한국   대만   중국   일본 
Безвучна заднонепчена стру?на согласка ? Википеди?а Пре?ди на содржината

Безвучна заднонепчена стру?на согласка

Од Википеди?а ? слободната енциклопеди?а
Безвучна заднонепчена стру?на согласка
x
МФА-бр. 140
Шифрира?е
Единица ( дек. ) x
Уникод ( хекс. ) U+0078
X-SAMPA x
Киршенбаум x
 

Безвучна заднонепчена стру?на согласка ( безвучен веларен фрикатив ) е вид на согласка што се ?авува во разни ?азици .

Ме?ународната фонетска азбука ?а бележи со ? x ?. Во македонскиот ?азик , ово? глас е претставен со истоветната буква х .

Особености [ уреди | уреди извор ]

Безвучната заднонепчена стру?на согласка ги има следниве особености:

  • Начинот на творба е струен , што значи дека се добива со стеснува?е на воздушниот тек низ тесен провод во местото на творба, предизвикува??и бурно струе?е.
  • Местото на творба е заднонепчено , што значи дека се создава со задниот дел на ?азикот во допир со задното (меко) непце.
  • Фонаци?ата е безвучна, што значи дека се создава без трепере?е на гласните жици. Во некои ?азици, гласните жици активно се одво?уваат, така што согласката е секогаш безвучна. Во други пак, жиците се лабави, па така согласката може да ?а поприми звучноста на соседните гласови.
  • Ова е устена согласка , што значи дека воздухот излегува само низ устата.
  • Ова е средна согласка , што значи дека се создава со насочува?е на воздушниот тек долж средината на ?азикот наместо по страните.
  • Воздушниот механизам е белодробно издишен, што значи дека се создава со истиснува?е на воздух единствено низ белите дробови и ди?афрагмата , што важи за на?ве?ето гласови.

Вари?анти на [x] [ уреди | уреди извор ]

МФА Опис
x обична
x? уснена
x? исфрлена
x?? исфрлена уснена
x?? полууснена
x?? мошне уснена
x? мека
x?? исфрлена мека

?азици [ уреди | уреди извор ]

?азици Збор МФА Значе?е Белешки
арапски ? ы ? [t?ex] 'мев'
адиге?ски да х э [daːxa] ⓘ 'убав'
азербе??ански x o? [xo?] 'при?атен'
алеутски аткански ди?алект ala x [?l?x] 'два'
англиски Шкотска lo ch [l?x] ' лох '
делови од Америка ye ch [j?x] 'б?ак'
арапски ????? [xad?raː?] 'зелена'
асамски ??????? [?x?mija] 'асамски'
африканс g oed [xu?t] 'добро'
бретонски hor c'hi [or xiː] 'нашето куче'
бугарски ти х о ['tixo] ⓘ 'тивко'
велшки car ch ar [ka?xa?] 'затвор'
виетнамски [1] kh ong [x?wŋ] 'не'
германски Ku ch en [kuːx?n] 'колач'
грузиски [2] ?? ? ? [?d??xi] 'стап'
грчки χ αρ? [xa?ra] 'радост'
е?ачки du x ł [t?x?] 'заробува'
есперанто mona ? o [monaxo] 'калу?ер'
западнофризиски tu ch [tyx] 'прав' Алофон /χ/ , се ?авува само по затворените самогласки ( [i] , [y] и [u] ).
запотечки тилкви?апански [3] me j or [m?xo?] 'подобро' Претежно се користи во заемки од шпанскиот
ирски deo ch [d????x] 'пи?алак'
?агански x an [xan] 'тука'
?и ? h e [x??] 'добар'
?идиш ? ?? i kh [ix] '?ас'
кабардински да х э [daːxa] ⓘ 'убав'
кинески мандарински 河 h e [x???] 'река' Погл. стандарден кинески ?азик
коре?ски 欠집 h eumjip [x?md??ip?] 'мана' Се ?авува само пред /?/ .
литвански ch oras [xoras] 'хор'
ложбан x atra [xatra] 'буква'
македонски О х рид [??xrit] ⓘ ' Охрид ' Погл. Фонологи?а на македонскиот ?азик
мански aasha gh [??ː?ax] 'лесен'
персиски ????? [x?ːhær] 'сестра'
полски [4] ch leb [xl?p] 'леб' Ка? на?ве?ето ди?алекти гласот е претставен и со <h>.
португалски Бразил r abo [?xab?] 'висок' (некои ди?алекти)
романски h ram [xram] 'храм' Алофон на /h/ .
руски [5] х ороший [x??ro??j] ⓘ 'добар'
словачки ch lap [xlap] 'момче'
сомалиски kh ad [xad] 'мастило'
српскохрватски х раст / h rast [xrast] 'даб'
староанглиски weal h [wæ?lx] 'странец', 'роб'
коса rh oxisa [x?k?iːsa] 'откажува'
украински х ата [?x?.t??] 'ку?а'
урду ???? ‎ [x??iː] 'сре?а'
унгарски sa hh al [??xː?l] 'со шах'
фински [6] tu h ka [tuxk?] 'пепел' Алофон на /h/.
хинди ????? [x??iː] 'сре?а'
холандски Белги?а [7] a ch t [??xt] ⓘ 'осум' Почесто во северното нареч?е. Погл. Фонологи?а на холандскиот ?азик
северно нареч?е [8]
чешки ch lap [xlap] 'момче'
шкотски гелски [9] dro ch aid [?t???x?t?] 'мост'
шпански [10] o j o [?o?xo?] 'око'

Поврзано [ уреди | уреди извор ]

Наводи [ уреди | уреди извор ]

  1. ↑ Thompson (1959 :458?461)
  2. ↑ Shosted & Chikovani (2006 :255)
  3. ↑ Merrill (2008 :109)
  4. ↑ Jassem (2003 :103)
  5. ↑ Padgett (2003 :42)
  6. ↑ http://scripta.kotus.fi visk sisallys.php?p=5
  7. ↑ Verhoeven (2005 :243)
  8. ↑ van Reenen & Huijs (2000 :?)
  9. ↑ Oftedal, M. (1956) The Gaelic of Leurbost . Olso. Norsk Tidskrift for Sprogvidenskap.
  10. ↑ Martinez-Celdran, Fernandez-Planas & Carrera-Sabate (2003 :255)

Библиографи?а [ уреди | уреди извор ]

  • Jassem, Wiktor (2003), ?Polish“, Journal of the International Phonetic Association , 33 (1): 103?107, doi : 10.1017/S0025100303001191
  • Martinez-Celdran, Eugenio; Fernandez-Planas, Ana Ma.; Carrera-Sabate, Josefina (2003), ?Castilian Spanish“, Journal of the International Phonetic Association , 33 (2): 255?259, doi : 10.1017/S0025100303001373
  • Merrill, Elizabeth (2008), ?Tilquiapan Zapotec“, Journal of the International Phonetic Association , 38 (1): 107?114, doi : 10.1017/S0025100308003344
  • Padgett, Jaye (2003), ?Contrast and Post-Velar Fronting in Russian“, Natural Language & Linguistic Theory , 21 (1): 39?87, doi : 10.1023/A:1021879906505
  • van Reenen, Pieter; Huijs, Nanette (2000), ?De harde en de zachte g, de spelling gh versus g voor voorklinker in het veertiende-eeuwse Middelnederlands“ (PDF) , Taal en Tongval (холандски), 52 : 159?181
  • Shosted, Ryan K.; Vakhtang, Chikovani (2006), ?Standard Georgian“, Journal of the International Phonetic Association , 36 (2): 255?264, doi : 10.1017/S0025100306002659
  • Thompson, Laurence (1959), ?Saigon phonemics“, Language , 35 (3): 454?476, doi : 10.2307/411232 , JSTOR   411232
  • Verhoeven, Jo (2005), ?Belgian Standard Dutch“, Journal of the International Phonetic Association , 25 (2): 243?247
Табела на белодробни согласки по МФА аудио
По место  → Уснени Предно?азични Средно?азични Задно?азични Гласилни
↓  По начин Дво​уснени Уснено-​забни Заб​ни Венеч​ни Задно-​венеч. Свие​ни Предно-​непчени Задно​непчени Ресич​ни Голтни​чки Надгла​сил​ни Гласил​ни
Носни m? m ? n? n? n n? ? ?? ? ŋ? ŋ ?
Избувни p b p? b? t? d? t d ? ? c ? k ? q ? ? ?
Стру?ни ? β f v θ ð s z ? ? ? ? c ? x ? χ ? ħ ? ? ? h ?
Приближни ? ? ? j ?
Трепетни ? r ??r ? я  *
Едноударни ?? ? ? ? ?? ??
Стран.   стру?. ? ? ??? ??? ?? ??? ??
Стран.   прибл. l ? ? ?
Стран. едноуд. ? ?? ??
Небелодробни согласки
Чкрапави ? ? ? ? ?
?? ??? ??q ??q?
Уфрлени ? ? ? ? ? ?
Исфрлени p? t? c? ?? k? q?
f? θ? s? ?? x? χ?
ts? t?? c???? t?? ??? kx? k????
Слеани согласки
p?f b?v ts dz t? d? t? d? ?? ??
t? d? cc ?? c??? ??? k??? ???
Сложени согласки
Незаградни ? w ? ?
Заградни k?p ??b ŋ?m
Табелава содржи фонетски симболи што може да не се прикажат правилно ка? некои прелистувачи. [Помош]
Онаму ка?што симболите се дадени во парови, ?лев—десен“ претставува ?безвучна—звучна“ согласка.
Исенчените поли?а претставуваат неизводливи гласовни творби.
* Симболот го нема во МФА.
Преземено од ? https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Безвучна_заднонепчена_стру?на_согласка&oldid=5108762 “