Dit artikel is gesjreve (of begos) in 't Oeals . Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs omgaon.

't Waord vacuum (oet lat. vacuus ?laeg“, ?vrie“) beteikentj volkomme of bienao helemaol laeg ruumdje. 't Maximaal vacuum of de maximale ongerdrok, lochledige, is 'n ruumdje wo gein loch of anger gaas aanwezig is. In die ruumdje bedreugtj de drok (naogenog) 0 pascal . Deze drok, 0 Pascal weurtj ouch absolute drok genumpdj, en ouch weergegaeve mit de aafgeleidje eenheid veur drok bar(a).

Begripsverklaoring [ bewirk | bron bewerke ]

Inne omgangssjpraok weurtj euver 'vacuum' gesjpraoke es m'n 't haetj euver ein bienao helemaol lochledige ruumdje (biejveurbeeldj 'n vacuumverpakking). Ouch de techniek enne natuurkunde gebroeke de oetdrokking in dees sjtrekking: Vacuum beteikentj det de toesjtandj van 'n fluidium in 'n volume biej eine drok , dae dudelik leger is es de lochdrok biej normaal omsjtandighede. Biej extreem leeg drokke, taege de absolute drok aan, weurtj gesjpraoke euver hoogvacuum .

Inne moderne quantummechanica leutj ein zo gemekkelik model zich aevel neet gebroeke: Inne quantumveldjtheorie zuutj men 't vacuum es ein dynamisch medium mit chaotische vacuumfluktuaties mit vaolsaortige anger eigensjappe, ouch waal quantumvacuum genumpdj.

Angers es biej de natuurweitensjappe zuutj de filosofie vacuum es volkomme laeg ruumdje.

Eigensjappe van 't vacuum [ bewirk | bron bewerke ]

Geluidstrillinge hobbe materie neudig om zich te verplaatse: geluid verplaatstj zich dus neet door ein vacuum. Ein klassiek experiment besjtuitj oet eine hel tikkendje wekker onger ein vacuumklok. Es de klok weurtj laeggepomptj heurtj men de wekker neet meer tikke, leutj m'n de klok weer volloupe met loch, den heurtj m'n 't tikke waal weer. Elektromagnetische golve (wiej leech , radiogolve , rontgensjtraoling ) verplaatse zich waal door vacuum.

Door de aafwezigheid van materie is vacuum eine sjlechte wermtegeleider , wodoor 't toepassing haetj es wermte -isolator, biejveurbeeldj inne dobbele wandj van ein thermosfles .

't Vacuum is gein laefruumdje, want laevende wezes hobbe materie neudig veur haor sjtofwisseling, en loch om te kinne aodeme, mer vaol laevendje wezes (zowie bacterie , plantje , sjtaofmiete ) kinne eine bepaoldje tied in vacuum euverlaeve. Dere explodere of kaoke neet es ziej kort aan vacuum blootgesjteldj waere, mer ze gaon dood door versjtikking.

Toepassinge van vacuum [ bewirk | bron bewerke ]

Biej sjtoumturbines weurdj van vacuum gebroek gemaaktj om ein hoger rendement te kinne haole, men gebroektj dao de volumeverkleining van sjtoum nao water om ein vacuum te krejere in de zogenumdje condensor, daomit weurdj de drokval euver de turbine groter, en zodoende sjteig 't rendement van zo'n installatie aanzienlik. De drokke die gebroektj ware loupe bienao taege 't absolute minimum aan, drokke van ongeveer 50 mbar(a) zeen gein oetzonjering. Ein vaol bekindjer toepassing van vacuum is de sjtaofzuiger, dae in 't Ingels ouch vacuumcleaner weurtj genumpdj. Eine sjtofzuiger wirktj mit eine drok van ongeveer 800 mbar(a)