Dit artikel is gesjreve (of begos) in 't
Klummesj
. Laes
hie
wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs omgaon.
De
Middeliewe
is de periode tosje 't einde van de
Romeine
in d'n 5e iew nao
Christus
tot 't begin van de godsdeensoorloge van de 16e iew. 't Is veural d'n tied woee-in 't
Christendom
de dominantie
religie
in
Europa
woert en de
Islam
in
Arabie
ontsjtong en groeet woort.
De Middeliewe is op zich 'ne vraeme naam: d'r tied tosje twiee tiedperke. In 't
Ingelsj
the Dark Ages
of de donker iewe. Dizze naam had d'r aan biegedrage dat de Middeliewe 'n negatief beteikenis krege. 't Waor zoegenaamd d'r tied woee-in niks nottigs is gebeurd, d'r tied tosje de groeete Romeine en d'n tegewoordige tied. Zoewie vaol dinger, is dit neet waor. In de Middeliewe wert de sjtaatkundige basis gelag veur 't hudig Europa, de herontdekking van ouw weitensjap (
Pythagoras
,
Archimedes
) en 't beginne van nuje (
Isaac Newton
,
Galileo Galilei
), 't ontsjtaon van allerlei instituties,
universiteite
, vriehede van borgersj, belangrieke agrarische ontwikkelinge (
driesjlaag sjtelsel
, d'r
ploog
) die d'r explosieve gruj van de bevolking nao de
Zjwarte Doeed
of
Pes
van
1348
meugelik makde.
De Middeliewe waere ingedeild in drie periodes:
- de vreug Middeliewe (5e-9e iew)
- de hoeeg Middeliewe (10e-12e iew)
- de late Middeliewe (13-15e iew)
Eder van dees periode haet zien eigen kenmerke en ontwikkeling.
Allewiel weurt in 't
ongerwies
ondersjeid gemaak in de volgende periodes:
- Tied van Monnike en Riddersj (500 - 1000)
- Tied van Sjtae en Sjtate (1000 - 1500)
