Гласилна избувна согласка

Гласилна избувна согласка
ʔ
Слика
МФА-бр.	113
Шифрира?е
Единица ( дек. )	ʔ
Уникод ( хекс. )	U+0294
X-SAMPA	?
Киршенбаум	?
	преглед ; разговор ; уреди ;

Гласилна избувна согласка ( глотален плозив ) ? вид на согласка што се ?авува во многу ?азици и се добива со попречува?е на воздушниот тек во говорниот апарат. Во македонскиот ово? глас е претставен со цртичка во извиците ? ех-ех “ (недоверба), ? мх-мх “ (кога нешто е вкусно) и сл.

Ме?ународната фонетска азбука (МФА) ?а бележи согласката со ? ? ?. Гласот се создава со затвора?е на гласилката (глотис) во грлото.

Особености [ уреди | уреди извор ]

Гласилната избувна согласка ги има следниве особености:

Начинот на творба е препречен, што значи дека се добива со попречува?е на воздушниот тек во говорниот апарат. Биде??и согласката е воедно и усна, без носен испуст , воздушниот тек е сосема попречен, па затоа согласката е избувна .
Фонаци?ата е безвучна, што значи дека се создава без трепере?е на гласните жици. Во некои ?азици, гласните жици активно се одво?уваат, така што согласката е секогаш безвучна. Во други пак, жиците се лабави, па така согласката може да ?а поприми звучноста на соседните гласови.
Ова е устена согласка , што значи дека воздухот излегува само низ устата.
Биде??и гласот не се создава со воздушен тек по ?азикот, за оваа согласка не важи дво?бата ? средна ? странична “.
Воздушниот механизам е белодробно издишен, што значи дека се создава со истиснува?е на воздух единствено низ белите дробови и ди?афрагмата , што важи за на?ве?ето гласови.

?азици [ уреди | уреди извор ]

?азик		Збор	МФА	Значе?е	Белешки
адиге?ски		I э	[?a]	'рака'
англиски	Австрали?а	ca t	[k?æ?(t)]	'мачка'	Алофон на /t/ .]
	Америка		[k?æ?(t)]
	?угоисточна Англи?а		[k?æ?]
	кокни ^[1]		[k????]
	стан. британски ^[2]	bu tt on	[b??n?]	'копче'
апхаски		аи	[?aj]	'не'
арапски	литературен ^[3]	?????	[?a??aːniː]	'песни'	Погл. хамза
арапски	метрополски ^[4]	???	[??æ??æ]	'стан'	Во метрополските нареч?а вклучува??и го египетското . ^[4] Соодветствува на / q / во книжевниот арапски.
биколски		ba-go	[?baː??o]	'нов'
бурмански		????????	[mji? mja]	'реки'
вагимански		jam h	[t???m?]	'изеде'
валиски		ma ? uli	[ma?uli]	'живот'
виетнамски ^[5]		oi	[??j]	'спарно'	Во слободна вари?аци?а со вари?антите без гласилна избувна согласка.
вола?тски		[?ir?a]		'мокар'
виру		pini q	[?pin?i?]	'кучи?а'	q е наставка за множина.
германски	северно нареч?е	Beamter	[b???amt?]	'чиновник'
германски	западно нареч?е	Verwaltung	[f???valt?ŋ]	'раководство'
гварански		avane ’ ?	[a??a?????]	'гварански'	Се ?авува само поме?у самогласки
дански		han d	[h?n?]	'рака'
индонезиски		ba k so	[?ba??so]	'?офте'	Алофон на /k/ или /?/ на завршетокот на слогот
?авански ^[6]		ana k	[ana?]	'дете'	Алофон на /k/ на кра?от на морфемата
индонезиски		I э	[?a]	'рака'
кага?аненски ^[7]		?	[sa??a?]	'под'
кинески	ву	一?了 i q ci q l h e q	[?i??.t?i??.?l??]	'извонреден'
мала?ски		tida k	[?tida?]	'no'	Алофон на k/ на завршетокот од слогот, се изговара пред согласки и на кра?от на зборот
малтешки		q attus	[??attus]	'мачка'
наватл		ta h tli	[ta?t?i]	'татко'	Честопати не се пишува
не персе		yaaka ?	[?jaːka?]	'црна мечка'
персиски		????	[ma?ni]	'смисла'
пираха		bai x i	[?mai??i]	'родител'
ротумски ^[8]		? usu	[?usu]	'боксува'
самоански		ma ? i	[ma?i]	'болест'
себуански		tubo	[?tubo?o]	'расте'
серски		h e	[??]	'?ас'
тагалски		iihi	[??iː??iːh??]	'?е моча'
тахитски		pua ? a	[pua?a]	'сви?а'
тонгански		tu ? u	[tu?u]	'стои'
тундрански ненецки		вы ?	[w??]	'тундра'
фински		linja-auto	[?linj????uto]	'автобус'
хава?ски ^[9]		? ele ? ele	[???l????l?]	'црн'
хебре?ски		? ? ??	[ma?ama?]	'стати?а'
холандски ^[10]		beamen	[b???aːm?(n)]	'потврдува'	Погл. фонологи?а на холандскиот ?азик
чаморски		halu'u	[h?lu?u]	'а?кула'
чеченски		кхоъ / qo'	[qo?]	'три'
чинтаншки		[ca?wa]		'вода'

Поврзано [ уреди | уреди извор ]

Наводи [ уреди | уреди извор ]

Библиографи?а [ уреди | уреди извор ]

Blevins, Juliette (1994), ?The Bimoraic Foot in Rotuman Phonology and Morphology“, Oceanic Linguistics , 33 (2): 491?516, doi : 10.2307/3623138 , JSTOR 3623138
Clark, John Ellery; Yallop, Colin; Fletcher, Janet (2007), An introduction to Phonetics and Phonology , Wiley-Blackwell, ISBN 1-4051-3083-0, 9781405130837 Проверете ?а вредноста |isbn=: invalid character ( help )
Gussenhoven, Carlos (1992), ?Dutch“, Journal of the International Phonetic Association , 22 (2): 45?47, doi : 10.1017/S002510030000459X
Ladefoged, Peter (2005), Vowels and Consonants (Second. изд.), Blackwell, ISBN 0-631-21411-9
Olson, Kenneth; Mielke, Jeff; Sanicas-Daguman, Josephine; Pebley, Carol Jean; Paterson, Hugh J., III (2010), ?The phonetic status of the (inter)dental approximant“, Journal of the International Phonetic Association , 40 (2): 199?215, doi : 10.1017/S0025100309990296
Roach, Peter (2004), ?British English: Received Pronunciation“, Journal of the International Phonetic Association , 34 (2): 239?245, doi : 10.1017/S0025100304001768
Schane, Sanford A (1968), French Phonology and Morphology , Boston, Mass.: M.I.T. Press, ISBN 0-262-19040-0
Sivertsen, Eva (1960), Cockney Phonology , Oslo: University of Oslo
Thelwall, Robin (1990), ?Illustrations of the IPA: Arabic“, Journal of the International Phonetic Association , 20 (2): 37?41, doi : 10.1017/S0025100300004266
Thompson, Laurence (1959), ?Saigon phonemics“, Language , 35 (3): 454?476, doi : 10.2307/411232 , JSTOR 411232
Watson, Janet (2002), The Phonology and Morphology of Arabic , New York: Oxford University Press, ISBN 0-19-824137-2


п р у Табела на белодробни согласки по МФА аудио
По место →	Уснени				Предно?азични								Средно?азични						Задно?азични				Гласилни
↓ По начин	Двоуснени		Уснено-забни		Забни		Венечни		Задно-венеч.		Свиени		Предно-непчени		Заднонепчени		Ресични		Голтнички		Надгласилни		Гласилни
Носни	m?	m		?		n?	n?	n		n?		?	??	?	ŋ?	ŋ		?
Избувни	p	b	p?	b?	t?	d?	t	d			?	?	c	?	k	?	q	?			?		?
Стру?ни	?	β	f	v	θ	ð	s	z	?	?	?	?	c	?	x	?	χ	?	ħ	?	?	?	h	?
Приближни				?				?				?		j		?
Трепетни		?						r				??r						?				я *
Едноударни		??		?				?				?						??				??
Стран. стру?.							?	?			???		???	??	???	??
Стран. прибл.								l				?		?		?
Стран. едноуд.								?				??		??

**Небелодробни согласки**
Чкрапави	?	?	?		?		?
Чкрапави	??	???	??q		??q?
Уфрлени	?	?	?	?	?		?
Исфрлени	p?	t?	c?	??	k?		q?
	f?	θ?	s?	??	x?		χ?
	ts?	t??	c????	t??	???	kx?	k????

**Слеани согласки**
p?f	b?v	ts	dz	t?	d?	t?	d?	??	??
		t?	d?	cc	??	c???	???	k???	???

**Сложени согласки**
Незаградни	?	w	?	?
Заградни	k?p	??b	ŋ?m

Табелава содржи фонетски симболи што може да не се прикажат правилно ка? некои прелистувачи. [Помош]

Онаму ка?што симболите се дадени во парови, ?лев—десен“ претставува ?безвучна—звучна“ согласка.

Исенчените поли?а претставуваат неизводливи гласовни творби.

* Симболот го нема во МФА.

[1] Sivertson (1960 :111)

[2] Roach (2004 :240)

[3] Thelwall (1990 :37)

[armetr-4] 4,0 ^4,1 Watson (2002 :17)

[5] Thompson (1959 :458?461)

[6] Clark, Yallop & Fletcher (2007 :105)

[7] Olson и др. (2010 :206?207)

[8] Blevins (1994 :492)

[9] Ladefoged (2005 :139)

[10] Gussenhoven (1992 :45)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]