Константин V
Византиски цар
Константин V и негоцвиот татко Лав III Исаври?анин
На престол	741?775
Претходник	Лав III Исаври?анин
Наследник	Лав IV Хазар
Роден(а)	?ули 718 Цариград
Починал(а)	14 септември 775
Жени	Ирина Хазарска ("Чичак") Мари?а Евдоки?а
Деца	Лав IV Христофор Никифор Никита Евдоки?а Антим Антуза
Династи?а	Сириска династи?а
Татко	Лав III Исаври?анин
Ма?ка	Мари?а

Константин V Копроним ( грчки : Κωνσταντ?νο? Ε' Κοπρ?νυμο? ), ( 719 во Цариград - 14 септември 775 во Цариград ) бил византиски цар ко? владеел во периодот од 741 до 775 година.

Рани години [ уреди | уреди извор ]

Константин V Копроним бил син на Лав III Сириец и Мари?а . То? бил оженет за Чичак ( Ирина Хазарска ), ?ерка на хазарскиот хан како со?узник на импери?ата против Арапите и Бугарите .

Константин V несомнено е еден од на?способните администратори кои управувале со Византиското Царство. Независно од неговите успеси, то? е ме?у на?омразените владетели во византиската истори?а поради неговиот обид да се наметне преку насилство иконоборството како офици?ална религиозна доктрина во импери?ата. Физички и психички нездрав, склонет кон жестоки и немилосрдни казни, Константин Копроним останал кра?но непопуларен ме?у масата од населението и свештенството. Поддршката за него доа?ала главно од страна на во?ската, ме?у кои преовладувале иконоборските убедува?а.

Гра?анска во?на [ уреди | уреди извор ]

Набргу по стапува?е на престолот, Константин V се соочил со гра?анска во?на ( 741 - 743 ), ко?а започнала поради незадоволството на иконоборската политика на царот. Додека Константин V започнал воен поход против Арапите во Мала Ази?а во 741/2 година на чело со Хишам ибн Абд ал-Малик , стратегот Артавазд Иконо?убец, ко? бил сопруг на неговата сестра Ана , се прогласил за цар во Траки?а и на темата Опсикион, со поддршка на ерменските единици, при кое Константин бил принуден итно да се врати назад за да собере во?ници во Анадоли?а . Артавазд бил поздравен од народот во Цариград , каде офици?ално бил крунисан за цар. Во ово? период започнала обнова на почитува?ето на иконите, кое дополнително го подобрил неговиот ими? пред населението. Сепак, поголемиот дел од азиските армии останале на страната на Константин и кон средината на 743 година то? успеал да го порази на узурпаторот и истата година Артавазд Иконо?убец бил симнат од престолот и ослепен. Задушува?ето на бунтот кон кра?от на 743 година било проследено со голем терор и масовни погубува?а.

Иконоборство [ уреди | уреди извор ]

Како и сво?от татко така и Константин V бил приврзаник на иконоборството и ги прогонувал приврзаниците кои ги почитувале иконите. Во текот на неговото владее?е биле уништени голем бро? на реликви и манастири. То? всушност се покажал и поголем фанатик во иконоборството од неговиот татко Лав. Поради неговата политика на непри?ателство и насилство кон дел од црквата то? е познат со прекарот " Копроним " (од kopros "измет", и onoma "име") кое му било измислено од верските му противници.

Во 754 година Константин V свикал собор на ко? 350 епископи биле принудени да присуствуваат, но Рим , Ерусалим , Антиохи?а и Александри?а одбиле да пратат претставници. По ова била донесена одлука од страна на царот против иконите ко?а епискпите биле принудени да ?а потпишат. На соборот донесена одлука за строга забрана на култот на иконите. Наредено било нивно целосно уништува?е. Наместо да се цртаат светители, црквите почнале да се украсуваат со птици, цве?и?а и овош?е. Во 766 година Константин V дошол во судир со неговиот патри?арх, поради што го обезглавил и на негово место го поставил Никита I Цариградски . Козма Александриски, Теодор Антиоиски и Теодор Ерусалимски биле бранители на светите икони во заедница со Рим.

Оваа политика била спроведена исклучиво сурово и била проследена со големи злосторствата. Според Теофан Исповедник, голем дел од монасите биле погубени преку камшикува?е, обезглавува?е и ослепува?е. На некои од црковните лица им биле намажувани нивните бради со мелем од восок и масло, по кое истите биле запалувани за да може да им биде изгорено нивното лице и глава.

Во?на со Арапите [ уреди | уреди извор ]

Неуморен и талентиран, Константин V започнал неколку офанзивни кампа?и против ослабениот Арапски калифат. Така во 746 година то? успеал да ?а освои Северна Сири?а , а следната година арапската флота била поразена од византиската ка? островот Кипар , ко? подоцна бил повторно присоединет кон импери?ата. Во 752 година царот започнал нов успешен поход против Арапите во Малати?а, достигнува??и до Горен Еуфрат . Во то? дел од импери?ата биле пренесени голем дел од заробените Словени од Балканскиот Полуостров. Во текот на 770 година Арапите повторно упаднале во Мала Ази?а но уште еднаш биле поразени, но по ова тие започнале напади и грабежи во Кипар.

Константин V започнал да формира нова административната поделба на импери?ата и ?а подобрил ефикасноста на теренската арми?а, создава??и нови поделби - тагми .

Поради обврските главно со конфликтите на Балканот и Мала Ази?а , Константин V ?а оставил во заден план заштитата на териториите во Итали?а, каде во 751 година Равена била заземена од Ломбарди?а. Кон кра?от на неговото владее?е Ломбардите го освоиле градот Рим , ко? никогаш пове?е не се вратил под власта на Византи?а.

Во?ни со Бугарите [ уреди | уреди извор ]

Во периодот поме?у 756 и 775 година Константин V организирал вкупно девет походи против Дунавска Бугари?а со цел не?зино уништува?е. Во 756 година ги поразил бугарските во?ски предводени од Кормисош , ка? тврдината Бурдизон ко?а во чест на победата била преименувана во Булгарофигон . Во истата година организирал втор поход со пешади?а во Траки?а и со флота по Дунав . Ка? тврдината Маркели, успеал да ?а порази бугарската во?ска на хан Винех , по кое бугарскиот владетел склучил мировен договор со царот, според ко? требало да ги испрати деца како заложници во Цариград .

Во 759 година започнал третиот поход, но византиската во?ска била поразена во Битката ка? Ришкиот прево? , по кое бил принуден да се повлече. Одбива?ето на бугарскиот хан да ги преследува византиските во?ски во Траки?а , довело до негова детонаци?а од престолот.

Во 763 година Константин V го организирал четвртиот поход во ко? учество зела флота од 800 бродови, додека пешади?ата пак, ко?а навлегла во Траки?а била предводена од самиот цар. На 30 ?уни 763 година, бугарската арми?а на чело со хан Телец била поразена во рамнината ка? Анхиало. Дел од Бугарите биле заробени, одведени во Цариград за да го красат триумфот на царот, а потоа убиени од толпата.

Во 765 година византискиот цар го започнал петтиот по ред поход против Бугари?а . Кон делтата на Дунав испратил две ил?ади, а самиот Константин со пешади?ата се утврдил ка? Веригава. Новиот бугарски хан Сабин побарал мировен договор, но царот ово? предлог го одбил. Пред битката ненаде?но започнала голема бура ко?а ?а разбила византиската флота и во?ната завршила. Новиот предлог на бугарскиот хан за склучува?е мир со Византиското Царство го чинело престолот. Шестиот поход на Константин V започнал во 768 година, кога неговите во?ници стигнале длабоко во внатрешноста на државата, но биле пресретнати од голем и жесток отпор и византиските сили биле принудени да се повлечат.

Во 774 година Константин V организирал седми поход против Бугари?а, кога со 2000 флота заминал во Варна , но истиот поход одлучил да го прекине. Истата година царот го организирал и осмиот поход, првично успешен, но прекинат откако ка? Месември?а , флотата на Византи?ците била зафатена од морска бура.

Константин V Копроним добил та?на порака од бугарскиот хан Телериг во ко?а го известил дека поради нестабилната положба во власта ханот планира да избега во Византи?а. Гледа??и можност да ги зголеми немирите во бугарската држава, царот Константин сакал да испрати на Телериг список со византиски та?ни агенти кои ?е придонесат во неговото бегство во Византи?а. Но, по нивното пристигнува?е бугарскиот хан наредил да бидат сите уапсени и погубени. Како што пишува во хрониките на Теофан Исповедник " Кога го слушна ова, Константин откорни голем дел од побелената му коса ".

Последниот деветти поход Константин V Копроним го организирал во 775 година, но походот пропаднал поради неговата смрт.

Семе?ство [ уреди | уреди извор ]

Со неговата прва сопруга, Ирина Хазарска (Чичак) († 750), Константин V има еден син:

• Лав IV , ко? го наследил како цар.

Со втората сопруга, Мари?а († 751) од 750/751 година, Константин V не е познато дали имал деца.

Со третата сопруга, Евдоки?а (од 768), крунисана за августа на 1 април 768 година, Константин V има пет синови и една ?ерка:

• Христофор (* ок. 753, † сл. 812), од 2 април 769 Цезар
• Никифор (* ок. 756/758, † сл. 812), од 2 април 769 Цезар
• Никита, нобилисимус од ма? 769
• Евдоки?а, нобилисимус од ма? 769
• Антим, нобилисимус од ма? 769
• Антуза (* 757, † 809)

Извори [ уреди | уреди извор ]

• The Oxford Dictionary of Byzantium , Oxford University Press, 1991.

Надворешни врски [ уреди | уреди извор ]

• Податотеки поврзани со Constantine V на Ризницата