Евангелие според ?ован, наречено и Евангелие по ?ован ? четвртата книга од Новиот завет . Оваа евангелие било напишано изме?у 80 и 90 година после Христа, и според мисле?ето, истото е дело на апостол ?ован , еден од првите ученици на Исус . Насловот на четвртото Евангелие продолжува по образецот на другите Евангели?а. Првично било идентификувано како ?Според ?ован“, а подоцна бил додаден зборот ?Евангелието“.

Според времето во кое е пишувано, ова евангелие било последно и во суштина се разликува од останатите три. Додека евангели?ата според Марко, Мате? и Лука се сметаат како синоптички, во ова евангелие историските случува?а се помешани со богословни излага?а. Исто така, претходните три евангели?а главно се задржуваат на мисионерската де?ност на Исус во Галиле?а , додека ова евангелие содржи и од неговите мисии во ?уде?а . Главен акцент се става на божествената природа на Исус.

Една третина од содржината на евангелието се однесува на последните часови на Исус, поточно последните 44 часа. Ова евангелие содржи и четири чуда кои ги сторил Исус, а кои не се споменуваат во останатите три.

Евангелието било напишано во Ефес на старогрчки ?азик ( коине ).

Писател и датира?е [ уреди | уреди извор ]

Иако името на писателот не се споменува во Евангелиево, сепак раната црковна традици?а силно и доследно го идентификувала апостолот ?ован за писател на Евангелиево. Раниот црковен отец Ирине? (роден околу 130, а умрел околу 200 год. н.е.), ко? бил ученик на Поликарп (роден околу 70, а умрел околу 160 год. н.е.), ко? пак бил ученик на апостол ?ован , сведочел, врз основа на авторитетот на Поликарп, дека ?ован го напишал Евангелиево за време на неговиот престо? во Ефес , Мала Ази?а , кога бил во напредна возраст (Против Ереси 2.22.5; 3.1.1). После Ирине?, сите црковни отци сметале дека ?ован е писател на ова Евангелие. Климент Александриски (роден околу 150, а умрел околу 215 год. н.е.) напишал дека апостол ?ован, свесен за фактите наведени во другите Евангели?а и поттикнат од Светиот Дух , составил ?Духовно Евангелие“ (Евзебиевска црковна истори?а 6.14.7).

Ова гледиште на раната црква е за?акнато и од внатрешните одлики на Евангелието. Додека синоптичките Евангели?а (Мате?, Марко и Лука) го идентификуваат апостолот ?ован по име приближно дваесетина пати (вклучително и во паралели), ова Евангелие не го споменува директно по име. Наместо тоа, писателот претпочита да се идентификува како ученикот ?кого Исус го сакаше/?убеше“ (?вн. 13:23; 19:26; 20:2; 21:7,20). Кога се размислува за важната улога што ?а играат другите именувани ученици во ова Евангелие, извонреден е фактот што името на ?ован директно не се споменува. Но, сепак, повторливото именува?е на себеси како ученикот ?кого Исус го сакаше/?убеше“ и избегнува?ето на неговото лично име ??ован“, ?а одразува неговата понизност и ?а прославува неговата врска со сво?от Господ Исус . Воопшто немало потреба од споменува?е на неговото име, биде??и првичните читатели ?асно разбрале дека то? е писателот на Евангелиево. Исто така, преку процес на елиминаци?а заснован пред се на анализа на матери?алот во гл. 20?21, ово? ученик ?кого Исус го сакаше/?убеше“ се стеснува до апостол ?ован (на пр: ?вн. 21:24; сп. ?вн. 21:2). Биде??и писателот на Евангелието е точен во споменува?ето на ими?ата на другите ликови во книгата, ако бил неко? друг, тогаш то? немал да го изостави името на ?ован.

Анонимноста на Евангелието силно ги за?акнува аргументите кои го фаворизираат авторството на ?ован, биде??и само неко? со добро познат и истакнат авторитет како апостол, ?е може да напише Евангелие кое значително се разликува по формата и суштината од другите Евангели?а и да добие едногласно прифа?а?е од раната црква. Спротивно на тоа, апокрифните евангели?а произведени од средината на вториот век па наваму, биле лажно припишани на апостоли или други познати личности кои биле тесно поврзани со Исус, но црквата универзално ги отфрлила.

?ован и неговиот постар брат ?аков (Дела 12:2), биле познати како ?синовите Завдееви“ (Мат. 10:2-4), а Исус им го дал името ?синови на громот“ (Мк. 3:17). ?ован бил апостол (Лк. 6:12-16) и еден од тро?цата на?интимни соработници на Исус (заедно со Петар и ?аков - сп. Мат. 17:1; 26:37). То? бил очевидец и учесник во земната служба на Исус (1 ?вн. 1:1-4). По Христовото вознесение, ?ован станал ?столб“ во ерусалимската црква (Гал. 2:9). То? служел со Петар (Дела 3:1; 4:13; 8:14) сe додека не отишол во Ефес (традици?ата вели пред уништува?ето на Ерусалим ), од каде го напишал ова Евангелие и од каде што Рим?аните го прогониле во Патмос (Отк. 1:9). Покра? Евангелието што го носи неговото име, ?ован е автор и на трите ?ованови послани?а, како и на книгата Откровение (Отк. 1:1).

Биде??и списите на некои црковни отци покажуваат дека ?ован активно пишувал во сво?ата старост и дека ве?е бил свесен за синоптичките Евангели?а, многумина го датираат ова Евангелие некаде по составува?ето на другите Евангели?а, но пред пишува?ето на трите ?ованови послани?а и книгата Откровение. ?ован го напишал ова Евангелие околу 80-90 год. н.е., отприлика 50 години откако бил сведок на Исусовата земна служба. ^[1]

Содржина [ уреди | уреди извор ]

Пророкот ?ован ги крштава лу?ето на реката ?ордан , на?авува??и го доа?а?ето на Меси?ата . То? го крштава и Исус Христос над кого се симнува Светиот Дух во облик на гулаб . Набргу, на Исус му се придружуваат бра?ата Андре? и Симон, наречен Петар , а потоа и Филип . Во тоа време, во местото Кана во Галиле?а се одржува свадба на ко?а Исус ?а претвора водата во вино и така започнуваат неговите бро?ни чуда. За време на празникот Пасха, Исус оди во Ерусалим и од храмот ги изгонува трговците и менувачите на пари. Исус се прославува со своите чуда и со лекува?ето болни: така, то? нахранува 5 000 лу?е со само пет леба и две риби, го минува Галиле?ското Езеро оде??и по водата итн. Исто така, на ?уде?ците им го на?авува денот на воскресението на праведните и на суде?ето на грешниците при што голем дел од народот верува во неговите проповеди, но од друга страна стекнува и непри?атели, особено ка? првосвештениците и фарисеите . Кога умира еден човек, Лазар од Витани?а, Исус го воскреснува четири дена по смртта, со што уште пове?е ?а зголемува сво?ата слава, но и омразата ка? непри?ателите. Тогаш, првосвештениците издаваат заповед Исус да се зароби и да биде убиен. ^[2]

Пред празникот Пасха , Исус влегува во Ерусалим , а народот го поздравува со палмини гранчи?а. Непосредно пред празникот, то? им ги мие нозете на своите ученици и им соопштува дека ?е биде предаден од ?уда и дека Петар ?е се откаже трипати од него. Пред разделбата, то? им го на?авува на учениците своето повторно вра?а?е и им дава налог да го продолжат неговото дело. Потоа, то? се моли за своите ученици и следбеници. Тогаш, доа?а ?уда, заедно со во?ниците и слугите на првосвештениците кои го заробуваат Исус. Слугите го препознаваат Петар, но то? трипати одрекува дека го познава Исус. Заробениот Исус му го предаваат на управникот Пилат , ко? не нао?а никаква вина ка? него и сака да го ослободи, но народот бара смртна казна за Исус. Така, него го носат на ридот Голгота , каде го распнуваат на крст и Исус набргу умира. Неговиот следбеник, ?осиф од Аримате?а, добива дозвола од Пилат да го земе Исусовото тело и го погребува. Во недела, рано наутро, на гробот доа?а Мари?а Магдалена , ко?а го нао?а гробот празен и ги известува Исусовите ученици. Таа се вра?а назад во придружба на Петар и уште еден од учениците, кои исто така се сведоци дека гробот е празен. Наскоро, Исус ? се ?авува на Мари?а Магдалена, а потоа и на учениците на кои им го предава Светиот Дух . Единствено, апостолот Тома не верува во Исусовото воскресение , но по осум дена, Исус повторно им се ?авува на учениците, а третпат им се ?авува на брегот на едно езеро, кога го назначува Петар за водач на верниците. ^[3]

Седумте ? ?ас сум“ на Исус [ уреди | уреди извор ]

Поврзано [ уреди | уреди извор ]

• ?ованови послани?а

Наводи [ уреди | уреди извор ]