Dit artikel is gesjreve (of begos) in 't
Mestreechs
. Laes
hie
wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs omgaon.
Uranus
|
Samegestelde foto vaan Uranus gemaak door
Voyager 2
|
Karakteristieke
|
Aontal maone
|
27
|
Diameter
|
51.118 (±8) km (equator)
49.946 (±40) km (polair)
|
Aofplatting
|
1 / 43,6
|
Massa
|
8,683×10
25
kg
|
Rotatietied (daag)
|
17 uur 14 min
|
Umlouptied zon (jaor)
|
84,07 jaar
|
Aofstand tot de zon
|
2,87×10
9
km
|
Atmosfeer
|
Diech; H
2
, He en CH
4
|
Temperatuur (gem)
|
68 K (-205 °C)
|
Kleur
|
Cyaan
|
Kern
|
Al-evel
nikkeliezer
en stein
|
Uranus
is de op twie nao groetste en vaanaof de
Zon
gezeen de zevende
planeet
vaan eus
zonnestelsel
. Deze
iesreus
is verneump nao de god
Uranus
, ouch wel Ouranous, de personificatie vaan d'n hiemel, oet de
Griekse mythologie
.
In
1690
is deze planeet veur 't ierst woergenome door
John Flamsteed
. Deze
Ingelse
astronoom
veroonderstelde dat 't um 'n
staar
in 't
sterrebeeld
Stier
(
Taurus
) gong en neumde zien oontdekking "34 Tauri". Roond
1769
woort Uranus in totaal 12 kier woergenome door
Pierre Lemonnier
, mer ouch deze astronoom meinde 'n staar te zien. De officieel oontdekking steit op naom vaan
William Herschel
dee op
13 maart
1781
't objek es planeet kwalificeerde. Heer gaof de planeet de naom "Georgium Sidus", nao d'n Ingelse keuning
George III
. 'nen Aandere naom dee in deen tied gehanteerd woort waor "Herschel". Pas in
1850
woort d'n ieder al door
Johann Bode
veurgestelde naom Uranus officieel in gebruuk genome.
Met d'n Hubble telescoop voont me in 2005 'n twiede stel ring. De ring vaan Uranus zien doonker en dun en ze bestoon oet doonkere rotsechtige stob. 'n Deil is gevormp door 'nen inslaag vaan 'ne meteoor.
Uranus vertoent groete euverkomste met
Neptunus
. De kern liek op dee vaan de gasreuze
Jupiter
en
Saturnus
. 't Groete versjel met dees planete is de absentie vaan de umringende mantel vaan metallisch waterstof. De kern besteit al-evel oet nikkeliezer en silicate met dao-umheen 'ne mantel vaan water, methaan, ammoniak en woersjienelek nog inkel losse eleminte. Aon de boetekant bevint ziech 'n laog vaan vleujbaar waterstof, helium en methaan, die nao 't oppervlak touw steeds mier gaasvormig weurt. Karakteristiek is ouch tot de planeet qua polariteit gekanteld is.
De veur Uranus karakteristieke
cyaan
tot blauw kleur weurt veroorzaak door d'n atmosfeer dee relatief vaol methaan (2,3%) bevat en dat absorbeert roej en oranje golflengtes oet 't zonleech mer 't weerkaats blauw en greun. Wolke weure vrijwel neet in d'n atmosfeer woergenome. Allein op in de zon gelege deile roontelum d'n evenaar koume wolkeformaties wel 'ns veur. In de hoeger laoge vaan d'n atmosfeer koume storm veur woebij de windsnelheid op kin loupe tot 720 km/u.
Maone en ring roontelum Uranus
[
bewirk
|
bron bewerke
]
Ein vaan de mies opvallende eigensjappe vaan Uranus is d'n as dee 98° slaagzij maak ten opziechte vaan de baon die de planeet roond de Zon drejt. 'n Meugeleke verklaoring daoveur is 'n enorme botsing met 'n aander groet hiemelliechaam in 't verleie. Dat zou teves 'n verklaoring kinne zien veur 't groet aontal maone roond dees planeet. De gekantelden as heet groeten invlood op de seizoene; d'r is 'nen uters lankzame liech-doonker cyclus en op de pole dore de zomers en winters tientalle jaore.
Ten opziechte vaan de rotatieas vertoent 't magnetisch veld 'nen hook vaan oongeveer 60°. Dit magnetisch veld weurt al-evel veroorzaak door bewegende massa's deep oonder 't oppervlak.
Uranus is de ierste planeet die neet bekind waor in de
aajdheid
umtot heer met 't bloete oug neet te zien is vaanaof de Eerde. Tot en met 2004 gaof 't slechs ein
ruimtesonde
die in de buurt vaan Uranus gewees. De in
1977
gelanceerde
Voyager 2
passeerde de planeet op
24 januari
1986
op 'nen aofstand vaan naoventrint 9,1 miljoen km. Tijdes dees missie heet de sonde foto's vaan de planeet en de ring nao de Eerde gesjik en is vervolges doorgereis nao Neptunus.
Met 't bloete oug is Uranus zjus neet te zien, allein es heer in
oppositie
steit, oonder hiel gunstige umstandighede en es bekind is boe gezoch moot weure kump de
helderheid
in de buurt vaan de grens vaan wat nog met 't bloete oug gezeen kin weure. Met 'ne gewoene
verrekieker
is Uranus wel te zien es r zwaak "steerke", mer zelfs met 'ne groete
telescoop
blijf Uranus neet mie es e greunechtig sjijfke.