Големата пролетерска културна револуци?а ( кинески : 无???文化大革命; традиционален кинески: 無?階級文化大革命; пин?ин : wuch?n ji?ji wenhua da geming ) ? термин со ко? се означува масовна кампа?а во Народна Република Кина , организирана од комунистичкиот партиски водач Мао Це Тунг од 1966 до октомври 1976 година, насочена против партиски функционери и интелектуалци кои Мао и неговите следбеници го обвиниле за предавство на револуционерните идеи и според неговите зборови станале поддржувачи и проводници на капитализмот . Ово? период се одликува со кра?на политизаци?а во сите области на животот во градовите, проследена со безредие во активностите на студентите и работниците од пониските слоеви на општеството, хаос во партиското раководство, засилен терор на сите нивоа во зем?ата и политичка катаклизма, придружена со насилство. Во ово? период култот кон личноста на Мао достигнал огромни размери.

Главните цели на Културната револуци?а се афирмаци?а на ставовите на Мао во раководството на Кинеската комунистичка парти?а , во сво?ство на државна идеологи?а и во рамките на борбата против ставовите на политичката опозици?а, како и чисте?е на државата од т.н. Стари елементи - либералисти кои според Мао се загрозени да се претворат во нова буржоази?а и да го обноват капиталистичкиот поредок.

Ово? процес ?а зафатил целата зем?ата, вли?аела и врз рураленните региони, се распространил врз работничката класа и конечно ме?у во?ниците од арми?ата кое довело до создава?е на народни комитети на работниците, во?ници и партиски кадри, кои функционирале како органи со дво?на власт во различните задачи на администраци?ата и владата. Мао истите ги ставил под раководство на парти?ата. Оваа состо?ба траела до 1976 година, кога со помош на воен удар на чело со Денг С?аопинг , и со тешки репресии, се опоравила власта на фракци?ата предводена од него, по кое следело пристапува?е кон апсе?ето на Бандата на четворицата и вра?а?е на статус кво, презема?е на промени во економи?ата, во форма на соци?ализам со пазарни одлики на капиталистичка пазарна економи?а.

Според вообичаеното толкува?е, кое обично се шири во западните медиуми, во основата на Културната револуци?а е борбата за власт, стремежот на Мао Це Тунг да си го поврати раководството, поддржан од амбициите на другите членови на парти?ата, при кое неговата сопруга ?и?анг Кинг и Лин Б?ао, како командант во арми?ата. Целта била одзема?е на политичката власт од Лиу Шаоки - шеф на државата, и Денг С?аопинг - генерален секретар на парти?ата. Културната револуци?а завршила со IX-иот конгрес на Комунистичката парти?а на Кина во април 1969 година, кога Мао го на?авил офици?алниот не?зин кра?. Иако во следните години ситуаци?ата до одреден степен била мирна, поголем значителен политички пресврт бил постигнат дури во 1976 , по смртта на Мао, кога во внатрешните борби во Кинеската комунистичка парти?а победила групата околу Денг С?аопинг и била уапсена т.н. Банда на четворицата , фракци?а предводена од сопругата на Мао, ?и?анг Кинг .

Праша?ето за тоа како борбата за власт достигнала такви високи нивоа на насилство и соци?ално безредие ги заинтригирало историчари и специ?алисти во областа на масовната психологи?а, биле спроведени бро?ни академски истражува?а, об?авени во Кина и во странство во периодот на поновата истори?а на Кина, кои се обидуваат да ги об?аснат причините за настаните од тие години. Во 1981 година, парти?ата об?авила дека Културната револуци?а е ?одговорна за на?големите загуби на парти?ата, зем?ата и народот од основа?ето на народната република? ^[1] .

Позадина [ уреди | уреди извор ]

Културната револуци?а претставува радикализаци?а на Кинеската револуци?а, предводена од Бандата на четворицата . Таа користела масовна мобилизаци?а на студенти за да го победи десното про-капиталистичко крило предводено од Лиу Шаоки , Денг С?аопинг и Пенг ?ен. Студентите биле групи од млади лу?е, во многу случаи едва? тине??ери, кои во организирани револуционерни комитети, ги напа?але сите оние кои се обвинети за предавство кон режимот и политичката фигура на Мао Це Тунг . Културната револуци?а овозможила на последниот да ?а поврати политичката власт, од ко?а бил отстранет по неуспехот во т.н. Голем скок напред .

Мао ги поттикнал таканаречените револуционерни комисии составени од Црвената гарда за да ?а преземат власта од државата и партиската администраци?а. Многу обични гра?ани биле нападнати како контрареволуционери. Научниците исто така биле подложени на вознемирува?е од страна на оваа група и често испра?ани на преквалификаци?а преку зем?оделска работа. Образованието и ?авниот сообра?а? во ово? период речиси исчезнал. Многу културни артефакти, историски места и антиквитети биле уништени. Во натамошниот национален хаос, многумина биле убиени, а милиони биле раселени или испратени во затвор.

И покра? катастрофалните резултати од Културната револуци?а во економски, културен и хуман план, како и општото критично мисле?е кон кампа?ата во Кина и во светот, некои критичари и поддржувачи на управува?ето на Мао го анализираат периодот како суштински чекор кон прочистува?е на кинеската култура и формира?е на комунистичко општество.

Потекло [ уреди | уреди извор ]

Големиот скок напред [ уреди | уреди извор ]

Големиот скок напред е економски и соци?ален план, целосна општо-народна кампа?а во Кина во периодот 1958 - 1961 година, чи?а цел била забрзува?е на економскиот разво?, брз разво? на индустри?ата и зем?оделството и претвора?е на Народна Република Кина од аграрна во развиена индустриска зем?а. Растот на производството бил предвиден со помош на идеолошката пропаганда.

Во ово? дух, Мао го започнал т.н. Голем скок напред , создал општини на лу?е во покраината и ?а започнал сво?ата масовна мобилизаци?а во колективите. На многу заедници им било наредено производство на иста стока - челик . Мао ветувал двапати да го зголеми зем?оделското производство. За ова, милиони селани биле претворени во работници со многу ниска плата. Тие биле обединети во комуни од ил?адници лу?е, кои работат во стро? и ?адат во една заедничка ку?на.

Големиот скок е економски неуспех. Необразованите фармери се обидувале да произведуваат челик во огромен размер, делумно потпира??и се на обични печки за постигнува?е на производствените цели поставени од локалните кадри. Произведениот челик е со низок квалитет и во голема мера неупотреблив. Големиот скок ?а намалил жетвата и довел кон пад на производството на пове?ето производи освен леано железо и челик. Во исто време хаосот во колективно, лошото време и извозот на храна, потребен за да се обезбеди цврста валута, довел до Големиот кинески глад ^{[2] [3]} . Храната била во оча?нички недостиг, а производството драстично опаднало. Гладот предизвикал смрт на милиони лу?е, особено во посиромашните региони во внатрешноста ^[4] . Се проценува дека во Кина ме?у 40 и 50 милиони лу?е починале од глад ме?у 1959 и 1962 година по оваа масовна кампа?а ^{[5] [6]} . Несре?ата е споредлива со Втората светска во?на кога 55 милиони лу?е починале. Животниот стандард паднал и довел до демографски колапс.

Неуспехот на Големиот скок го намалил престижот на Мао во парти?ата и то? бил принуден да преземе голема одговорност, за да во 1959 година поднесе оставка како шеф на државата по кое бил наследен од Лиу Шаоки . Со почетокот на 1960-тите години, многу од економските политики на Големиот скок биле ревидирани со помош на иници?ативи предводени од Лиу, Денг и ?оу Енла? . Оваа умерена група прагматичари воопшто не била воодушевена од идеите на Мао. Поради загубата на почит кон парти?ата, Мао се предал на декадентен и ексцентричен начин на живот. То? се повлекол од донесува?ето економски одлуки и концентрирал голем дел од своето време за дополнително планира?е и придонеси кон марксистичко-ленинистичка соци?ална теори?а, вклучува??и ?а и иде?ата за непрекината револуци?а. Кра?ната цел на оваа теори?а била да се врати неговото разбира?е за комунизмот и неговиот личен престиж во рамките на парти?ата.

Советско-кинеска дезинтеграци?а [ уреди | уреди извор ]

Мао Це Тунг си поставил пред себе две главни задачи, кои се сведувале на за?акнува?е на неговата улога на водач на политичката арена во НР Кина: да ?а уништи опозици?ата, ка? ко?а започнале да се по?авуваат мисли за реформа на економи?ата со делумно воведува?е на пазарни механизми, и во исто време да прона?де занима?е за проблематичните маси за да го пренасочи нивното внимание. Фрла??и ?а целата вина за провалот на Големиот скок на внатрешната опозици?а и на надворешните непри?атели, во на?голем дел во ревизионистите на СССР на чело со Хрушчов, Мао ?убил“ две птици со еден куршум: ?а отстранил конкуренци?ата и дал насока на народното незадоволство.

Така на кра?от на 50-тите години на XX век започнал дипломатски конфликт ме?у Кина и СССР , ко? траел од 1960 година до 1989 година, чи? конфликт сво?от врв го достигнал во 1969 година. Конфликтот бил придружен со поделба во ме?ународното комунистичко движе?е. Критикува?ето на сталинизмот на ХХ конгрес на Советската комунистичка парти?а , како и курсот на Никита Хрушчов за постепена либерализаци?а на економи?ата во рамките на концептот за мирен соживот, предизвикале незадоволството ка? Мао ко? ги сметал за спротивни на комунистичката идеологи?а и сметал дека претставуваат неговата лична мо?. То? верувал дека водачот на СССР не се придржува на принципите на марксизмот-ленинизмот. Политиката на Хрушчов била наречена ревизионистичка, а не?зините поддржувачи биле подложени на остра критика за време на Културната револуци?а. Кулминаци?ата на конфликтот бил граничниот конфликт на островот Дамански на реката Усури.

Борба за водство [ уреди | уреди извор ]

До средината на 1960-тите, во парти?ата се по?авило незадоволство од политиката на Мао. Ова незадоволство било засновано на општо разочарува?е со неуспехот на неговиот план. Разбира??и дека то? не може да ?а задржи власта, Мао започнал масовен терор. По подигнува?е на слоганот на Мао ?Оган во штабот“, во зем?ата започнала безмилосна критика против Лиу Шаоки, Пенг ?ен (секретар на градскиот комитет на парти?ата во Пекинг), Лу Дингжи (министер на пропагандата ^[7] ), ?ан Шанкун, Ло Жу?цин и Денг С?аопинг. Обвинува?ата поднесени против нив главно се состоиле во десничарски погледи, ревизионисти и агенти на капитализмот.

Во почетокот на културната револуци?а започнalo кампа?а на самокритичност: сите се должни во писмена форма да се пока?ат за своите грешки и гревови пред парти?ата. Опозици?ата била изложена на многубро?ни понижува?а, во кои влегуваle не само демагошките испрашува?а, туку и демонстрации пред нивните домови. Децата на некои владетели кои па?але во срам биле исме?увани и тепани на училиште. Некои биле затворени, како што е Лиу Шаоки, ко? починал во затвор во почетокот на 1969 година.

Мао, чувствува??и ?а опасноста, не можел да се ограничи на прочистува?е само во на?високите ешалони на мо?та. Заживува?ето на Парти?ата носел масовен карактер. Овие чистки започнале во 40-тите години.

Фази [ уреди | уреди извор ]

Прва фаза [ уреди | уреди извор ]

За првата фаза може да се разгледува периодот од ма? 1966 до април 1969 . Мао верувал дека Културната револуци?а започнала со об?авува?ето на стати?ата на ?ао од 10 ноември 1965 година. ^[8] . На 8 август 1966 година, 11-тата Пленарна седница на КПК ?а усвоила ?Уредбата за голема пролетерска културна револуци?а“ ^[9] :

Иако буржоази?ата е потиснета, таа, и покра? сe, се обидува со помош на експлоататорски старата идеологи?а, старата култура, старите обичаи и старите обичаи да ги потикне масите, да ги освои срцата на лу?ето, напорно се стреми кон сво?ата цел - остварува?е на реставраци?ата. Наспроти буржоази?ата, пролетари?атот е должен да одговара на секо? не?зин повик во областа на идеологи?ата со уништувачки удар и со помош на Пролетерската нова идеологи?а, новата култура, новите обичаи, да го менува духовниот изглед на целото општество. Сега ние поставуваме пред себе цел да ги уништиме овие органи кои одат по капиталистичкиот пат, да ги критикуваме буржоазните авторитети во науката, да ?а критикуваме идеологи?ата на буржоази?ата и сите други експлоататорски класи, да го промениме образованието, да ?а преобразиме литературата и уметноста, да ги замениме сите области несоодветени на економската основа на соци?ализмот, со такви, кои придонесуваат за за?акнува?ето и разво?от на соци?алистичкиот поредок.

Примената на класната теори?а на пракса довело до ?во?на на сите против сите“. Со помош на демаггошки по природа, не?асни дефиниции на класните непри?атели на пролетари?атот дадени од Мао, секо? можел да потпадне под ударите - од обичен селанец, работник, до на?високите кругови ^[10] . Но на?загрозени од сите биле поранешните феудалци, свештенството, интелектуалците итн. Власта била единствено и само во рацете на посилните, т.н. млади бунтовници (ученици и студенти), кои во кра?на лини?а де?ствале без да бидат казнети.

На 1 ?уни 1966 година, по радиото бил прочитан слоганот, составен од Не ?уан?, професор по филозофи?а на Универзитетот Пекинг: ? Апсолутно, радикално, целосно елиминира?е на доминаци?ата и злонамерниот заговор на ревизионистите! Отстранува?е на чудовиштата - ревизионисти од крилото на Хрушчов !“. Милиони ученици и студенти, организирани во тимови започнале да бараат чудовишта и демони ме?у наставниот кадар, универзитетското раководство, а потоа и во локалните и општинските власти, кои се обидувале да ги заштитат професорите. Истите биле прогласени за непри?атели и биле понижувани. Распушта?ето на 26 ?ули 1966 година на ученици од сите училишта и универзитети за шест месеци го олеснил ово? процес и привлекол дополнително 50 милиони ученици во Црвената гарда на учениците.

Во август 1967 година весниците во Пекинг пишувале: ? Антимаоистите, тоа се пуштени на слобода по улиците стаорци ... убива?те ги, убива?те ги!“ Из?авата на об?авено во весникот на хунве?бините во 1967 година практично ги оправдило овие уби?ства. Министерството за транспорт во есента 1966 година им дало на Црвените водичи бесплатни екскурзиски патува?а низ целата зем?а за да разменат искуства. Културните и научните активности биле скоро целосно парализирани и запрени. Сите книжарници имале забрана за продажба на книги освен една: ?Цитатите на Мао“. Тие биле издавани во многу вари?анти: една од нив била книга со корица направена од цврста пластика ко?а не остава траги од крв. Со нив, многумина истакнати водачи на парти?ата биле тепани до смрт кога ?нивниот аристократски отров“ излегувал од нивните усти ^[11] .

Хунве?бините ги изгориле декорите и костимите на оперските изведби во Пекинг, биде??и требало да бидат претставени само напишаните од сопругата на Мао револуционерни опери од современиот начин на живот. Десет години, тие биле единствениот жанр на изведувачки уметности овластени со офици?ална цензура. Хунве?бините ги рушеле или опожарувале црквите и манастирите и уништиле делови од Кинескиот ?ид , а од разрушениот матери?ал биле градени сви?арници.

Единиците на Црвената гарда ги сечеле косите на жените, ги кинеле премногу тесните панталони, високите потпетици на женските чевли и слично. Хунве?бините ги сопрале минувачите и им читале цитати на Мао, ги претресувале ку?ите во потрага по докази, притоа правиле реквизици?а на парите и вредностите на дома?ините.

За време на кампа?ата од 10 до 20 милиони млади лу?е со високо образование биле насилно одвлечени од своите домови и депортирани да работат во оддалечените села и планински подрач?а. Законот и судскиот систем бил неактивен, па Хунве?бините добиле целосна слобода на де?ствува?е, што довело до хаос. Првично, Црвената гарда работела под контрола на Мао и неговите колеги. Ме?у нив имало многу кариеристи, а многумина можеле да направат брза кариера со помош на револуционерна демагоги?а и терор.

Хунве?бините биле деца од загрозени семе?ства, слабо образовани и од рано детство навикнати на суровост. Поради овие одлики, тие претставувале одлична алатка во рацете на Мао. Но, во исто време, на пример, 45% од кантонските бунтовници биле деца на интелигенци?а. Наскоро, била направена поделба ме?у нив врз основа на потеклото. Тие биле поделени на црвени и црни. Првите доа?але од семе?ства на интелектуалци и партиски работници, а другите биле сиромашни и деца на работниците. Постоела немилосрдна борба ме?у двете групи. Тие ги толкувале цитатите на Мао на поинаков начин.

Во есента 1967 година, Мао ?а искористил Арми?ата против Црвената гарда, ко?а била отфрлена како некомпетентна и политички незрела. Хунве?бините понекогаш се спротивставувале на арми?ата. Во септември 1967 година, организаци?ата на Црвената гарда била распуштена. Пет црвени водачи биле испратени да работат на сви?арска фарма во длабоката провинци?а. На 27 април 1968 година неколку водачи во Шанга? биле осудени на смрт и ?авно убиени. Во есента 1967 година, еден милион млади лу?е биле раселени во оддалечени области, од кои многумина останале таму пове?е од десет години.

Втора фаза [ уреди | уреди извор ]

Втората фаза на Културната револуци?а започнала во ма? 1969 година и завршила во септември 1971 година. Деветтиот конгрес на парти?ата се одржил во април 1969 година и послужил како средство да заживее зем?ата со свежи идеи и нови кадри, откако голем дел од старата гарда била уништена во борбите од претходните години ^[12] . Институционалната рамка на зем?ата утврдена две децении порано била укинета речиси целосно: делегатите за конгресот биле избрани од револуционерни комитети, а не преку избори од партиски членови ^[13] . Воената застапеност се зголемила од претходниот конгрес ^[14] . Многу офицери поставени на водачки позиции биле ло?ални на Лин Б?ао , нова фракциска поделба поме?у военото и цивилното раководство ^[15] .

Конгресот ?а зацврстила улогата на маоизмот во рамките на парти?ата, повторно го прогласил Мао Це Тунг како офици?ален водач на идеологи?ата на парти?ата во партискиот статут и офици?ално го одредил Лин Б?ао како наследник на Мао. Вториот ?а обновил функци?ата на некои офици?ални институции и лица кои биле суспендирани поме?у 1966-1968 година.

Ово? период е познат како ?Кадровски училишта од 7 ма?“. Првите такви училишта се по?авуваат кон кра?от на 1968 година. Името го добиле од Директивата на Мао од 7 ма? 1966 година, во ко?а понудил создава?е на училишта во кои бирократските кадри и интелектуалци ?е извршуваат корисен физички труд по кое ?е се спроведи идеолошкото преобра?а?е ^[16] . За високите функционери, 106 училишта биле изградени во 18 провинции, каде што биле испратени речиси 100.000 службеници, ме?у кои и Денг С?аопинг и 30.000 членови на нивните семе?ства. За службеници од понизок ранг имало ил?адници штабни училишта каде што биле обучувани голем бро? службеници. На пример, на 10 ?ануари 1969 година, во провинци?ата Гуангдунг биле изградени речиси 300 училишта, каде што биле испратени пове?е од 100.000 лу?е.

Во оваа фаза популарност добила кампа?ата ?Нагоре кон планините, надолу кон селата“, за разво? на руралните области на Кина. Оваа програма за преместува?е и воспоставува?е на голем бро? ученици од повисоките класи, студентите работници и во?ници од градовите во руралните и прекуграничните области, за првпат била применета во ограничен обем пред ?Големиот скок“, обновена во почетокот на 1960-тите години и забрзана кон кра?от на децени?ата. За разлика сепак од периодот 1956-1966 година, кога кампа?ата испратила во провинци?ата близу 1,2 милиони млади лу?е од градовите, во периодот 1968-1975 година во неа биле вклучени не помалку од 12 милиони лу?е, што одговарало на приближно 10% од урбаното население во Кина од 1970-тите години ^[17] .

Трета фаза [ уреди | уреди извор ]

Третата фаза од Културната револуци?а продолжила од септември 1971 до октомври 1976 година, до смртта на Мао Це Тунг . Таа се одликува со доминаци?а на ?оу Енла? итн. Банда на четворицата во економи?ата и политиката.

Антагонизам [ уреди | уреди извор ]

Со смртта на Лин Б?ао и влошува?е здрав?ето на Мао, станало ?асно дека треба да се бара нов водач. Позици?ата на ?и?анг Кинг била во пораст, и имала огромно вли?ание во радикалниот камп. Таа направила со?уз со Ван Хунвен и пропагандистките специ?алисти Чан Чунцао и ?ао Венуан и формирала политичко крило, подоцна наречено Бандата на четворицата.

До 1973 година, фракционалните борби продолжиле во фабриките, железниците и локалната власт. Економи?ата на зем?ата била во хаос. Покра? тоа, ?адрото на парти?ата станало доминирано од приврзаници на Културната револуци?а и левичарски радикали, чи? фокус останал во одржува?ето на идеолошката чистота. Економи?ата била предадена на ?оу Енла?, еден од ретките преживеани. Групата од четирите била незадоволна од вли?анието на ?оу.

Со кревката економи?а и болеста од рак на ?оу, Денг С?аопинг ?а продолжил сво?ата политичка кариера како заменик-премиер во април 1973 година, во првата од сери?ата промоции, одобрени од Мао. То? започнал да претседава со партиските состаноци додека ?оу Енла? бил во болница за лекува?е. Во ме?увреме, Мао издал сери?а прекори против Четирите банди, критикува??и ?а нивната неспособност да управува со економи?ата.

На кра?от на 1973 година за да ?а ослабне политичка позици?а на ?оу и да се дистанцира од очигледното предавство на Лин, ?и?анг Кинг започнала кампа?а ^[18] ? Критикува? го Лин, Критикува? го Конфуци? “. Политичката битка била направена преку историски алегории, и иако името на ?оу Енла? никогаш не се споменало во текот на оваа кампа?а, другите паднале под не?зината цел. ?авноста била уморна од долгогодишните политички кампа?и кои немаат практична вредност и не се ентузи?асти. Кампа?ата не успеала да ги постигне своите цели.

Во тоа време, ?и?анг Кинг и не?зините следбеници имале контрола над средствата за ?авно информира?е и пропаганда, додека ?оу и Денг имале контрола над пове?ето државни органи. Денг остро се противил на споровите, а неговите политики биле насочени кон промовира?е на единството како прв чекор кон вра?а?е на економските перформанси. Мао, сепак, не бил задоволен со оваа политика, и го навел Дан да пишува самокритика во ноември 1975 година.

Инцидентот на плоштадот Т?енанмен [ уреди | уреди извор ]

?оу Енла? починал на 8 ?ануари 1976 година. Сите истакнати водачи на парти?ата присуствувале на погребот освен Мао. Причините биле две - растечкото неодобрува?е на неговите идеи и лошото здрав?е. Но, за многу гра?ани на НР Кина ?оу станал херо? и по на?авата на радио и телевизи?а, жителите на Пекинг започнале да носат венци и цве?и?а на Споменикот на народните херои на плоштад Т?енанмен .

Мао Це Тунг никогаш не поседувал посебна наклонетост или благодарност, а смртта на неговиот стар другар не го допрел. То? не наредил да се одржат митинзи и церемонии. Ова ги навредило Кинезите, а во пролетта 1976 година се зголемила огорченоста и неодобрува?ето. На кра?от на март, во пресрет на празнува?ето на Цинмин, во неговото се?ава?е започнало силно движе?е. Властите наредиле гробиштата да бидат затворени со неговите останки, а партиските активисти се обидувале да го растерат населението. Но, незадоволството прераснало во демонстрации во голем бро? градови. Тие биле особено големи во Нанкин. И покра? информациите за замолчува?е, веста за настаните во Нанкин стигнале до Пекинг на 31 март, каде што митинзите се одржувале неколку дена. ?авната реакци?а на настаните била прогласена за контрареволуционерна и за една но? плоштадот бил исчистен од сите венци и цве?и?а, а потоа бил поставен кордон ко? да го забранил пристапот.

Смртта на Мао и кра?от на Културната револуци?а [ уреди | уреди извор ]

На 9 септември 1976 година, починал Мао. За неговите следбеници, неговата смрт ?а симболизирала загубата на револуционерните темели на комунистичка Кина. Кога неговата смрт била прогласена во попладнето на 9 септември, во соопштението насловено како ? Известува?е на Централниот комитет на КПК и Државниот совет на целата парти?а, целата арми?а и на лу?ето од сите националности во целата зем?а “, наци?ата паднала во тага и жалост, со лу?е кои плачеле на улиците а ?авните институции биле затворени една недела.

Пред да почине, Мао го поставил Хуа Гофан како заменик. То? чувствувал дека му недостига политички вештини и амбиции и на прв поглед не претставувал сериозна закана за Бандата во борбата за власт. Сепак, радикалните идеи на бандата се соочиле со вли?ателни водачи и голем бро? партиски реформатори. Со поддршка на арми?ата на 10 октомври , сите членови на Четвртата банда биле уапсени по државен удар.

Наводи [ уреди | уреди извор ]

Надворешни врски [ уреди | уреди извор ]

Пове?е за Културна револуци?а на збратимените проекти на Википеди?а
	Дефиниции и преводи на Викиречник  ?
	Податотеки на Ризницата  ?
	Образовни ресурси на Викиуниверзитет  ?
	Прирачници на Викикниги  ?
?	Информации за патува?е во Википатува?е  ?   ?

• Encyclopædia Britannica . The Cultural Revolution
• History of The Cultural Revolution
• Chinese propaganda posters gallery (Cultural Revolution, Mao, and others)
• Hua Guofeng's speech to the 11th Party Congress, 1977
• Morning Sun ? A Film and Website about Cultural Revolution and the photographs of the subject available from the film's site.
• Memorial for Victims of the Chinese Cultural Revolution
• "William Hinton on the Cultural Revolution" by Dave Pugh
• "Student Attacks Against Teachers: The Revolution of 1966" by Youqin Wang
• A Tale of Red Guards and Cannibals by Nicholas D. Kristof . The New York Times , January 6, 1993.