Народна носи?а

Народна носи?а ? назив за традиционална и историска облека . Носиите вообичаено посто?ат во рамките на поедини области , држави или членови на неко?а група како што се етничките групи .

Традиционалната службена облека главно ?а носат членовите на одредена струка од урбаните средини, додека народната носи?а има свои корени во руралните подрач?а. Првите селски народни носии се по?авуваат кон кра?от на 15 век.

Обично носиите посто?ат во две верзии: носи?а за работни денови и свечена носи?а.

Носи?ата открива разни информации за лицето кое ?а носи:

од ко?а област е
од кое село е
соци?алниот статус во заедницата
статус (слободен/слободна, женет/мажена, вдовец/вдовица)
приказ на жалост за починато лице
повод (венчавки, празници, и др.)

Македонски народни носии [ уреди | уреди извор ]

Според основните типски одлики македонските народни носии можат да се групираат во два основни типа:

Западномакедонски тип
Источномакедонски тип

Кон првиот тип, во на?голема мера припа?аат носиите од горновардарската, дебарско?реканската и брс?ачката етнографска целина со следниве одлики:

Горни бели клашнени облеки, со богата декораци?а од га?тански апликации (црни, црвени, срмени), украси со срмен терзиски вез, со апликаци?а од чо?а, со волнени рески и сл.
Бели платнени кошули (од лен, коноп, памук) од типот на централнобалканските кошули, богато украсени (посебно женските) со специфична полихромна декораци?а во геометриски дух, поретко и со бел вез
Разновидни по?аси (машки и женски) и по?асчи?а (женски), на?различно украсени (ткаени, плетени)
Скутини женски (ретко и машки) во разни димензии (големи и мали) со специфична геометриска орнаментална декораци?а, со дополнителни украсни елементи рески или без нив
Специфични женски покривала за на глава (сока?, га?тан, корпа, дарпна, марама) со богато везена декораци?а дополнета со рески
Богат и масивен женски накит со разни форми на ките?е и украсува?е.

Кон источномакедонскиот тип припа?аат носиите од средновардарската подгрупа, шопско?македонската, струмо?местанската и ?ужномакедонската етнографска целина, со следниве одлики:

Горни облеки (машки и женски) во потемен колорит (од црн, темносин или во сура бо?а ша?ак), облеки од пругава лито ткаена волнена ткаенина ала?а и антери?а. За разлика од западномакедонскиот тип украсува?ето е во поскромен обем, главно со волнени га?тански апликации, индустриски ленти, ширити и др.
Горни женски платнени облеки саи, главно бели, како и сино бо?осани
Долни облеки (машки и женски) од коноп, лен, памук или од платно во пруги со кенари. Во декораци?ата на женските кошули и саи важно место има вткаената орнаментална декораци?а ткаена во техника пребир ? шар на разбо? или вез на разбо?; украсува?ето со вез по карактер и везачки техники значително отстапува од геометрискиот дух карактеристичен за везената декораци?а ка? облеките од западномакедонскиот тип; на места отсуството на везена декораци?а е заменето со украсува?е од рачно плетени полихромни тантели во турско?ориентален дух
Женските скутини, за разлика од западномакедонскиот тип се со поскромна вткаена декораци?а; во некои пределски целини се застапени скутини со вткаени каро комбинации; застапеност на машките скутини (во делови од средновардарската подгрупа на носии)
Во голем бро? случаи машките чорапи се одликуваат со вплетена орнаментална декораци?а со карактеристични геометриски мотиви
Во ките?ето и украсува?ето доминантно место има монистрениот накит; ка? одделни носии то? е придружен и со маркантен накит како што се на пример пафтите.

Примери на традиционални носии [ уреди | уреди извор ]

Народната носи?а во бро?ни делови на светот се смета како дел од културното наследство. Во денешното доба на глобализаци?а во секо?дневниот живот, традиционалните носии во голема мерка се потиснати и се носат само за посебни пригоди.

Во некои зем?и, традиционалната облека сe уште се носи во секо?дневниот живот.

Примери за традиционални носии: