Sarintany maneho ny faritra misy ny mpiteny nizero-kongoley
Ny
fiteny nizero-kongoley
na
fiteny nizer-kongo
dia vondrom-pianakaviam-piteny afrikana maro mpiteny indrindra sady miparitaka amim-beleran-tany midadasika indrindra. Ny ankamaroan' ny
fiteny afrikana
dia ao amin' io fianakaviam-piteny io, izay ahitana fiteny miisa 1.525, izany hoe 21 % amin' ny isan' ny fiteny maneran-tany, ka izy no mitana ny laharana voalohany raha ny isan' ny fiteny ao aminy no heverina. Olona miisa 459 tapitrisa any ho any no miteny nizero-kongoley, izany hoe ny 7 % amin' ny mponina maneran-tany, ka ny antsasaky ny isan' ireo fiteny ireo dia tenenin' ny olona miisa tsy latsaky ny 29 000 isaky ny fiteny avy. Miavaka ny fiteny nizero-kongoley amin' ny fisian' ny
kilasin' anarana
. Anisan' ny fiteny nizero-kongoley, ohatra, ny
fiteny ioroba
sy ny
fiteny igbo
sy ny
fiteny oolofo
(na
volofo
) ary ny
fiteny soahily
.
Mizara fianakaviam-piteny 15 ny vondrom-pianakaviam-piteny nizero-kongoley, dia
- ny
fianakaviam-piteny katla
.
- ny
fianakaviam-piteny rasada
.
- ny
fianakaviam-piteny ijoida
- ny
fianakaviam-piteny dogona
.
- ny
fianakaviam-piteny mande
, ka anisan' izany ny
fiteny bambara
, ny
fiteny diola
, ny
fiteny malinke
, ny
fiteny soso
, ny fiteny mende, ny fiteny kpele, ny
fiteny soninke
ary ny fiteny dana.
- ny
fianakaviam-piteny lafofa
.
- ny
fianakaviam-piteny talody-heibana
.
- ny
fianakaviam-piteny atlantika
, anisan' izany ny
fiteny folany
.
- ny
fianakaviam-piteny kro
.
- ny
fianakaviam-piteny senofo
, ka anisan' izany ny fiteny sebaara, ny fiteny mamara ary ny fiteny sopiire.
- ny
fianakaviam-piteny gora
, anisany ny fiteny more.
- ny
fianakaviam-piteny adamaoa-obangiana
, anisany ny fiteny momoie.
- ny
fianakaviam-piteny koa
, anisany ny
fiteny akana
, ny
fiteny eoe
, ny
fiteny baole
, ny fiteny fongbe, ny fiteny ga ary ny
fiteny agny
.
- ny
fianakaviam-piteny voltaika-nizeriana
, anisany ny
fiteny ioroba
, ny fiteny edo, ny
fiteny igbo
, ny fiteny nope ary ny fiteny idoma.
- ny
fianakaviam-piteny benoe-kongoley
.
Marihina fa mbola azo avondrona anaty vondrom-piteny atao hoe
fiteny atlantika-kongoley
ny fianakaviam-piteny lafofa, talody-heibana, atlantika, kro, senofo, gora, adamaoa-obangiana, koa, voltaika-nizeriana ary benoe-kongoley. Azo avondrona ao amin' ny atao hoe
fiteny voltaika-kongoley
koa ny fianakaviam-piteny kro, senofo, gora, adamaoa-obangiana, koa, voltaika-nizeriana ary benoe-kongoley.
Fianakaviam-piteny ao Afrika:
Fianakaviam-piteny lehibe
Vondrom-pianakaviam-piteny
Hafa