Коммуникация - бул байланыш ? мамиле, карым-катыш, алака, ?з ара т?ш?н?ш?? деген маанини берет. Философия , социология , психология , педагогика илимдeринде бул т?ш?н?к aлдa кaчaн тaктaлгaн т?ш?н?кт?рд?н бири. ≪Коммуникация≫ жaнa ≪байланыш≫ тeрминдeри бири-бири мeнeн маанилешпи деген суроонун туулушу тaбигий к?р?н?ш. Илимий aдaбияттaргa тaянсaк, бир канча энциклопедиялык с?зд?кт?рд? ≪коммуникация ≫ термини ? кабар бер??, билдир?? жолу, баарлашуу деп берилет. Мындай пикирди орус окумуштууларынан Лев С.Выготский, В.Н.Курбатов, Алексей А.Леонтьев жана Колен Черри, Толкотт Парсонстор жактап келишет. Ал эми, белгил?? орус окумуштуусу, философ Моисей С. Каган ≪коммуникация≫ термининин эки маанисин ачып к?рс?тк?н: 1) ал практикалык, материалдык, руханий, маалыматтык м?н?зд?г? байланыш. Мындай учурда коммуникация ? ж?н гана жа?ылык, маалымат бер?? процесси болуп саналат; 2) коммуникация ? субъект катары маалымат бер??ч? болсо, объект ? кабылдагыч катары берилген маалыматты кабыл алат, анын тегерегинде ой ж?г?рт?т жана турмушта колдонот. М.С. Каган коммуникация т?ш?н?г?н бир жактуу процесс деп эсептеген. Ал эми, байланыш ? субъекттер арасындагы мамиле б. а. маалымат бер??ч? да, алуучу да эмес, а?гемелешип жана с?йл?ш?п жаткан адамдардын ?з ара байланышы. Демек, байланыш ? активд?? м?н?зг? ээ болуп, маалымат ?н?кт?шт?рд?н ортосунда циркуляциялык милдет аткарат. Коммуникация ? бир жактуу (монологичный) процесс болсо, байланыш ? диалогдук мааниге ээ. Социопсихолог Галина М. Андреева бул эки терминди бирдей мааниде караган. ≪Байланыш≫ ? башкача айтканда, коммуникация ке?ири категорияга ээ, байланыштын структурасынын ?ч жактуу кароого болот:

• 1.коммуникациялык ? индивиддердин пикир алышуусу, мамилеси;
• 2. интерактивд?? ? уюм ичиндеги индивиддердин пикир алышуусу, тажрыйба алмашуусу, идеясы менен гана чектелбестен, ?з ара аракеттен??л?р?н да камтыйт;
• 3. перцепциялык ? партнерлордун ?з ара мамилесинен улам бири-бирин жакындан таанып бил??с?, ?з ара т?ш?н?? процессин билдирет . Мындай пикирди илимпоз Александр В. Соколов да колдогон. Ал ≪байланыш≫ ? коммуникациялык ишмерд??л?кт?н бир формасы, анын негизин коммуникацияга катышуучулар т?з?т деген. Ушул себептен, коммуникацияга катышуучулардын карым-катышына, алака-мамилесине карата ?ч вариантта кароого болот деген:
• 1) субъект-субъект арасындагы мамиле, ?н?кт?шт?рд?н диалог иретинде пикир алышуусу. Коммуникациянын мындай формасы ? пикир алышуу болуп саналат.
• 2) субъект-объект алакасы, башкаруу формасындагы коммуникациялык ишмерд??л?кк? м?н?зд??, анда коммуникатор реципиентти байланыштын таасири астындагы объект жана ?зд?к максатын ишке ашыруунун каражаты катары карайт.
• 3) объект-субъект алакасы, тууроо, окшоштуруу формасындагы коммуникациялык ишмерд??л?г?н? м?н?зд??, анда реципиент максатына ылайык коммуникаторду тууроо ?лг?с? катары тандап алат, ал эми коммуникатор ?з?н?н коммуникациялык акттын катышуучусу болуп калгандыгын баамдабай да калат.

≪Байланыш ≫ - маалыматтык м?н?зг? ээ болгон карым-катыш процесси болсо, ≪маалымат≫ - иштин ал-жайы тууралуу билдир??, бир нерсенин ал-абалын билдир?? дегендикке жатат. Ал эми, ?ч?нч? к?з караштын жактоочулары, ≪байланыш≫ т?ш?н?г? коомдогу маалымат процессине толук жооп бере албайт. Маалымат процесси, коомдун э? кичинекей фрагменттеринен баштап, социалдык подсистемалар, деги эле коомдук организмдин кыймыл-аракетин камтыйт. Вербалдык формадагы байланыш (тил, кеп, текст башкача айтканда оозеки байланыш) коомдук карым-катыштын бир б?л?г?н гана т?з?т, ал эми калган учурда вербалдык эмес байланыштар (мимика, жесттер, интонация жана башка ушундай сыяктуу) жана материалдык маданияттын алып ж?р??ч?л?р? аркылуу белгил?? мейкиндик жана убакыт ичинде ишке ашат деген пикирди жакташат. Демек, ≪байланыш≫ ? тек гана оозеки кептин жардамы менен адамдардын ?з ара алака, карым-катышынын натыйжасында алардын ишмерд??л?кт?р?н чагылдырган маалымат процесси болуп саналат. Калган учурдагы мамилелерди ≪социалдык коммуникация≫ термини менен туюнтууга болот. Натыйжада, коммуникация ? ж?н гана маалымат алмашуу болсо, ке?ири мааниде ≪социалдык коммуникация≫ коом ичинде маалымат алмашуу, ал эми байланыш коомдогу оозеки байланыш болуп саналат дешкен.

Колдонулган адабият [ т?з?т?? | булагын т?з?т?? ]

• Акматбекова Ж. Коммуникациянын башаты.-Б.,2011.-141 б.