Шуршо ( лат.   Siphonaptera ) ? шулдыран шукш-копша?ге т?шка гыч, шокшо в?ран янлыкын да вольыкын в?рй?шыж?. Кокымшо шуршо шулдырдымо. Нуно чылт келыштаралтын процессыште фазы имагинальный эктопаразитизм шулдыр йомдарышым. Шуршо узкоспециализированный умшам аппарат ойыртемалтше, покро в?ржла ш?тен да насасывание с?рымыжлан оза.

Тиде жапыште ученый возен 2086 т?сым, сыным пуртат 4 поянлыкше (Zhang, 2013). Отряд-влак тукым 200 наре, 15 ешыш иктыш уша. Тыглай еш шуршо (Pulicidae) т?сым пуртем, экономике да медицине значениян улыт: irritans Pulex, Ctenocephalides felis, canis Ctenocephalides, Spilopsyllus cuniculi, Xenopsylla cheopis ? тиде шуршо е?, пырыс, пий, кролик комакланат да, келшен толеш. Шуршо британийысе тоштер коллекцийыште улыт, Чарльз энтомолог да банкир Ротшильд британийысе поген.

Генетике [ т?рлаташ | кодым т?рлаташ ]

Шуршо хромосома лушкыдо у чот вашталтеш: 3 гыч 10 марте. Медицине да шуко значениян лийын гынат, увер доступен цитогенетический 7 таксон веле. Куд хромосома системе та?астараш лиеш таксон к?вар улмашын, к?вар кокыт гыч кудыжо хромосома XY, а нылымше ? шуко к?вар хромосома, характеристикыже, тудым boreidae siphonaptera ассоциацийышт дене кучен, тудым к?варыш хромосома тыгак шуко уло. Тидын марте у деч у группышто чот ?рын musculi аутос 3 leptopsylla prasadi 10 xenopsylla.

Койышыжым ойыртемын [ т?рлаташ | кодым т?рлаташ ]

Шуршо ийыште оза муэш пыжашым да нуно чыланат тургымышто лиеш, ыште, мланде ?мбалне (урын, кайык), мланде, мландыште (рожын рокмера?, суслик, комаголя, янлык да моло песчанка). Тыге, шуршо т?? оза янлык шотлалтын, кудыштыжо чыла шыл садыгак илыш жаплан шотлалтын. Шуршо шуко пидам (100 утла т?рл? видше) дене янлык, шыл ий жапыште гына кучылташ палемдыме. Кайык-влак пыжашышкышт шуко иге лекме жапыште да жапыште поснак муным шуршо насиживание. Эсогыл кайык пыжашым муын лий, шуршо кужу жаплан кодыныт. Вольык дене, шылын ок й?р?, шуршо изи т?сш? чот пидаш (30 деч шагал). Тиде ≪стационарын≫ калтам пудий да индостаныште. Улшо нелылыкым кузе тыге уэш озажым муын, нунын могырым эреак коштеш.

Узо кузе кочкеш, тугак аван. Икмыняр шагат марте Кровососание 1 минут дене шуйнен. Xenopsylla тукым-влакын представительышт, Echidnophaga, да южо весышт дене уто в?р й?ш? Ctenocephalides, тудо эре тыге ок мо шулыктарен шуктышым. Моло видше (canis Ctenocephalides, felis Ctenocephalides, Leptopsylla segnis и др.) ч?чкыдынак й?ратыме кочкышыштым налын. Но, лочо в?р, кап ок пу эрыкым кудалыштеш да нуным озашт коден каеныт. Южо (Ctenophthalmus тукым гыч, Neopsylla да молат) т?нен илаш пыжашышкышт шуко кочкыш да приёмым эртарат озаже шуэ сонарыште. Водывычыра?ге ая дене кыл пе?гыде оза деке шуршо гына шижалтеш. Ойыртемле шуршо тынар шуко огыл вет, кертна вашлиймаш-влак, т?? оза деч посна, янлык да моло т?рл? видыштыже.

Кучедалме й?нна [ т?рлаташ | кодым т?рлаташ ]

Инсектицид й?н дене ышталтше паша жапыште мемнан илыме помещенийлан да шуршым пытара. Муным пытареныт, муныжат да левий шукшкудым поген кажне кечын в?дыжгыш. Шуршо эфир ?й-влакым кучылташ отпугивание ? репеллент, мутлан, ?й кочо арымшудым. ^[1]

Т?рл? препарат-влакым кучылтмо ваштареш кучедалме шуршо инсектицидный м??гыс? янлык, в частности, шампунь, таблетке да перметрин ашнат, спиносад ашнат.

Правовой р?дер зоозащита шонымаш почеш, тиде й?н эн пайдалылан шотлалтеш п?лемыште улшо илыме помещенийым ваштареш кучедалаш эре шуршо (мутлан, пырыс), обрабатыватлыме кужу инсектицидный й?ным ыштен. Шуршо чыла янлык да пеш писын куснылаш тыгайым колынам. Вес ончылно тидлан й?н сай, молан манаш гын, й?нж? дене обрабатыватлыме годым эре кудо кодыныт п?ргал помещенийым ?мбал, вара адак могай шуршо гыч лекмеке, тудо ик гана пурл айдемын але янлыкын, адак т?лена. Уло пырысем, инсектицидный й?н дене обрабатыватлыме, ынде аза огыл тиде шуршо пошен ыле, а пырыс-влакын кап колаш лиеш.

Кылвер-влак [ т?рлаташ | кодым т?рлаташ ]

• О. А. Сергеев. Кыдалаш школлан марий йылме дене биологий термин мутер

1. ↑ Шуршо деч кузе утлаш пачерыште: ?кым куд ошкылеш