Jean Racine
Роден/а	Жан-Батист Расин 22 декември 1639 ( 1639-12-22 ) Ла Ферте-Милон , Франци?а
Починат/а	21 април 1699 (1699-04-21) (возр. 59)
Занима?е	драматург
Држав?анство	Французин
Жанр	драма
Знача?ни дела	?Андромаха“, ?Федра“

Жан Расин ( 22 декември 1639 - 21 април 1699 ) е француски драматург, еден од тро?цата на?важни од 17 век во Франци?а (заедно со Молиер и П?ер Корне? ). Додека Молиер ги сликал лошите страни на француското општество од времето на Лу? XIV , дотогаш неговиот современик Расин ги прикажал надворешниот с?а? и големина.

Животопис [ уреди | уреди извор ]

Како на?славен писател на своето време, Расин бил ангажиран од кралот Лу? XIV како личен историограф . За успешно да ?а оствари таа должност, Расин почнал да ги чита Луки?ан , Такит и Тит Ливи? , но не бил способен да го опише кралот онака како што се очекувало од него, а ракописот со описот на кралот изгорел во еден пожар пред неко? воопшто да го прочита. Познато е само дека на една маргинали?а од една книга, Расин запишал: ?Гледам дека истори?ата е нешто друго од поези?ата , зашто поетот ги повикува на помош сите богови за да го опее Агамемнон , а истори?ата го опишува Филип само онака каков што бил.“ ^[1] Во една прилика, Расин бил обвинет дека ?а отрул сво?ата ?убовница. ^[2]

Книжевна де?ност [ уреди | уреди извор ]

Расин се по?авил во литературата во времето кога младиот Лу? XIV сонувал за ?убов, и то? одговорил на тие сништа и вкусови на дворот. Првата одлика на Расиновите трагедии е во тоа што то? се откажува од херо?ските елементи како главен мотив. Понатаму, Расин со посебна ?убов ?а слика женската душа, биде??и на жените им е сво?ствено да се водат според чувствата. Ка? Расин жената ко?а ?уби е на?успешниот тип во неговите трагедии, додека неговиот соперник Корне? слика неприродни жени со машки одлики.

Нетрпеливоста ме?у два?цата писатели и нивните симпатизери станала толкава, што довела до книжевен двобо?. Херцегината Ханриета Орлеанска им предложила на Корне? и на Расин да обработат еден ист предмет во форма на драма. За тема послужила несре?ната ?убов на римскиот цар Тит кон ?уде?ската царица Вероника. Корне? создал ?унаци кои размислуваат, создал херо?ски сцени и интриги, а Расин ?а прикажал истори?ата на нивната ?убов. Корне?, типичен псевдокласик, тежнее кон трагични ефекти и необични ?унаци, а Расин ги прикажува нежните човечки слабости, со што е неко? вид претходник на сентименталните поети. Победата на Расин во ово? двобо? му создала многу непри?атели.

Андромаха [ уреди | уреди извор ]

Во ноември 1667 година е прикажана на?добрата од првите драми на Расин - ?Андромаха“. Де?ствието на ова дело се случува во престолнината на Епир . Ахиловиот син, кралот Пир , за?убен е во жената на Хектор , заробената Андромаха , ко?а после падот на Тро?а се доселила тука со сво?от син. Андромаха, верна на споменот на сво?от прв маж, ?а одбива ?убовта на Пир, а разгневениот Пир ? се заканува дека син ? ?е им го предаде на Грците, кои се плашат од него иако е дете.

Хермиона, ?ерката на Елена, страсно го сака сво?от вереник Пир. Таа е освето?убива и горда, и откако Андромаха од страв за синот се согласува со понудата на Пир, Хермиона бара од Орест, ко? е пак в?убен во неа, да го убие Пир на венчава?ето со Андромаха, ветува??и му дека после тоа ?е се омажи со него. Трагеди?ата завршува со самоубиството на Хермиона, ко?а паднала во оча? поради смртта на сво?от сакан, и со лудилото на Орест, ко? гледа како неговата надеж се урива, додека го растргнува грижа на совеста.

Британик [ уреди | уреди извор ]

Оваа трагеди?а за првпат се по?авува на сцената во 1669 година. Прикажано е непри?ателството на младиот Нерон кон законскиот претендент на престолот, Британик. Расин отстапува од традиционалното толкува?е на непри?ателството на Нерон кон Британик. Нерон посто?ано се плаши од благородниот Британик, а Расин за главна причина ко?а Нерон го наведува изда?нички да го убие Британик ?а зема ?убомората. Нерон ?а засакал прекрасната ?уни?а, но не?зиното срце ве?е е зафатено и му припа?а на Британик. Со никакво убедува?е не може Нерон да ?а поколеба ?уни?а, и на кра?от ? се заканува дека ?е го убие човекот кого таа го сака.

Ова ?а постигнува целта, па ?а гледаме ?уни?а со болка во срцето како му глуми на Британик дека не го сака пове?е, но Британик ?а дознава вистината. Нерон наредува да го затворат омразениот соперник, а потоа го убива со отров ко? му го дал Нарцис. ?уни?а откако го изгубила сво?от сакан, станува весталка.

Федра [ уреди | уреди извор ]

Една од на?добрите трагедии на Расин. Предметот и некои детали за драмата ги поза?мил од Еврипид . Федра , жената на Тезе?, се в?убува во синот на Тезе? , Хиполит. Додека таа се бори против грешните страсти, пристигнува веста за смртта на Тезе?. Ослободена од брачните должности, Федра му ?а признава сво?ата ?убов на Хиполит . Но веста за смртта на Тезе? се покажува лажна, и Федра од страв се решава да го наклевети синот пред таткото, според советот на не?зината верна Енона. Кога Федра дознава дека Хиполит сака друга, ?убомората ?а наведува да го спорведе то? план. Но Федра чувствува грижа на совеста и кае?е, и пред да се отруе му ?а кажува целата вистина на Тезе?.

Атали?а [ уреди | уреди извор ]

Некои француски критичари ?а сметаат оваа трагеди?а за на?добра од сите Расинови трагедии. Ова е неговото последно големо дело. Овде нема ?убовни заплети, нежни чувства ни страсти. Овде е прикажан судирот ме?у паганскиот и ?уде?скиот свет. Не ?убовта, туку религиозниот ентузи?азам е главен мотив во оваа трагеди?а.

Вли?ание и значе?е [ уреди | уреди извор ]

Германскиот филозоф Фридрих Ниче го истакнува Расин како еден од омилените автори. ^[3]

Наводи [ уреди | уреди извор ]

Надворешни врски [ уреди | уреди извор ]

• Roland Barthes - Sur Racine
• Georges Forestier - Jean Racine (Gallimard, 2006) ( ISBN 2070755290 )
• Lewis, W.H. The Splendid Century: Life in the France of Louix XIV'.' William Sloane Associates, 1953.
• Jean Rohou - Jean Racine : entre sa carriere, son œuvre et son dieu (Fayard, 1992)
• Butler, Philip - Racine: A Study London: Heinemann Educational Books Ltd, 1974.
• Racine, Jean , Encyclopædia Britannica. 2007. Encyclopædia Britannica Online. 30 Nov. 2007 < http://www.britannica.com/eb/article-9062376 >.
• Antonin Artaud - The Theater and Cruelty , in The Theater and Its Double. Trans. Mary Caroline Richards. Grove Press: New York. (1938/1958)