Dit artikel is gesjreve (of begos) in 't
Valkebergs
. Laes
hie
wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs omgaon.
Sjpiritualiteit
(van 't
Latien
spiritus
, geis; mer ouch van 't Latien
spiro
, iech aojem - wie 't
Oudgriekse
ψ?χω of
psycho
woa
psyche
vandaan kump) ies de zeuktoch, de umkiering, de onmiddelikke aansjouwing en/of de subjectieve erleving van get wat in oos alledaagse logica neet te begriepe ies en dus neet rationeel te verklare ies. In de grondsjlaag riffereert get sjpiritueels nao 'n
transcendente
(allesumvattende)
wirkelikheid
woa de
observeerbare
matriele
waereld
op geboewd ies. 'n Sjpirituele ervaring zou dus, in angere weurd, 'n toegeng zin nao 'n euverkoepelende
realiteit
die groater en allesumvattender ies es de matriele waereld die veer normaalgesjproke um oos heer zeen. Luuj die geluive dat 't zoa'n ervaringe geuf dinke dat zie vraoge euver de beteikenis en weerde van 't
besjtoon
kinne doorgronde door middel van sjpiritualiteit. Wie daes "Hoagste Wirkelikheid", "Letste Wirkelikheid" of "Absolute Wirkelikheid" kin weure ervare is 'n vraog woa luuj die in sjpiritualiteit geluive 't doorgaons neet euver eins zin.
Religie
is ein van de bekinste menere um te poge zoa'n sjpirituele ervaring te verkriege. Zoa ies sjpiritualiteit in 't
Judedom
, 't
Christendom
en de
Islam
ummer verbonge mit de zeuktoch nao, en de eventuele tegemoetkomming mit,
God
. 't Geluif in sjpiritualiteit weurt ouchwaal
sjpiritualisme
geneump.
Euver 't algemein weurt sjpiritualiteit dus gecategoriseerd es 'n begrip binne de religie. Daomit ies oos algemein bezej van sjpiritualiteit sjterk beinvloojd gewore door de
theologie
. Mer neet ederein ies 't dao-euver eins. Zoe geuf 't ouch
occultisme
en
esoterie
, woa-in me geluif dat sjpiritualiteit gaaroet neet veur ederein weggelag is mer allein veur 'n klein gruupke besjtump (de
alsjemie
is dao 'n veurbeeld van). Allewiel weure dit soort gedechtes dieks besjreve es pseudo-weitesjappelik (dus neet ech weitesjappelik). 'n Breier geaccepteerd bezej van sjpiritualiteit kump ouch veur in de
filosofie
. Dao-in geuf 't 'n groate traditie um 't sjpirituele op te zeuke of te bevraoge ('t sjpirituele riffereert dan nao 't domein boete de
materie
die oes nuuj inziechte op 't leve kinne geve). Zoa sjtelle sommege weitesjappers, wie
Sam Harris
, dat me gaaroet neet in religie hoof te geluive en zelfs
atheis
kin zin en toch in get sjpiritueels kin geluive. Veur Harris en vergeliekbare
seculiere
spiritualiste
, kin 't sjpirituele weure gevonge in iemes ziechzelf, door middel van
meditatie
.