дека облеката од неодамна, од пред околу 107.000 години. Телесните вошки се знак за носе?е на облека, биде??и пове?е лу?е имаат ретки влакна на телото, поради тоа вошките бараат човечка облека за да преживеат. Нивното истражува?е укажува на тоа дека пронао?а?ето на облека можеби се совпа?а со миграци?ата кон север на современиот хомо сапиенс( Homo sapiens) далеку од жешката клима на Африка, ко?а се мисли дека започнала пред 50.000- 100.000 години. Ме?утоа, втората група на истражувачи кои користеле слични генетски методи, процениле дека облеката потекнува од пред 540.000 години. За сега, датумот за настанува?ето на облеката останува неоткриен.

Праве?е на облека [ уреди | уреди извор ]

Некои човечки култури, како лу?ето од Северниот Поларник, традиционално ги прават нивните облеки од подготвени и украсени крзно и кожа. Други култури пак, ?а надополниле или целосно ?а замениле кожата со матери?ал: ткаен, плетен, испреден од разни животински и растителни влакна. Иако модерните потрошувачи го прифа?аат производството на облека здраво за готово, рачното произведува?е на матери?ал е здодевен и напорен процес на работа. Текстилната индустри?а е првата ко?а била механизирана со електрични разбои, за време на индустриската револуци?а. Различните култури, создале разни начини за создава?е на облека од матери?ал. Еден пристап вклучува украсува?е на матери?алот. Многу лу?е носеле, и с? уште носат облека ко?а што се состои од правоаголни парчи?а на матери?ал така завиткани да се сложуваат, на пример, доти (англ. dhoti) и сари (англ. sari) за жените на Индискиот Потконтинент, шкотски килт (англ. Scottish kilt) или ?авански саронг (англ. Javanese sarong). Облеката може да биде едноставно врзана, како што е случа?от со првите парчи?а на облека или пак иглите или по?асите ?а држат облеката на место, како што е случа?от со последните две парчи?а на облека. Скапоцената облека останува нескратена, па така лу?ето од пове?е големини или пак истата личност со различна големина може да ?а носи облеката. Друг пристап вклучува сече?е и шие?е на матери?алот, користе??и го секое парче од матери?алот во вид на правоаголник при создава?ето на облека. Кро?ачот може да сече парчи?а во вид на триаголник од еден агол на матери?алот и притоа да ги додаде било каде како фалти. Традиционалните европски модели за машки кошули и женски поткошули го преземаат ово? пристап. Модерната европска мода го обработува матери?алот на понеконзервативен начин, обично сече??и го матери?алот и остава??и разни чудни форми на парчи?а од истиот. Индустриите за шие?е овие ги продаваат како отпад, а пак домашните шивачи ги претвораат во ?органи. Низ ил?адници години коишто лу?ето ги поминале во создава?е на облека, тие создале неверо?атен спектар на стилови, од кои пове?ето биле реконструирани од зачуваните делови од облека, фотографии, слики, мозаици итн., како и од пишаните описи. Истори?ата на костумите служи како извор на инспираци?а на сегашните модни творци, исто така како тема на професионален интерес на костумерите кои прават костими за драми, филмови, телевизи?а и историски реконструкции.

Современа облека [ уреди | уреди извор ]

Норми на облекува?е [ уреди | уреди извор ]

Нормите на облекува?е се развивале во текот на изминатите 500 години. Механизаци?ата на текстилната индустри?а направи голем избор на матери?али, широко достапни по пристапни цени. Стиловите се промениле и достапноста на синтетички матери?али ?а променила дефиници?ата за "модерно". Во втората половина на 20-от век, сините фармерки станале многу популарни и сега се носат на настани кои обично бараат формална облека. Спортската облека исто така стана голем и растечки пазар. Лиценцира?ето на диза?нерските ими?а прв го вовел диза?нерот П?ер Кардин (англ. Pierre Cardin) во 1960-тите години и тоа станало вообичаена пракса во модната индустри?а околу 1970-тите години.

Шире?е на западните стилови [ уреди | уреди извор ]

До почетокот на 21 век, западните стилови на облека до одреден степен, станале ме?ународни стилови. Ово? процес започнал стотици години порано, за време на европската колонизаци?а. Процесот на културно шире?е се засилил низ вековите како што западните медиумски компании се пробивале на пазарот низ целиот свет, шире??и ?а западната култура и стилови. Брзата мода исто така стана светски феномен. Овие парчи?а на облека се поевтини, и сериски направени. Донираната користена облека од западните зем?и исто така беше подарена на лу?ето во сиромашните зем?и од страна на хуманитарни организации.

Етничко и културно богатство [ уреди | уреди извор ]

Лу?ето можат да носат етнички и национални носии на специ?ални пригоди, во одредени улоги или занима?а. На пример, пове?ето Коре?ци мажи и жени го прифатиле западниот стил на секо?дневна облека, но с? уште ги носат тредиционалните хенбокс(англ.hanboks) на специ?ални пригоди како што се свадби и празници. Додатоците од западната облека може да се по?ават како носени или додадени на посебен начин, различен од западниот. Тонганец може да комбинира маица со тонганско завиткано здолниште или тапену (англ. tapenu).

Спорт и активност [ уреди | уреди извор ]

Пове?ето спортови и физички активности практикуваат носе?е на специ?ална облека, од практични, удобни и безбедносни причини. Вообичаената спортска облека, вклучува шорцеви, маици, кошули за тенис, трикоа, тренерки и патики. Специ?алните парчи?а вклучуваат костими (за плива?е, нурка?е и сурфа?е), облека за ски?а?е и трикоа (за гимнастика). Исто така еластичниот матери?ал се користи како основен сло? ко? ?а впива потта. Спандексот spandex се препорачува и за активни спортови кои бараат соодветна облека како што се: боре?е, атлетика, танцува?е, гимнастика и плива?е.

Мода [ уреди | уреди извор ]

Посто?ат голем бро? на стилови во модата, кои варираат според географската положба, изложува?ето на современите медиуми, економските услови, движе??и се од скапа висока мода до традиционална облека, до евтини гран? (носе?е валкана и неуредна облека, мода популарна ка? младите во 90-тите години на 20-от век) продавници.

Идни трендови [ уреди | уреди извор ]

Светот на облеката секо?дневно се менува, како што културните вли?ани?а се соочуваат со технолошките открити?а. Истражувачите во научните лаборатории откриле нови протипи за матери?алите, кои имаат функционални цели покра? нивната традиционална улога, на пример, облека ко?а автоматски ?а регулира температурата, одбива куршуми, создава слики и произведува електрицитет. Некои практични достигнува?а се ве?е достапни за потрошувачите како што е облеката отпорна на куршуми, направена со кевлар kevlar , матери?али отпорни на дамки кои се обложени со хемиски смеси кои го намалуваат впива?ето на течности.

Политички проблеми [ уреди | уреди извор ]

Услови за работа [ уреди | уреди извор ]

Иако механизаци?ата ги изменила пове?ето аспекти на човечката индустри?а до средината на 20-от век текстилните работници продолжиле да работат под предизвикувачки услови, кои бараат посто?ана физичка работа. Сериското производство на облека е така направено, што некои го сметаат за експлоатаци?а, ко?а се одликува со долго работно време, недостаток од предности и недостиг од работна сила. Пове?ето примери со такви услови се прона?дени во развиените зем?и, каде што облеката произведена во индустриските зем?и исто така може да биде произведена на сличен начин, од страна на имигрантите без документи.

Коалициите на НВО, диза?нерите(Кетрин Хамнет(англ. Katharine Hamnet),Американ Апарел(англ. American Apparel), Вежа(англ.Veja), Квиксилвер (англиски: Quiksilver), еВокам (англ.eVocal), Едун(англ.Edun)), групи за кампа?и како Кампа?ата за чиста облека (англ. Clean Clothes Campaign), се обидуваат да ги подобрат овие услови колку што е можно пове?е со спонзира?е настани за подига?е на свеста, со што го привлекле вниманието на медиумската и широката ?авност за работниците. Производството без снабдувачи, во зем?ите со ниска плата како Бангладеш, Кина, Инди?а и Шри Ланка станало можно кога бил укинат договорот (Multi Fibre Agreement). Договорот, ко? поставил контрола врз увозот на матери?ал, се сметал за заштитна мерка. Глобализаци?ата често се одредува како единствен фактор ко? придонесува за лошите услови за работи на текстилните работници. Иако многу држави признаваат договори како Ме?ународната организаци?а на трудот(англ. International Labor Organization), ко?а се обидувала да постави норми за безбедноста и правата на работникот, многу држави направиле исклучок за одредени делови од договорите или не успеале целосно да ги спроведат. На пример, Инди?а не ги потпишала членовите 87 и 92 од договорот.

Покра? силните реакции кои ?експлоататорите” ги предизвикале поме?у критичарите на глобализаци?ата, производството на матери?али, фукционирало како доследна индустри?а за обезбедува?е на работа и плати за зем?ите во разво?, за ил?адници лу?е, било да е сфатена како експлоататорска или не.

Крзно [ уреди | уреди извор ]

Употребата на животинското крзно во облеката датира од праисториско време. Моментално се поврзува со развиените зем?и, со скапа диза?нерска облека иако крзното с? уште се употребува ка? домородците во арктичките области и во областите со поголема надморска височина заради нивна топлина и заштита. Неодамна, крзното било во центарот на кампа?ите, биде??и активистите го сметале за грубо и непотребно. Американската организаци?а за правата на животните PETA заедно со другите групи за права на животните и ослободува?е на животните, повикале за внимание за одгледува?ето на крзно и за другите практики кои ти ги сметале за сурови.

Животен циклус [ уреди | уреди извор ]

Одржува?е на облеката [ уреди | уреди извор ]

Облеката трпи напад и однадвор и однатре. Човечкото тело губи клетки од кожата и телесни масла, лачи пот, урина, и измет. Оштетува?ето од сонцето, влагата, абрази?ата и нечистоти?ата ги напа?аат алиштата однадвор. Болвите и вошките се кри?ат во рабовите на облеката. Носената облека, ако не е исперена и обновена, предивикува чеша?е, изгледа изветено и ?а губи сво?ата функционалност (како кога ?е паднат копчи?ата, облеката не се закопчува, матери?алите се истенчуваат и искинуваат и патентите откажуваат). Во некои случаи, лу?ето носат дел од облека сe додека не им се распадне. Чисте?ето на кожата предизвикува тешкотии, додека пак матери?алот направен од кора на дрво, не може да се испере без да се распушти. Сопствениците може да ги закрпат дупките и цепките, да ?а исчеткат валканата површина , но старата облека и облеката од матери?ал направен од дрво секогаш изгледаат старо. Но поголемиот дел од облеката се состои од матери?ал, а пак пове?ето матери?али можат да се пераат и закрпуваат.

Пере?е, пегла?е, чува?е [ уреди | уреди извор ]

Лу?ето развиле пове?е специ?ализирани методи за пере?е, почнува??и од на?раните методи на удира?е на алиштата во карпите на потоците кои течеле, па сe до на?новите методи со машини за пере?е и хемиско чисте?е( раствора?е на нечистотиите во растворувачи). Пере?ето со врела вода(врие?е), хемиското чисте?е и пегла?ето се традиционалните начини за стелиризира?е на матери?алите, од хигиенски причини. Пове?е видови на облека се така направени да можат да се пеглаат, односно да им се отстранат брчките пред да се облечат. На?големиот дел од модерната формална и полуформална облека, спа?а во оваа категори?а( на пример, свечените кошули и костуми). Испегланите алишта се смета дека изгледаат чисто, свежо и уредно. Поголемиот дел од денешната секо?дневна облека е направена од матери?али за плете?е, кои не се гужваат лесно и на кои не им е потребно пегла?е. Неко?а облека е посто?ано мазна, заштитена со облоги ( како што е политетрафлуоретилен) ко? ги намалува брчките а создава мазен изглед, дури и без пегла?е. Откако ?е се исперат алиштата или евентуално испеглат, тие вообичаено се закачени на закачалки или пак предиплени, за да останат неизгужвани додека да се облечат. Алиштата се предиплуваат за да може да се складираат позбиено, да се спречи тутка?ето, да им се зачуваат рабовите или за да се прикажат на подопадлив начин, на пример кога се ставени на излозите од продавниците.

Облека ко?а не се пегла [ уреди | уреди извор ]

Смолата ко?а се користи за да се направат кошули кои не се брчкаат испушта формалхеид, ко? може да предизвика контактен дерматитис ка? некои лу?е, но не посто?ат бара?а за негово открива?е. Во 2008 година (англ. Government Accountability Office) спровела тестира?е за формалхеидот во облеката и било откриено дека на?висок степен на формалхеид се нао?а во кошулите и панталоните кои не се гужват. Во 1999 година, едно проучува?е за ефектот од пере?ето на формалхеидот покажа дека по 6 месеци пере?е, 7 од 27 кошули имале ниво над 75 делови од милионот (англ. ppm), што е безбедна граница од директното изложува?е на кожата.

Крпе?е на облеката [ уреди | уреди извор ]

Во последно време, крпе?ето стана уметност. Прецизен шивач или шивачка може да ги закрпи дупките со конец, расплетените рабовите толку вешто што дупката е речиси невидлива. Кога суровинскиот матери?ал, вредел пове?е од работната рака, требало да се прошири работната сила со цел да се спаси матери?алот. Денеска облеката се смета за потрошен матери?ал. Масовното произведува?е на облека е поевтино од поправката на истата. Многу лу?е купуваат нови парчи?а на облека, наместо наместо да трошат пари на крпе?е. Економичноста с? уште ги заменува патентите и копчи?ата, со шие?е на распарените рабови.

Рециклира?е [ уреди | уреди извор ]

Искористената облека ко?а ве?е не се носи може да се користи за ?органи, крпи, ?илими, завои и за многу употреби во дома?инството. Може исто така да се рециклира во харти?а. Во западните општества, користената облека на?често се фрла или се донира во хуманитарни цели. Исто така се продаваат преку пошта, во агенции за облека, на пазари на стара облека и преку онла?н продажба. Искористената облека, често се собира и на индустриско ниво за да биде одделена и испратена за повторна употреба во сиромашните зем?и.

Посто?ат многу проблеми околу животниот циклус на синтетиката, кои доа?аат првично од петрохемикалии. За разлика од природните влакна, нивниот извор не е обновлив и тие не се биоразградливи.

Производството на облека во Македони?а [ уреди | уреди извор ]

Во 2019 година, индустри?ата за облека во Македони?а ?а сочинувале 1 159 претпри?ати?а од кои 739 биле микро-претпри?ати?а, 384 мали, 29 средни и 7 големи. Од нив, 1 106 претпри?ати?а биле ангажирани во производството на облека, освен облека од крзно; 6 претпри?ати?а се занимавале со производство на предмети од крзно; а 52 со производство на плетена и ?хеклана“ облека. Според географкста распределба, на?многу претпри?ати?а имало во Скоп?е (210), а потоа во Штип (112), Кочани (81), Тетово (70), Куманово (52), Прилеп (52), Гостивар (50) итн. Во ?ули 2020 година, просечната нето- плата во индустри?ата за облека во Македони?а изнесувала 17 969 денари. ^[1]

Облеката како тема во уметноста и во популарната култура [ уреди | уреди извор ]

Облеката како мотив во книжевноста [ уреди | уреди извор ]

• ?Убавата облека може многу да направи“ (српски: Ли?епе ха?ине много ко?ешта учине ) ? српска народна приказна. ^[3]
• ?Шал“ ? расказ на македонскиот писател Милко Бо?ковски . ^[4]
• ??акна со превез“ (руски: Кофта фата ) ? песна на рускиот поет Владимир Ма?аковски од 1914 година. ^[5]
• ?Скинати хулахопки“ ? краток расказ на македонската писателка Са?а Миха?лови?-Костадиновска . ^[6]
• ?Господарот на пелерините“ ? краток расказ на македонскиот писател Марко Петрушевски . ^[7]
• ?Облека“ ? песна на полската поетеса Вислава Шимборска . ^[8]
• ?Капут“ ? песна на македонската поетеса ?убица Шопова од 2020 година. ^[9]

Облеката како мотив во популарната музика [ уреди | уреди извор ]

• ?Моето утринско палто“ (англиски: My Morning Jacket ) ? американска рок-група. ^[10]
• ?Сина и сива маица“ (англиски: Blue And Grey Shirt ) ? песна на американската рок-група American Music Club од 1988 година. ^[11]
• ?Сага за лини?ата на облека“ (англиски: Clothes Line Saga ) ? песна на Боб Дилан и Бенд ( The Band ) од 1975 година. ^[12]
• ?Нови чизми и га?ички!!“ (англиски: New Boots And Panties!! ) ? музички албум на англискиот панк-рок музичар И?ан Д?ури ( Ian Dury ) од 1977 година. ^[13]
• ?Костум“ ( српски : Odelo ) ? песна на српската рок -група Електрични оргазам од 1982 година. ^[14]
• ?Та?ниот живот на големиот црн костум“ (англиски: The Secret Life Of The Big Black Suit ) ? песна на британската рок-група Клок ДВА ( Clock DVA ) од 1983 година. ^[15]
• ?Познатиот син дождовен мантил“ (англиски: Famous Blue Raincoat ) ? песна на канадскиот рок-музичар Леонард Коен од 1971 година. ^[16]
• ?Зелена маица“ (англиски: Green Shirt ) ? песна на англискиот рок-музичар Елвис Костело од 1979 година. ^[17]
• ?Царевата нова облека“ (англиски: The Emperor's New Clothes ) ? песна на ирската поп-рок музичарка Шинед О'Конор ( Sinead O'Connor ) од 1989 година. ^[18]
• ?Фустан“ (англиски: Dress ) ? песна на британската рок-музичарка П ? Харви ( P J Harvey ) од 1992 година. ^[19]
• ?Совршениот фустан“ (англиски: This Perfect Dress ) ? песна на американската рок-музичарка Мари?а Меки ( Maria McKee ) од 1996 година. ^[20]
• ?Туника (Песна за Карен)“ (англиски: Tunic (Song For Karen) ) ? песна на американската рок-група Соник ?ут ( Sonic Youth ) од 1990 година. ^[21]

Галери?а [ уреди | уреди извор ]

• 
  Garment factory in Bangladesh
• 
  Knit garments made in Bangladesh, factory showroom
• 
  Different types of pre-wash performed on denim, factory showroom
• 
  Fake leather jacket made in Bangladesh
• 
  Blazer production in Bangladesh
• 
  Modern technology and machinery are used in this Bangladesh washing factory for ready made garments

Поврзано [ уреди | уреди извор ]

• Нудизам
• Продавници за стара облека
• Терморегулаци?а

Надворешни врски [ уреди | уреди извор ]

Пове?е за clothing на збратимените проекти на Википеди?а
	Дефиниции и преводи на Викиречник  ?
	Податотеки на Ризницата  ?
	Образовни ресурси на Викиуниверзитет  ?
	Новинарски известува?а на Викивести  ?
	Мисли на Викицитат  ?
	Изворни текстови на Викиизвор  ?
	Прирачници на Викикниги  ?
?	Информации за патува?е во Википатува?е  ?   ?

• BBC Wiltshire Dents Glove Museum
• International Textile and Apparel Association Архивирано на 16 февруари 2008 г. , scholarly publications
• German Hosiery Museum (English language) Архивирано на 10 октомври 2004 г.
• Molecular Evolution of Pediculus humanus and the Origin of Clothing Архивирано на 10 септември 2008 г. by Ralf Kittler, Manfred Kayser and Mark Stoneking (. PDF file)
• Cornell Home Economics Archive: Research, Tradition, History (HEARTH)

На оваа страница е потребен превод на македонски. Оваа страница (или пасус) не е напишана на ?азик ко?што е македонски. Ако е наменета за читателите од то? ?азик, треба да биде преместена на ?азичното издание на Википеди?а на то? ?азик. Видете го целосниот список на ?азични издани?а . Ако страницата (или пасусот) не е преведена на македонски во рок од една седмица, содржината ко?а е на друг ?азик ?е биде избришана.

Наводи [ уреди | уреди извор ]