1929

1926 - 1927 - 1928 - 1929 - 1930 - 1931 - 1932

1930 (MCMXXX) waor e gewoen jaor wat begos op maondag op de Gregoriaanse kalender .

Gebaortenisse bewirk

10 jannewarie - De eesjte sjtrip van Kuifje versjient.
18 jannewarie - IJe Wijkstra sjut in Doezum veer veldjwachters doad.
31 jannewarie - Leon Trotski mot de Sovjet-Unie verlaote en geit in ballingsjap .
Naodat de Verenigde Oppositie is versjlage, keert Stalin zich noe taenge zien medesjtender in die sjtried, Nikolaj Boecharin . Boecharin en zien aanhengesj waere van ein 'rechse afwieking' van 't Marxisme-Leninisme besjoldig en oet de partiejtop gewirk.
11 fibberwarie - Verdraag van Laterane : Vaticaansjtad wirt ein onaafhankelike sjtaat.
12 fibberwarie - Karst Leemburg wint de veerde Elfsjtedetoch .
12 fibberwarie - Sjtadhoes van Leide aafgebrend.
14 fibberwarie - Saint Valentine's Day Massacre : Al Capone leet zeve rivale vermaorde.
4 miert - Herbert Hoover beedig es 31e president van de Verenigde Sjtate .
16 miert - Totsjtandkomming van 't "Compromis des Belges", ongerteikend door 27 socialistische volksvertaengewoordigers, eine per federatie, wobiej de bedoeling oetgedrok wirt Belsj es einheidssjtaat te behawwe, mer om de Vlaminge en de Wale waal individueel en collectief gelieke rechte toe te kenne. Dit compromis wirt de waegbereijer tot de eesjte taalwet van 28 juni 1932 .
19 april - 't Paleis veur Volksvliet in Amsterdam wirt door brandj verrinneweert.
16 mei - De Oscars waere veur de eesjte keer oetgereik.
De sjtate van de Kleine Entente sjlete ein verdraag: Alle besjtaonde verdrage tosje de sjtate waere automatisch verlengk, en ongerlinge conflicte zulle vreedzaam waere opgelos door middel van arbitrage door de Volkebondj .
16 juni - In Paries wirt veur 't eesj Bloomsday gevierd.
10 augustus - Beediging derde kabinet- Ruys de Beerenbrouck .
11 augustus - Op 't Joods Waereldcongres in Zurich wirt 't Joods Agentsjap in Palestina opgerich. 't Zal de joodse immigratie begeleije en de joodse gemeinsjap besjture.
24 augustus - Bloodbad van Hebron : Palestiense groeperinge verwonje en doaje tieentalle Joodse inweuners. De Jode waere oet Hebron verdreve.
7 september - Bekrachtiging van 't Protocol van Geneve : 't Verbod op chemische wapes.
11 september - De Rotterdamse sjeepswerve Wilton en Feijenaord gaon same.
4 oktober - Eesjte Deredaag : derebesjermingsorganisaties hobbe de sjterfdaag van de H. Franciscus van Assisi hiejveur gekaoze.
12 oktober - In 't Groninger Oldambt kump ein eindj aan ein sjtaking van landjarbeiders, die ruum 5 maondj haet gedoerd. De boere hobbe kans gezeen met wirkkrachte van urges angesj de aogs benne te haole. Dit waas met 5000 deilnummesj de groatste sjtaking in de agrarische sector oet de Nederlandjse gesjiedenis.
13 oktober - Veur 't eesj vlug eine Zeppelin euver Nederlandj. 't Lochsjeep wurp eine poszak aaf baove Sjiphol en keert dan truk nao Friedrichshafen.
24 oktober - Beursjcrash in New York , " Zjwarte Donderdig ", begin van de waereldwieje Groate Depressie .
29 november - Richard E. Byrd vlug es eesjte euver de Zuidpool .
27 december - Jozef Stalin kondig de collectivisatie aan wodoor aan miljoene koelakke hun landj wirt ontnomme.

Nobelprieze bewirk

Natuurkunde : Louis de Broglie "um zien oontdekking vaan 't golve vaan eletrone ."
Sjemie : Arthur Harden en Hans von Euler-Chelpin "um hun oonderzeuk nao de vergisting vaan sokker en de gisenzyme."
Geneeskunde :
- Christiaan Eijkman "veur zien oontdekking vaan 't antineuritisch vitamine."
- Frederick Gowland Hopkins "veur zien oontdekking vaan greujbevorderende vitamine."
Literatuur : Thomas Mann , "veural um zien groete roman Buddenbrooks, die gestiedegaon erkind is geraak es eine vaan de groete klassiekers vaan de modern literatuur."
Vrei : Frank B. Kellogg "veur 't Kellogg-Briandpak , boevaan de oonderteikenere euvereinkaome veur alle conflikte vreidzaam op te losse en oorlog es middel vaan nationaol beleid aofzwore" ( pas e jaor later oetgereik ).

Maan vaan 't Jaor bewirk

Owen D. Young

Literatuur bewirk

Alfred Doblin : Berlin Alexanderplatz. Die Geschichte vom Franz Biberkopf.
Jose Ortega y Gasset : Opstand der horden.

Gebore bewirk

3 jannewarie - Gordon E. Moore , Amerikaanse zakeman en natuurkundige
13 jannewarie - Joe Pass , Amerikaanse jazzgitarist (gesjtorve 1994 )
14 jannewarie - Billy Walker , Amerikaanse zenger (gesjtorve 2006 )
15 jannewarie - Martin Luther King , Amerikaanse dominee, burgerrechteactivis en misdaadsjlachoffer (gesjtorve 1968 )
31 jannewarie - Jean Simmons , Engelsj-Amerikaanse actrice (gesjtorve 2010 )
5 fibberwarie - Fred Sinowatz , Oasteriekse ambtenaer en politicus (o.a. bondjskanseleer 1983-1986) (gesjtorve 2008 )
9 fibberwarie - Howard Kanovitz , Amerikaanse kunstenaer (gesjtorve 2009 )
13 fibberwarie - Anton de Ridder , Nederlandse zenger (gesjtorve 2006 )
17 fibberwarie - Patricia Routledge , Britse actrice
18 fibberwarie - Gunther Schramm , Duutsje acteur en televisiepresentator
18 fibberwarie - Hannie Termeulen , Nederlandse zjwomster (gesjtorve 2001 )
23 fibberwarie - Pieter de Geus , Nederlandse minister van Defensie in 't Kabinet-Van Agt I (gesjtorve 2004 )
23 fibberwarie - Alexius II van Moskou , patriarch van Moskou en Ruslandj (gesjtorve 2008 )
8 miert - Hebe Camargo , Braziliaanse actries (gesjtorve 2012 )
25 miert - Jean Schramme , Belzje kolonel, leijde in 1967 ein muteriej in Congo (gesjtorve 1988 )
27 miert - Theadora Van Runkle , Amerikaanse modeontwerpster
1 april - Milan Kundera , Franstaolegen Tsjechoslovaakse sjriever
2 april - Frans Andriessen , Nederlandse politicus (gestorve 2019 )
5 april - Hugo Claus , Belsj-Nederlandse sjriever (gesjtorve 2008 )
6 april - Liliane Brekelmans-Gronert , Nederlandse oprichtster van 't Liliane Fonds (gesjtorve 2009 )
6 april - Andre Previn , Duits-Amerikaanse pianis, dirizjent en componis (gestorve 2019 )
7 april - Bob Denard , Franse militair, politiefunctionaris, geheime deensmitwirker en huurlingeleijer (gesjtorve 2007 )
8 april - Jacques Brel , Belzje chansonnier (gesjtorve 1978 )
14 april - Gerry Anderson , Britse producer en regisseur, (o.a. Thunderbirds )
17 april - James Last , Duutsje orkesleijer
19 april - Jean Defraigne , Belzje politicus
20 april - Adri Suykerbuyk , Nederlandse fitserenner
23 april - Heimen Lagerwaard , Nederlandse voetballer (gesjtorve 2006 )
26 april - Herman Le Compte , Vlaamse dokter (gesjtorve 2008 )
29 april - Ray Barretto , Amerikaanse musicus (gesjtorve 2006 )
2 mei - Link Wray , Amerikaanse gitaris (gesjtorve 2005 )
4 mei - Ronald Golias , Braziliaansen acteur (gesjtorve 2005 )
4 mei - Audrey Hepburn , Nederlands-Britse actrice en filantrope (gesjtorve 1993 )
6 mei - Paul Lauterbur , Amerikaanse sjeikundige (gesjtorve 2007 )
13 mei - Philibert Mees , Vlaamse componist, pianist en misdaadsjlachoffer (gesjtorve 2006 )
15 mei - Andrew Bertie , Britse aristocraat (gesjtorve 2008 )
17 mei - Cees Slinger , Nederlandse jazzpianist (gesjtorve 2007 )
20 mei - Theo Koomen , Nederlandse sjportversjlaaggaever (gesjtorve 1984 )
20 mei - Charles Tilly , Amerikaanse socioloog, politicoloog en historicus (gesjtorve 2008 )
25 mei - Beverly Sills , Amerikaanse operazangeres (gesjtorve 2007 )
12 juni - Hein van Breenen , Nederlandse fitserenner (gesjtorve 1990 )
12 juni - Anne Frank , Joods-Nederlandse sjriefster (gesjtorve 1945 )
14 juni - Sjoerd Royer , president van de Hoage Raod der Nederlande
17 juni - Ward Ruyslinck , Belzje sjriever
17 juni - Jaak Vanderheyden , Belzje schilder
20 juni - Eric van der Donk , Nederlandse acteur
21 juni - Ed Leeflang , Nederlandse dichter (gesjtorve 2008 )
23 juni - Henri Pousseur , Belzje componist (gesjtorve 2009 )
29 juni - Oriana Fallaci , Italiaans verzetssjtriejster, journaliste, publiciste en sjriefster (gesjtorve 2006 )
2 juli - Imelda Marcos , vrouw van president Ferdinand Marcos van de Filipijne
9 juli - Lee Hazlewood , Amerikaanse countryzenger, tekstsjriever en meziekproducent (gesjtorve in 2007 )
10 juli - Harry Bannink , Nederlandse componist, arrangeur en pianist (gesjtorve 1999 )
10 juli - Jef Cassiers , Vlaamse acteur (de Alverman in Johan en de Alverman ) (gesjtorve in 1987 )
18 juli - Tim Beijer , Arts en sjriever
18 juli - Adelaide Tambo , Zuid-Afrikaans politicus en antiapaartheidsactivist (gesjtorve 2007 )
20 juli - Jean Baudrillard , Franse socioloog, cultuurcriticus en filosoof (gesjtorve 2007 )
28 juli - Remco Campert , Nederlandse sjriever
8 augustus - Ronald Biggs , Britse treinrover
9 augustus - Henk Romijn Meijer , Nederlandse sjriever, essayist, dichter, taalkundige en vertaler (gesjtorve 2008 )
11 augustus - Alun Hoddinott , Welsh componist (gesjtorve 2008 )
12 augustus - Buck Owens , Amerikaanse country-zanger (gesjtorve 2006 )
24 augustus - Yasser Arafat , leijer van de Palestiense PLO (gesjtorve 2004 )
27 augustus - Ira Levin , Amerikaanse sjriever (gesjtorve 2007 )
5 september - Andrian Nikolajev , Russische ruumdevaarder (gesjtorve 2004 )
12 september - Guus Zoutendijk , Nederlandse politicus en zakeman (gesjtorve 2005 )
17 september - Stirling Moss , Britse autocoureur
18 september - Armando , Nederlandse schilder en sjriever
21 september - Sandor Kocsis , Hongaars voetballer (gesjtorve 1979 )
25 september - Ronnie Barker , Britse kemiek en acteur (gesjtorve 2005 )
7 oktober - Dirkje Kuik , Nederlandse sjriefster (gesjtorve 2008 )
18 oktober - Kees Fens , Nederlandse criticus en essayist (gesjtorve 2008 )
25 oktober - Paul Schruers , Belzje bisschop van Hasselt (gesjtorve 2008 )
31 oktober - Bud Spencer , Italiaans acteur en zwemmer
1 november - Rudy Kousbroek , Nederlandse sjriever
2 november - Amar Bose , Amerikaanse ongernummer
5 november - Lennart Johansson , Zjweedse awt-veurzitter van de UEFA
6 november - Francy Boland , Belzje jazzpianist, componist en arrangeur (gesjtorve 2005 )
6 november - Ben Smits , Nederlandse pianist en meziekpedagoog (gesjtorve 2008 )
9 november - Imre Kertesz , Hongaarse sjriever en Nobelprieswinnaer
10 november - Wout Wagtmans , Nederlandse fitserenner (gesjtorve 1994 )
28 november - Berry Gordy (Jr.), Amerikaanse meziekproducer, oprichter van Motown Records
13 december - Jaap Kruithof , Vlaamse moraalfilosoof (gesjtorve 2009 )
13 december - Christopher Plummer , Canadese acteur
19 december - Humphrey Mijnals , Surinaams-Nederlandse voetballer
24 december - Mary Higgins Clark , Amerikaanse sjriefster van misdaadromans
25 december - Aad de Koning , Nederlandse sjaatser
28 december - Mierten Schmidt , Nederlandse astronoom
30 december - Bob Bouma , Nederlandse tv-presentator (gesjtorve 2009 )
31 december - Mies Bouwman , Nederlandse tv-presentatrice

Gesjtorve bewirk

22 jannewarie - Cornelis Lely (74), Nederlandsee waterbouwkundige, minister en gouverneur
3 fibberwarie - Agner Erlang (51), Deense wiskundige
4 fibberwarie - Zotte Nelles (73), Duffelse dorpsfeguur
12 fibberwarie - Lillie Langtry (75), Britse actrice
14 fibberwarie - Thomas Burke (54), Amerikaanse atleet
24 fibberwarie - Andre Messager (75), Franse componist en dirigent
2 miert - Georges Nelis (43), Belzje oprichter Sabena
3 miert - Octave Van Rysselberghe (73), Vlaams-Belzje architect
13 miert - Henry Scott Tuke (71), Engelsje sjilder
17 miert - Henricus Huijbers (47), Nederlandse historicus
20 miert - Eduard Meijer (51), Nederlandse zjwommer en waterpoloer
4 april - Carl Benz (84), Duutsje oetvenjer
11 april - Edmond Thieffry (36), Belzje lochvaartpionier en 1e WO aas
28 april - Hendrik van Heuckelum (49), Nederlandse voetballer en winnaer bronze Olympische medaille
2 mei - Jose Maria Rubio y Peralta (64), Sjpaanse preester en heilige
7 mei - Charles Cooley (64), Amerikaanse socioloog
11 juni - Gyula II Andrassy (68), Oasterieks-Hongaarse politicus
15 juni - Charles F. Brush (80), Amerikaanse elektrotechnicus
3 augustus - Emile Berliner (78), Duutsj-Amerikaanse elektrotechnicus en oetvenjer
4 augustus - Carl Auer von Welsbach (70), Oasteriekse weitesjapper en oetvenjer
10 augustus - Aletta Jacobs (75), Nederlandse arts en feministe
23 augustus - Karel van de Woestijne (51), Vlaamse sjriever
17 november - Herman Hollerith (69), Amerikaanse oetvenjer van de ponskaart
18 november - Henricus van de Wetering (78), Nederlandse aartsbisjhop
10 december - Franz Rosenzweig (43), Duutsje godsdeensfilosoof