Dit artikel is gesjreve (of begos) in 't
Mestreechs
. Laes
hie
wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs omgaon.
De
Ierste Kamer
, in 't Nederlands voloet
Eerste Kamer der Staten-Generaal
, oonofficieel
Senaot
geneump, vormp same met de
Twiede Kamer
de
Staote-Generaol
, 't
Nederlands
parlemint
. Haor functie is te verglieke met de
Belzje
Senaot
, 't
Brits
Hoegerhoes
en d'n Duitse
Boondsraod
. Anders es de Twiede Kamer weurt de Ierste Kamer indirek gekoze.
In
1814
, nao de Franse bezetting, woort de Staote-Generaol obbenuist opgeriech, meh met ander take es in d'n tied vaan de Republiek. Vaanaof
1815
weurt ze, nao boetelands veurbeeld, in twie kamers verdeild. De Twiede Kamer, met 110 leie, weurt door de Provinciaal Staote gekoze, de Ierste Kamer, met 55 leie, weurt door de Keuning beneump. Ze deent oonder mie um beslute boe de keuning 't neet met eins is tege te hawwe.
Nao de hervorminge in 't revolutiejaor
1848
weurt 't systeem veranderd. Vaanaof deen tied weurt de Twiede Kamer direk gekoze en de Ierste Kamer door de leie vaan de Provinciaol Staote. 't Aontal ingezetene geit umlieg nao 50. Sins
1956
zien dat 'rs 75. Tot
1983
zaote de leie vaan de Ierste Kamer zes jaor. Um de drei jaor stumde de Staoteleie veur de helf vaan de Kamer. Sinsdeen weurt de Ierste Kamer um de veer jaor gekoze, ederskier es Staoteverkezinge zien gewees.
De Ierste Kamer heet nog altied zitting in d'n aajdbouw aon d'n
Haagse
Binnenhoof.
Deks hobbe politici gesteld tot de Ierste Kamer euverbojeg is en aofgesjaf kin weure. Allewel tot heiveur al veur d'n oorlog stumme opgonge gief 't de lesten tied vaol veural kleinder partije die dat welle. Vaan de noe zittende poltieke partije zien dat
GroenLinks
, de
SP
, de
PVV
en
D66
.
De Ierste Kamer is neet zoe mechteg es de Twiede Kamer. 't Veurnaomste versjel is tot de Ierste Kamer gein ingedeende wette kin verandere en zeker gein nui wette kint indene. De Ierste Kamer kin allein wette aonnumme of verwerpe. 't Geit daan um wette die in de Twiede Kamer al zien goodgekaord.
De Ierste Kamer heet ouch vaol bevooghede die de Twiede Kamer ouch kint, meh ze maak dao vaol minder gebruuk vaan. De Ierste Kamer heet 't rech op informatie, dat welt zegke de leie kinne kamervraoge stelle (meh allein sjriftelek), en tot me e debat met 'ne minister kin aonvraoge en moties in kin dene (
interpellatierech
). De Ierste Kamer heet daomet ouch 't rech um 'n Parlemintaire Enquete te beginne (al heet ze dat nog noets gedoon) en moot 't budget vaan 'n regering good- of aofkaore.
De Ierste Kamer weurt, wie bove gezag, indirek gekoze. Es de Provinciaol Staote geinstalleerd zien kin begos weure met de verkezing. Neet edere stum vaan eder staotelid weeg eve zwoer. De stumming weurt gewoge nao de bevolking vaan 'n provincie. 'ne Stum vaan e staotelid oet Zuid-Holland weeg dus zwoerder es ein oet Flevoland.
De verdeiling in de Ierste Kamer is es volg:
| Partij
|
2023-2027
|
2019-2023
|
2015-2019
|
2011-2015
|
2007-2011
|
2003-2007
|
| BBB
|
16
|
|
|
|
|
|
| VVD
|
10
|
12
|
13
|
16
|
14
|
15
|
| GL
|
7
|
8
|
4
|
5
|
4
|
5
|
| PvdA
|
7
|
6
|
8
|
14
|
14
|
19
|
| CDA
|
6
|
9
|
12
|
11
|
21
|
23
|
| D66
|
5
|
7
|
10
|
5
|
2
|
3
|
| PVV
|
4
|
5
|
9
|
10
|
|
|
| PvdD
|
3
|
3
|
2
|
1
|
1
|
|
| SP
|
3
|
4
|
9
|
8
|
12
|
4
|
| CU
|
3
|
4
|
3
|
2
|
4
|
2
|
| JA21
|
3
|
|
|
|
|
|
| SGP
|
2
|
2
|
2
|
1
|
2
|
2
|
| FVD
|
2
|
12
|
|
|
|
|
| Volt
|
2
|
|
|
|
|
|
| 50+
|
1
|
2
|
2
|
1
|
|
|
| OPNL
/
OSF
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
| LPF
|
|
|
|
|
|
1
|
| Totaal
|
75
|
75
|
75
|
75
|
75
|
75
|
Veurzitters: