Автор ? творец или основач на кое било пишано дело како што е книга или сценарио, истиот се смета и за писател . Пошироко дефинирано, авторот е ?личноста ко?а дава егзистенци?а на било што“ и чие авторство ?а одредува одговорноста за тоа што е создадено.

Правно значе?е на авторството [ уреди | уреди извор ]

Обично, првиот сопственик на авторско право е лицето кое го создало делото, односно авторот. Ако пове?е од едно лице го создаде делото, тогаш може да се направи случа? на заедничко авторство доколку се исполнети некои критериуми. Во законите за авторски права од различни ?урисдикции, постои неопходност за мала флексибилност во однос на она што претставува авторство. На пример, канцелари?ата за авторски права на Соединетите држави го дефинира авторското право како ?форма на заштита предвидена со законите на Соединетите држави (наслов 17, Кодекс на САД) на авторите на оригинални дела на авторството“.

Задржува?ето на титулата ?автор“ над кое било ?литературно, драмско, музичко, уметничко, или одредено друго интелектуално дело” му дава права на ова лице, сопственикот на авторските права, особено ексклузивното право да се вклучи или овластува ко?а било продукци?а или дистрибуци?а за нивната работа. Секое лице или суб?ект што сака да користи интелектуална сопственост , чувано под авторско право, мора да добие дозвола од носителот на авторските права да ?а користи оваа работа и честопати ?е биде побарано да плати за употреба на матери?ал заштитен со авторски права. По одредено време, авторското право истекува на интелектуална работа и влегува во ?авна сопственост, каде што може да се користи без ограничува?е. Законите за авторски права во многу ?урисдикции - главно по водството на Соединетите држави, во кои индустри?ата за забава и издаваштво имаат многу силна мо? за лобира?е - се менуваа пове?епати од нивното основа?е, за да се продолжи должината на ово? фиксен период кога работата исклучиво се контролира од страна на носителот на авторските права. Сепак, авторското право е само правно уверува?е дека неко? го поседува своето дело. Технички, неко? ?а поседува сво?ата работа од времето кога е создадено. Забележителен аспект на авторството се по?авува со авторските права затоа што, во многу ?урисдикции, може да се пренесе на друга по смртта. Лицето кое го наследува авторското право не е автор, но ужива исти правни придобивки.

Се поставуваат праша?а во врска со примената на законот за авторски права. Како, на пример се однесува на сложеното праша?е на фанската фикци?а ? Ако агенци?ата за медиуми одговорна за овластената продукци?а дозволува матери?ал од обожавателите, ко?а е границата пред да стапат во сила законските ограничува?а од глумците, музиката и другите размислува?а? Покра? тоа, како авторското право се однесува на приказните за книги создадени од обожавателите? Какви овластува?а имаат оригиналните автори, како и издавачите за регулира?е или дури и запира?е на фантастиката? Ово? конкретен вид, исто така, илустрира колку може да биде сложено закон за интелектуална сопственост, биде??и таквата фикци?а може да вклучува и закон за трговски марки (на пр. Ими?а на ликови во медиумски франшизи), права за сличност (како на пример за глумци, па дури и целосно измислени суб?екти), праведна употреба на права што ги држи ?авноста (вклучително и правото на пароди?а или сатиризира?е) и многу други компликации во интеракци?а.

Авторите можат да издво?ат различни права што ги имаат на различни страни, во различни периоди и за различна намена или корист, како што е правото на прилагодува?е на заговор во филм, но само со различни ими?а на ликовите, затоа што ликовите ве?е се избираат по друга компани?а за телевизиска сери?а или видео игра. Авторот може исто така да нема права кога работи според договор што инаку би ги имал, како на пример при создава?е на дело за инза?мува?е (на пр., Ангажиран да напише туристички водич од страна на општинска власт што целосно го поседува авторското право на готовиот труд), или кога пишувате матери?ал со ко? се користи интелектуална сопственост сопственост на други лица (како на пр. кога пишувате роман или сценарио што е нова рата во ве?е воспоставената медиумска франшиза).

Филозофски погледи за природата на авторството [ уреди | уреди извор ]

Во книжевната теори?а, критичарите нао?аат компликации во поимот автор над она што претставува авторство во правен амбиент. Во пресрет на постмодерната литература, критичари како Ролан Бартс и Мишел Фуко ?а испитаа улогата и релевантноста на авторството кон значе?ето или толкува?ето на текстот.

Бартс ?а предизвикува иде?ата дека текстот може да му се припише на секо? автор. То? во сво?от есе? ?Смрт на авторот“ (1968) пишува дека ??азикот е то? што зборува, а не на авторот“. Зборовите и ?азикот на самиот текст го одредуваат и изложуваат значе?ето за Бартс, а не неко? што има правна одговорност за процесот на неговото производство. Секо?а лини?а на пишан текст е само одраз на наводи од ко? било бро? на традиции, или, како што вели Бартс, ?текстот е ткиво на цитати извлечено од безбро? центри на културата“; никогаш не е оригинално. Со ова, перспективата на авторот е отстранета од текстот и се уништуваат границите порано наметнати од иде?ата за еден авторски глас, едно кра?но и универзално значе?е. Об?аснува?ето и значе?ето на едно дело не мора да се бара во оно? што ?е го произведе, ?како да беше секогаш на кра?от, преку пове?е или помалку транспарентна алегори?а на фикци?ата, гласот на една личност, авторот не прави ?самодоверливи“ “. Психата, културата, фанатизмот на еден автор може да се занемари при толкува?е на текст, затоа што зборовите се доволно богати со сите традиции на ?азикот. Да се изложат значе?а во писмено дело без привлечно да се изложи славната личност на еден автор, нивните вкусови, страсти, пороци,на Бартс, да се овозможи ?азик да зборува, а не на авторот.

Мишел Фуко тврди во сво?от есе? ?Што е автор?“ (1969) дека сите автори се писатели , но не сите писатели се автори. То? наведува дека ?приватно писмо може да има потписник - нема автор“. За читателот да му ?а додели титулата автор на кое било пишано дело е да се припишат одредени стандарди врз текстот што, за Фуко, работат во комбинаци?а со иде?ата за ?функци?а на авторот“. Авторската функци?а на Фуко е иде?ата дека авторот постои само како функци?а на писмено дело, дел од неговата структура, но не мора да биде дел од интерпретативниот процес. Името на авторот ?укажува на статусот на дискурсот во рамките на едно општество и култура“, а едно време се користело како сидро за толкува?е на текст, практика за ко?а Бартс тврдеше дека не е особено важна или валидна цел.

Проширува??и се на ставот на Фуко, Александар Нехамас пишува дека Фуко сугерира ?автор [...] е оно? ко? може да се сфати дека има произведено одреден текст како што го толкуваме“, не мора ко? го напишал текстот. Токму оваа разлика поме?у продукци?а на пишано дело и производство на толкува?е или значе?е во писмено дело за кое се заинтересирани и Бартс и Фуко. Фуко предупредува за ризиците од задржува?е на името на авторот за време на толкува?ето, затоа што може да вли?ае на вредноста и значе?ето со кои се ракува со толкува?е.

Книжевните критичари Барт и Фуко сугерираат дека читателите не треба да се потпираат или да бараат на поимот еден сеопфатен глас при толкува?е на писмено дело, заради компликациите сво?ствени на писателот назив ?автор“. Тие предупредуваат на толкува?ата од опасности што може да се по?ават кога се поврзува предметот на суштински знача?ни зборови и ?азик со личноста на еден авторски глас. Наместо тоа, читателите треба да дозволат текстот да се толкува во однос на ?азикот како ?автор“.

Однос со издавачот [ уреди | уреди извор ]

Самооб?авува?е [ уреди | уреди извор ]

Самосто?но об?авува?е, самооб?авува?е, независно издава?е или занаетчиско об?авува?е е ?об?авува?е на ко?а било книга, албум или други медиуми од неговиот автор без вклучува?е на традиционален издавач. Тоа е модерно еквивалентно на традиционалното издание “.

Видови [ уреди | уреди извор ]

Освен ако книгата не се продава директно од авторот до ?авноста, се бара ISBN за уникатно да го идентификува насловот. ISBN е глобален стандард што се користи за сите наслови низ целиот свет. Пове?ето компании за само-издаваштво или обезбедуваат сво? ISBN до наслов или можат да обезбедат насока; можеби е во на?добар интерес на самооб?авениот автор да ?а задржи сопственоста на ISBN и авторските права наместо да користи бро? во сопственост на суета за печат. За секое издание на книгата е потребен посебен ISBN. ^[1]

Електронско (е-книга) об?авува?е [ уреди | уреди извор ]

Посто?ат различни формати и алатки за е-книги што можат да се користат за нивно создава?е. Биде??и е можно да се создаваат е-книги без трошоци за претходни или по книги, ова е популарна опци?а за само-издавачи. Платформите за об?авува?е е-книги вклучуваат Pronoun, Smashwords, Blurb, Amazon Kindle Direct Publishing, CinnamonTeal Publishing, Papirus Editor, ebook leap, Bookbaby, Pubit, Lulu, Llumina Press, и CreateSpace. Форматите за е-книги, ме?у другите вклучуваат е-паб, моби и PDF.

Печате?е по бара?е [ уреди | уреди извор ]

Об?авува?ето по бара?е за печате?е се однесува на можноста за печате?е книги со висок квалитет по потреба. За самооб?авените книги, ова е честопати поекономична опци?а отколку спроведува?е на печатен список од стотици или ил?адници книги. Многу компании, како што се Createspace (сопственост на Amazon.com), Outskirts Press, Blurb, Lulu, Llumina Press, ReadersMagnet и iUniverse, дозволуваат печате?е единечни книги по трошоци за една книга не многу повисоки од оние што ги пла?аат издавачките компании за големи бро? отпечатоци.

Традиционално об?авува?е [ уреди | уреди извор ]

Со нарачано об?авува?е, издавачот ги прави сите аранжмани за об?авува?е, а авторот ги покрива сите трошоци.

Поконкретната фраза об?авена автор се однесува на автор чие дело е независно прифатено за об?авува?е од угледен издавач, наспроти необ?авен автор.

Авторот на дело може да добие процент пресметан на големо или одредена цена или фиксна сума на секо?а продадена книга. По извесно време, издавачите го намалиле ризикот од ваков вид аранжмани, со тоа што се согласиле да го платат тоа откако ?е продале одреден бро? копии. Во Канада, оваа практика се случи во текот на 1890-тите, но не беше вообичаена до 20-тите години на минатиот век. Воспоставените и успешни автори можат да доби?ат авансно пла?а?е, спротивно на идните авторски хонорари, но ова ве?е не е вообичаена практика. Пове?ето независни издавачи пла?аат авторски хонорари како процент од нето сметки - како се пресметуваат нето-приходите варира од издавач до издавач. Според ово? аранжман, авторот не пла?а ништо за трошоците за об?авува?е. Трошоците и финансискиот ризик ги носи издавачот, ко? потоа ?е заземе на?голем процент од приходите.

Издаваштво на суета [ уреди | уреди извор ]

Ово? вид на издавач нормално напла?а рамен надоместок за уредува?е на изданието, нуди платформа за продажба, а потоа зафа?а процент од продажбата на секо?а копи?а од книга. Авторот ги добива остатокот од направените пари.

Однос со уредникот [ уреди | уреди извор ]

Односот поме?у авторот и уредникот, честопати единствената врска на авторот со издавачката ку?а, и честопати се одликува како место на тензи?а. За авторот да ?а достигне сво?ата публика, честопати преку об?авува?е, делото обично мора да го привлече вниманието на уредникот. Иде?ата на авторот како единствен создавач на значе?ето на неопходноста се менува за да се вклучат вли?ани?ата на уредникот и на издавачот со цел да се вклучи публиката во пишува?ето како соци?ален чин. Посто?ат три главни области опфатени со уредници - Доказ (проверка на граматиката и правописот, потрага по грешки при пишува?е), Приказна (потенци?ално област на длабок ангажман и за авторот и за издавачот) и за Распоредот (поставува?ето на конечниот доказ подготвен за об?авува?е честопати се потребни мали измени на текстот, така што уредникот за поставува?е се бара да се осигура дека тие не го менуваат чувството за текстот).

Есе?от на П?ер Беурдие ?Поле на културното производство“ ?а прикажува издавачката индустри?а како ?простор на книжевната или уметничката позици?а“, исто така наречена ?поле на борби“, што е дефинирано од напнатоста и движе?ето сво?ствено ме?у различните позиции во полето. Бурдие тврди дека ?областа на зазема?е на позициите […] не е производ на намера за кохерентност или об?ективен консензус“, што значи дека индустри?ата ко?а се одликува со зафа?а?е позиции не е една од хармони?а и неутралност. Особено за писателот, нивното авторство во нивната работа ?а прави нивната работа дел од нивниот идентитет, и лично е во праша?е многу околу преговорите за авторитетот за то? идентитет. Сепак, уредникот е то? што има ?мо? да наметне доминантна дефиници?а на писателот и затоа да го разграничи популаци?ата на оние што имаат право да учествуваат во борбата за дефинира?е на писателот“. Како ?културни инвеститори“, издавачите се потпираат на позици?ата на уредникот за да идентификуваат добра инвестици?а во ?културен капитал“ што може да порасне за да даде економски капитал на сите позиции.

Според студиите на ?е?мс Куран, системот на споделени вредности ме?у уредниците во Велика Британи?а предизвика притисок ка? авторите да пишуваат за да одговараат на очекува?ата на уредниците, да го отстранат фокусот од читателот-публика и да стават напрега?е на односот ме?у авторите и уредниците и пишува?ето како соци?ален чин. Дури и прегледот на книги од уредниците има поголемо значе?е отколку приемот на читателската публика.

Компензаци?а [ уреди | уреди извор ]

Стандарден договор за автор обично вклучува одредба за пла?а?е во форма на аванс и авторски хонорари. Авансот е паушален износ платен пред об?авува?е. Авансот мора да се заработи пред да се платат авторските права. Авансот може да се плати во две суми: првата исплата за склучува?е договори, а втората за испорака на комплетираниот ракопис или на об?авува?е.

Договорот на авторот може да наведе, на пример, дека тие ?е заработат 10% од малопродажната цена на секо?а продадена книга. Некои договори наведуваат скала на авторски хонорари што се пла?аат (на пример, кога авторските права започнуваат од 10% за првите 10,000 продажби, но потоа се зголемуваат на повисока процентуална стапка на повисоки прагови на продажба).

Книгата на авторот мора да заработи однапред пред да бидат платени понатамошните авторски хонорари. На пример, ако на авторот му се исплати скромен аванс од 2000 американски долари, а нивната стапка на авторски права е 10% од книгата чи?а цена е 20 американски долари - тоа е 2 долари по книга - книгата ?е треба да продаде 1000 примероци пред да се изврши понатамошна исплата. Издавачите обично задржуваат пла?а?е на процент од авторски права што се заработени против поврат.

Во некои зем?и, авторите заработуваат приходи од владина шема како што се ПОЗ (право на образование за заем) и планови за ?авно кредитира?е во Австрали?а. Според овие шеми, на авторите им се пла?а такса за бро?от на копии од нивните книги во образовни и / или ?авни библиотеки.

Деновиве, многу автори ги надополнуваат своите приходи од продажба на книги со ангажмани во ?авно говоре?е, посети на училиштата, резиденции, грантови и наставни позиции.

Духовниците, техничките писатели и писателите за учебници обично се пла?аат на различен начин: обично одредена такса или стапка по збор, отколку на процент од продажба.

Поврзано [ уреди | уреди извор ]

• Академско авторство
• Аутеур
• Уредник на автори
• Дистрибутивно пишува?е
• Водечки автор
• Список на романисти
• Списоци на поети
• Списоци на писатели
• Новинар
• Професионално пишува?е

Наводи [ уреди | уреди извор ]