Dit artikel is gesjreve (of begos) in 't Mofers . Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs omgaon.

Veurtplantjing is 't perces bie eukaryote organisme wobie die zorge veur naogeslech, veur 't veurtbestaon vanne populatie en zoea veur 't veurtbestaon vanne saort. Bie mieecellige organisme wuuertj veurtplantjing aafgewusseldj mit fase van greuj en ontwikkeling.

De twiee wichtigste vorm van veurtplantjing zeen geslechtelike of seksueel veurtplantjing en ongeslechtelike of aseksueel veurtplantjing .

Voortplanting bij eukaryote organismen is het proces waarbij organismen zorgen voor nageslacht, voor het voortbestaan van de populatie en zo voor het voortbestaan van de soort. Bij meercellige organismen wordt voortplanting afgewisseld met fasen van groei en ontwikkeling.

• Geslechtelike veurtplantjing is 't perces wobie versjillige organisme van 'n saort 'n kombinaasje make van haor genetisch matterjaal ( DNA ) en daomit e jonk individu make.
• Daotaengeneuver is ongeslechtelike veurtplantjing 't perces wobie 'n inkel organisme kopieje van zichzelf maak. 't Ensigs genetisch versjil mitte individue die den ontstaon wuuertj veroearzaak door eventueel mutaties.

Sommige saorte, wie de miens (geslechsriep nao de puberteit), perducere weinig jonge. Anger saorte plantje zich vaol snelder veurt, mer es de naokommelinge neet mit 'n speciaal behanjeling waere besjurmp sterve de meiste van haor veurdet ze volwasse waere. E knien (geslechsriep nao ach maondj) kan tieen toet dertig jonge de jaor veurtbringe. 'ne Krokkedil (geslechsriep nao vieftieen jaor) kan fieftig jonge de jaor veurtbringe. E vrochvleegske (geslechsriep nao tieen toet veertieen daag) kan neugenhongerdj naokommelinge kriege.

De drievendje krach achtere evolutie nao minder naokommelinge is det dees organisme miee tied ane besjurming van 't naogeslech konne bestaeje: minder naokommeling die sterker zeen garandere mieer 't veurtbestaon vanne saort.

Bie vissen en inkvisse is spraoke van 'n alternatieve veurtplantjingsstrategie mit satellietmenkes, ze lieken uterlik op vruikes en verzeuken ouch in gedraag op vruikes te lieke. Zoea konne ze veurbie e menke glitsjen en mit 't vruike (of de vruikes) pare.

Gametogonie is 'n saort veurtplantjing wobie versmultjing optruuedj van twiee geslechscelle (de bevrochting ), meistes aafkomstig van versjillige individue. Dit kump veur bie plantje , deren en luuj.

Inkel biezunjer vorm van veurtplantjing inne netuur zeen maogdjelike veurtplantjing , wobie waal 'n paring plaatsvindj mer allein eige liefcelle waere gebroek door 't vruike. 'n Wiejer-ontwikkeldje vorm hievan is gynandromorfisme , wobie vruikes op menkes lieken en vice-versa. Bie vaol weikdere is twieeslechtigheid normaal, wie bie slekke .