Dit artikel is gesjreve (of begos) in 't
Valkebergs
. Laes
hie
wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs omgaon.
Sjpekhoes in
Hunnekem
Sjpekhoes
ies 'ne
Limburgse
naam veur 'n hoes geboewd van
baksjtein
of
veldbrandsjtein
, die aafgewieseld were met horizontaal beng van
mergel
of andere
natuursjtein
. De naam kump van de vergelieking met doorrege
sjpek
. In de loup van de tied were de sjpeklaoge van natuursjtein ummer dunner en de baksjteinlaoge diekker. Van 3-4 laoge baksjtein in de
17e iew
nao 7-8 laoge in de
18e
en
19e iew
.
Sjpeklaoge in de kerk van
Groeselt
In de
16e iew
, 't
renaissancetiedperk
, begint de toepassing van natuursjtein in combinatie met baksjtein vaster vorm te kriege. In de dao-opvolgende iewe zal dat vaol decoratief geboewe oplevere. In
Belsj
en in
Limburg
ies ein aantal
kesjtiele
en
haof
geboewd in dae sjtiel, deks gecombineerd met voluut- en krolgevele. De sjtiel krieg hie de naam
Maaslandse renaissance
en
Maaslandse barok
.
Onder invlood van dae architectuur were basemente, lateie,
risaliete
, pilere,
kapitele
, deur- en vensterumliestinge gemaak van natuursjtein. Deks velt de keus op de helle blauwe sjtein aafkomstig oet de
Ardenne
. De
Naamse sjtein
ies 'n bekend veurbeeld. In
Nederlands Limburg
en in
Belsj Limburg
pas me
mergelsjtein
toe, es dae in de buurt aan de oppervlakte kump. Vaol geboewe kriege noe gevele met sjpeklaoge.
Tot ca.
1800
zint baksjtein en mergel eve duur. Es in de
18e iew
de baksjteinfabricage good op gank kump, raak 't gebroek van mergel op de achtergrond. 't Weurt dan allein nog gebroek es materiaalbesjparing, umdat door de gruetde van de blokke 't metsele good opsjuut. Nao
1900
krieg baksjteinboew mie sjtatus en nao 1950 weurt boewe met mergel, vanwege arbeidskoste, hiel duur.
Veurbeelde van sjpekhoezer zint in
Zuud-Limburg
o.m. te vinge in:
