Или?а Чашуле

Или?а Чашуле ? роден на 24 ?ули 1957 година во Скоп?е . Факултетското образование, магистратурата и докторатот ги завршува во родниот град, на Катедрата за македонски ?азик . На Филолошкиот факултет во Скоп?е предавал општа лингвистика осум години. Во 1987 година заминува во Австрали?а каде 13 години беше шеф на Катедрата за македонски ?азик на Универзитетот "Маквори" во Сидне? . Од 2000 година е професор на Катедрата по лингвистика каде предава теори?а на ?азик, историска лингвистика и теори?а на превод, и методологи?а на научна работа во областа на преводот и истори?а на индоевропските ?азици. Автор е на 10 книги и на пове?е од 100 статии об?авени во на?истакнати европски и светски научни списани?а (во Journal of Indo-European Studies (JIES) (4 статии) единствено специ?ализирано индоевропеистичко списание на англиски ?азик кое целиот бро? од 2012 година и го посвети на неговата теори?а за индоевропското потекло на ?азикот изолат бурушаски; во Acta Orientalia орган на ориенталните академии на Шведска, Норвешка, Финска и Данска (4 статии), Central Asiatic Journal (Otto Harrasowitz) 4 научни статии, Balkanistica, Journal of the Socioloigy of Language (editor Joshua Fishman), ?ужнословенски филолог, Himalayan Linguistics итн.

Докторирал 1986 година на Филолошкиот факултет при Универзитетот “Свети Кирил и Методи?“ во Скоп?е, на тема “Глаголската именка во Македонскиот литературен ?азик“, под менторство на академик Блаже Конески. На Филолошкиот факултет во Скоп?е работи од 1979 до 1986 година, предава??и општа лингвистика на Катедрата за македонски ?азик.

Во 1979 година е лектор по македонски ?азик на Државниот универзитет во Москва (МГУ), во 1982 предава македонски ?азик на Лундскиот универзитет , Шведска, а со предава?а гостува и во Упсала, Шведска, Хале, Хамбург и Марбург Германи?а, Москва на МГУ. Во центарот на научниот интерес на проф.д-р Или?а Чашуле секогаш се нао?а македонскиот ?азик, неговото минато и неговата сегашност.

Уште првите научни трудови докажуваат дека то? е оригинален, креативен ?азичар, целосно посветен на сво?ата струка. Неговите македонистички студии секогаш носат нова документаци?а и нова интерпретаци?а на специфичните аспекти на македонскиот морфосинтаксички систем и влегуваат во задолжителна предметна литература на секо? македонист.

Во австралиската средина д-р Чашуле се посвети поинтензивно на теори?ата и секо?дневната практика на наставата, а резултат на таа посветеност беше прв сериозен, ме?ународно признат прирачник по Македонски ?азик за англофони, “Let’s learn Macedonian“ во 1990 година.

Во неговиот австралиски период, покра? секогаш присутната македонистичка проблематика, во фокусот на научните интереси се на?де и еден друг ?азик - бурушаскиот, ?азик зборуван од околу 90.000 лу?е во Каракорум, во северозападен Пакистан и Авганистан, односно Бурушите (Хунзите) кои водат потекло од Бригите (Phrygians).. Д-р Чашуле пове?е од две децении об?авува бурушаски етимологии со кои ja документира сво?ата хипотеза дека бурушаскиот е индоевропски ?азик.

Во бурушаските студии на Чашуле присутна е и една македонска нишка. Имено, според неговата хипотеза, Бурушите се потомци на Фригите кои некогаш живееле на денешна македонска територи?а и зборувале еден од палео-балканските индоевропски ?азици - фригискиот. Бурушаскиот ?азик беше енигма. Многу научници, ?азичари се обиделе да го одгатнат. Или?а Чашуле го на?де клучот за мистери?ата. Голем настан за балканистиката - сродноста на бурушаскиот и бригискиот ?азик ко? се зборувал во стариот век во Македони?а и во Мала Ази?а. Оттука во современиот македонски ?азик можат да се на?дат голем бро? поединечни лексеми кои потекнуваат од фригискиот супстрат. То? е многу посветен на народот што живее во Пакистан.

Д-р Или?а Чашуле нао?а време и за убавата литература, и тоа како оригинален творец и како преведувач - об?ави две поетски збирки и голем бро? преводи од шпански и англиски на македонски и од овие ?азици на и од македонски. Про?авил и знача?на општествена активност во животот на македонската заедница во Австрали?а, посебно во укинува?ето на додавката Slavic при именува?ето на македонскиот ?азик во австралиската држава Виктори?а. Автор е на 10 книги и на пове?е од 100 обемни статии об?авени во истакнати европски и светски научни списани?а.

Избран е за член на Македонската академи?а на науките и уметностите надвор од работниот состав во Одделението за лингвистика и литературна наука во 2012 година.

То? е многу посветен на народот што живее во Пакистан и Авганистан , а што води потекло од бригискиот (па и старомакедонскиот ?азик на Александар Македонски), односно Бурушите (Хунзите).

Бурушаскиот ?азик беше енигма. Многу научници, ?азичари се обиделе да го одгатнат. Или?а Чашуле го на?де клучот за мистери?ата. Голем настан за балканистиката - сродноста на бурушаскиот и бригискиот ?азик ко? се зборувал во стариот век во Македони?а и во Мала Ази?а .

Во декември 2019 заминува во пензи?а и се вра?а во сво?ата татковина, Република Македони?а.