Dit artikel is gesjreve (of begos) in 't
Mestreechs
. Laes
hie
wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs omgaon.
'ne
Borgemeister
is 't bestuurlek hoof vaan 'n
gemeinte
of 'n soortgelieke lokaal bestuurseinheid, aofhenkelek vaan de staotsrechteleke indeiling vaan 't land in kwestie. Internationeel zien d'r groete versjelle in de mach en positie vaan die 'ne borgemeister heet. Sinds
Annemarie Penn
de functie vervolt in Mestreech is 't woord
Borgemeisterse
opgenomme in de
Nuie Mestreechsen Dictionair
. 'n Borgemeisterse is daomet de vrouweleke variant vaan 'ne borgemeister.
Borgemeisters oontstoonte in de late middeliewe, wie de stei ummer mie mach krege. Zoewel
Amsterdam
es
Antwerpe
kraoge begin
vieftiende iew
hun ierste borgemeisters. De taak vaan zoe'ne functionair waor vreuger deks gans anders es noe.
'ne Belzje borgemeister is hoof vaan 't gemeintebestuur en weurt door de gewesregering beneump. 'ne Belzje borgemeister draog bij officieel occasies 'ne
sjerp
in de kleure vaan de Belzje veendel um zie middel geboonde.
In
Vlaandere
weurt de borgemeister oet mierder
Belzje
leie vaan de
gemeinteraod
, op veurdrach vaan de gemeinteraod zelf deur de Gewesteregering beneump. Ouch 'ne stumpliechtege Belzje borger en ingezetene vaan de gemeinte kin weure veurgedraoge. D'n eid, dee sinds 2006 neet mie trouw aon de Keuning en neet mie trouw aon de wette vaan 't Belsje volk meh vaan 't Vlaoms inhelt, weurt aofgelag in de han vaan de Gouverneur.
In princiep is de borgemeister ouch veurzitter vaan de gemeinteraod; sinds
2007
evels maag 'ne gemeinteraod 'nen andere veurzitter oetzeuke. Heer is wijer hoof vaan de lokaal
polies
.
In
Wallonie
weurt de borgemeister sinds 2006 direk door de bevolking gekoze. Wee de mieste veurkaorsstumme heet vaan de partij met de mieste veurkaorsstumme, weurt borgemeister. D'n eid zweert wel nog ummer trouw aon d'n keuning en aon de wette van 't Belsj volk. De borgemeister weurt officieel
bourgmestre
geneump, en neet
maire
wie in
Fraankriek
.
In Duitsland heet eder stad en gemeinte 'ne borgemeister (Duits:
Burgermeister
). Groete plaotse hobbe e colleesj vaan borgemeister; de veurzitter vaan dat colleesj weurt
Oberburgermeister
geneump. In sommege bondslen weurt de borgemeister direk door 't volk gekoze, in andere zeuk ziech de
gemeinteraod
haom oet.
De bevooghede vaan 'ne Nederlandse borgemeister zien beperk. Heer is neet 't hoof vaan 'n gemeinte, dat is de
gemeinteraod
. De borgemeister is veurzitter vaan 't
Colleesj vaan B&W
("Borgemeister en wethawwers") en vaan de gemeinteraod. Heer kin zelf gei raodslid en geine wethawwer zien. Heer is in sommege groete gemeintes korpsbehierder vaan de politie. Bij 'n ramp heet 'ne borgemeister 't opperbevel.
De Nederlandse borgemeister weurt door de Kroen beneump, op aonbeveling vaan de gemeinteraod en op veurdrach vaan 't Ministerie vaan Binnelandse Zakes. Zien amstermijn doort zes jaor; die kin verlengk weure met periodes vaan zes jaor tot de borgemeister de leeftied vaan 65 jaor haolt. In 't regeerakkaord vaan 't
kabinet-Balkenende IV
is bepaold tot dee leeftied nao 70 jaor verhoeg zal weure.
In de jaore negeteg en vreug jaore nul waor vaol politieke discussie euver de meneer boe-op 'ne borgemeister verkoze weurt. Veural
D66
wouw 'ne door de bevolking gekoze borgemeister. E wetsveurstel wat dit meugelek mos make woort in
2005
door de
Ierste Kamer
verworpe.
Oonder de wethawwers zien eine of mier loco-borgemeisters. De loco-borgemeister moot de borgemeister bij krenkde of afwezegheid vervaange. Es de borgemeister tijdens zien termijn aoftrejt of sterf, of zelfs es 'r de 65 jaor bereik, kump t'r 'ne waornummende borgemeister. Dee weurt door de commissair vaan de Keuningin (in
Nederlands Limborg
:
gouverneur
) tijdelek beneump.
'ne Nederlandse borgemeister draog bij officieel meminte 'ne zelvere kettel (
amskettel
).