한국   대만   중국   일본 
Домашно говедо ? Википеди?а Пре?ди на содржината

Домашно говедо

Уреди врски
Од Википеди?а ? слободната енциклопеди?а
Крава
припитомен
Научна класификаци?а
Царство: Животни
Колено: Хордови
Класа: Цицачи
Ред: Парнокопитни
Семе?ство: Шуплороги
Потсеме?ство: Говеда
Род: Вистински говеда
Вид: Домашно говедо
Научен назив
Bos taurus
Linnaeus , 1758

Домашно говедо или едноставно говедо ? одгледувани потомци на дивото говедо ( Bos taurus ). Одгледува?ето започнало на?прво поради месото , а подоцна и поради млекото и нивната сила ко?а се користела за влеча .

Денешното домашно говедо првобитно дошло од Анадоли?а и од Блискиот Исток . Одледува?ето на домашното говедо започнало уште во IX век п.н.е. Како доказ за тоа се смета тоа што уште од 8300 година п.н.е. заедно со зем?оделците пристигнало на Кипар , каде дотогаш немало говеда. Оттогаш лу?ето одгледале голем бро? раси на домашни говеда, а понекогаш го вкрстувале Bos taurus со други видови говеда. Одгледувани се и други видови говеда, пред сe во Ази?а . Така од подвидот на дивото говедо зебу (Bos primigenius, понекогаш Bos taurus) потекнува домашното говедо од подвидот зебу ( Bos primigenius indicus , понекогаш Bos taurus indicus ), од говедото бантенг ( Bos javanicus ) потекнува домашното говедо на Бали ( Bos javanicus f. domestica ) итн.

На?голем бро? домашни говеда кои се одгледуваат поради месото има во Бразил , околу 200 милиони. Домашните говеда ги има во неколку раси, а притоа расите се резултат на целта за ко?а би се користело животното . Покра? месото, млекото и кожата, изметот од домашните говеда е многу ценето природно ?убриво во зем?оделството , а се користи и за добива?е биогас . Во многу делови од Светот домашното говедо, посебно воловите, се користат за влече?е и имаат важна улога во ора?ето. При одгледува?ето на домашни говеда се вршело вкрстува?е на расите за да се доби?ат животни со одредени одлики. Притоа, на?често се имале две цели: да се добие поголемо количество млеко и да се добие подобар квалитет и поголемо количество месо .

Кон кра?от на XV век Европе?ците го донеле домашното говедо во Америка , како и во Австрали?а и Нов Зеланд , каде многу брзо се развиле големи крда диви говеда.

Говедата се животни од групата преживари, што значи дека имаат систем за исхрана ко? им овозможува да ?а искористат несварената растителна храна од желудникот , при што ?а вра?аат во устата и ?а ?вакаат. Потоа таа храна ?а голтаат и во желудникот дополнително се обработува од страна на микроби кои живеат во стомакот на говедото. Тие микроорганизми се одговорни за разградува?ето на целулозата и другите ?аглехидрати , а освен тоа синтетизираат аминокиселини .

Периодот на бременост ка? кравите е 9 месеци. Новороденото теле тежи ме?у 35 и 45 кг, а говедата можат да живеат до 25 години.

Терминологи?а [ уреди | уреди извор ]

Говедо е општото име за ова животно, но според полот и возраста има и посебни називи:

  • теле ? сосем младо говедо;
  • крава ? женско говедо на репродуктивна возраст;
  • ?уница ? женско говедо на репродуктивна возраст, кое ?е се тели за првпат;
  • стелна крава ? оплодена крава ко?а е гравидна (бремена);
  • ?алова крава ? женско говедо кое ?а изгубило сво?ата репродуктивност. Се користи за месо.
  • бик ? машко говедо на репродуктивна возраст;
  • вол ? возрасно скопено машко говедо, се користи за работа, како влечна сила.

Говедата како тема во уметноста и во популарната култура [ уреди | уреди извор ]

Говедата како тема во книжевноста [ уреди | уреди извор ]

  • ?Чудотворниот вол“ ? унгарска народна приказна. [1]
  • ?Анабела“ ? кус расказ за деца на ангискиот писател Доналд Басет од 1967 година. [2]
  • ?Ветерот и кравите“ ? кус расказ за деца на Доналд Басет од 1967 година. [3]
  • ?Присебност“ ? кус расказ на австрискиот писател Томас Берхнард од 1978 година. [4]
  • ?Излечената крава“ - расказ на американскиот писател Емброуз Бирс . [5]
  • ?Кравата Шара“ ? расказ за деца на македонскиот писател Киро Донев од 2013 година. [6]
  • ?Крава желна за слава“ ? расказ за деца на Киро Донев од 2013 година. [7]
  • ?Лавот и бикот“ ? басна на Емброуз Бирс. [8]
  • ??арецот, бикот и лавот“ ? басна на старогрчкиот баснописец Езоп . [9]
  • ?Лавот и бикот“ ? басна на Езоп. [10]
  • ?Воловите и тркалата“ ? басна на Езоп. [11]
  • ?Длабоко рика?е“ ? песна на македонскиот поет ?ован Котески . [12]
  • ??аблан“ ? расказ на српскиот писател Петар Кочи? . [13]
  • ?Островот на биковите“ ? краток расказ на македонскиот писател Владимир Мартиновски . [14]
  • ?Крави“ - песна на полската поетеса Мари?а Павликовска-?асножевска . [15]
  • ?На воловската кола“ ? песна на унгарскиот поет Шандор Петефи . [16]
  • ?Првото теле“ ? песна на ирскиот поет Ше?мас Хини . [17]
  • ?Кравата со дрвена нога (српски: Krava s drvenom nogom )“ ? расказ на српскиот писател Бранко ?опи? . [18]

Говедата како мотив во сликарството [ уреди | уреди извор ]

  • ?Кравите се вра?аат“ ( Krave se vra?aju ) ? слика на хрватскиот уметник Славко Столник од 1957 година. [19]

Говедата како мотив во популарната музика [ уреди | уреди извор ]

  • ?Моите крави молзници“ (словенечки: Moje krave molznice ) ? албум на словенечкиот рок-музичар Марко Бреце? од 1991 година.
  • ?Кравата на госпо?ата О'Лири (Пожар)“ (англиски: Mrs. O'lLeary's Cow (Fire) ) ? песна на американската рок -група Бич Бо?с ( Beach Boys ) од 1967 година. [20]
  • На обвивката на музичкиот албум ? Ма?ка со атомско срце “ ( англиски : Atom Heart Mother ) на британската рок -група Пинк фло?д од 1970 година се претставени фотографи?а на крава (на предната страна) и на група крави (на задната страна). [21]
  • ?Додека кравите не се вратат дома“ (англиски: Til The Cows Come Home ) ? песна на англиската поп -група Prefab Sprout од 1989 година. [22]
  • ?Бик во вресот“ (англиски: Bull In The Heather ) ? песна на американската рок-група Соник ?ут ( Sonic Youth ) од 1994 година. [23]
  • ?Црна крава“ (англиски: Black Cow ) ? песна на американската поп-рок група Steely Dan од 1977 година. [24]

Говедата како мотив во филмот [ уреди | уреди извор ]

Наводи [ уреди | уреди извор ]

  1. ↑ Ма?арске ба?ке . Београд: Народ?а к?ига, 1974, стр. 132-139.
  2. ↑ Доналд Бисет, Разговори со еден тигар . Култура, Македонска книга, Мисла, Наша книга и Детска радост, Скоп?е, 1993, стр. 8-11.
  3. ↑ Доналд Бисет, Разговори со еден тигар . Култура, Македонска книга, Мисла, Наша книга и Детска радост, Скоп?е, 1993, стр. 28-30.
  4. ↑ Томас Бернхард, Имитатор на гласови . Скоп?е: Темплум, 2008, стр. 110-111.
  5. ↑ Riba, patka, vodozemac: Pri?e o ?ivotinjama (Priredila Ljubica Arsi?). Beograd: Laguna, 2014, стр. 51-57.
  6. ↑ Киро Донев, Приказни од ку?ичката на дрво . Скоп?е: Македоника литера, 2013, стр. 18-20.
  7. ↑ Киро Донев, Приказни од ку?ичката на дрво . Скоп?е: Македоника литера, 2013, стр. 113.
  8. ↑ Емброуз Бирс, Басни . Скоп?е: Темплум, 2016, стр. 36.
  9. ↑ Езоп, Басне (по Досите?у Обрадови?у) . Београд: Просвета, 1963, стр. 71.
  10. ↑ Басни (избор). Просветно дело, Редакци?а ?Детска радост“, Скоп?е, 2009, стр. 10.
  11. ↑ Басни (избор). Просветно дело, Редакци?а ?Детска радост“, Скоп?е, 2009, стр. 15.
  12. ↑ ?ован Котевски, Пеплоси?а . Мисла, Скоп?е, 1966, стр. 66-67.
  13. ↑ ?Биографски подаци о Кочи?у“, во: Петар Кочи?, ?аблан и друге приповетке . Београд: Просвета, 1971, стр. 11-15.
  14. ↑ Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), ?ин?у?е во зем?ата на афионите: Антологи?а на македонскиот краток расказ . Скоп?е: Темплум, 2022, стр. 221.
  15. ↑ Savremena poljska poezija . Beograd: Nolit, 1964, стр. 70.
  16. ↑ ?andor Petefi, Sloboda i ljubav . Beograd: Rad, 1969, стр. 40-41.
  17. ↑ Ше?мас Хини, Песме . Београд: Цицеро, Земун: Писмо, Нови Сад: Матица српска, 1993, стр. 45.
  18. ↑ Branko ?opi?, Parohija tu?noga đavola . Beograd: Rad, 1964.
  19. ↑ Sredi?nja Hrvatska - Dvori s pogledom , Hrvatska turisti?ka zajednica, 2009.
  20. ↑ YouTube, SMiLE (Stereo) (1967 Mix) (пристапено на 25.8.2017)
  21. ↑ Discogs, Pink Floyd ? Atom Heart Mother (пристапено на 2.3.2021)
  22. ↑ Discogs, Prefab Sprout ? Protest Songs (пристапено на 19 февруари 2021)
  23. ↑ DISCOGS, Sonic Youth ?? Experimental Jet Set, Trash And No Star (пристапено на 20.7.2019)
  24. ↑ DISCOGS, Steely Dan ? Aja (пристапено на 16.4.2021)
  25. ↑ Bik, talijanski film (пристапено на 4.6.2022)

Фото [ уреди | уреди извор ]

  • Домашна крава и теле
    Домашна крава и теле
  • Домашна крава
    Домашна крава
Нормативна контрола
Преземено од ? https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Домашно_говедо&oldid=5187695 “