Мэдисон Джеймс
(1751?1836) ? америкалык мамлекеттик ишмер жана саясий ойчул. Мэдисон эл ? саясий бийликтин жалгыз булагы жана шайлоо-республикалык башкарууну
м?н?зд?г?н
белги деген ойдун талапкери болгон.
Бирок к?пч?л?кт?н фракциясы Мэдисонду коопсуздандырган. Ал белгилегендей алар бийлик башында туруп, азчылыктын кызыкчылыгын басат деген. ≪Ошондуктан, ? деп жазат ≪Федералистикада≫ (1787) Мэдисон, ? бир кызыкчылыкка баш ийген к?пч?л?кт?н макулдашып аракет кылып, зулум ойлорун ишке ашырышына жол бербей, бир чыгуу ж?нд?мд??л?г?н жок кылуу керек≫. Мэдисондун ою боюнча к?пч?л?кт?н фракциясынын бузуку кесепеттеринен республика гана сактай алат.
Ал демократиядан: биринчиден, мамлекеттик башкаруунун полномочиясы башка граждандар тарабынан шайланган аз сандагы граждандарга берилет; экинчиден ≪республиканын укугу жайылган ?лк?н?н зор аймагы жана к?п сандаган граждандардын болушу менен айырмаланат. Зор аймактагы жана к?п элд?? республикада, б. а. социалдык плюрализм тартибинде, эл ?к?лд?р?н кылдат тандап алуу м?мк?нч?л?г? к?б?й?т. Мэдисондун кадыр-баркы
Монтескьенин
бийликтерди б?л?шт?р?? принцибин иш ж?з?г? ашырууга байланыштуу да ?ск?н. Бирок Медисон француз агартуучусунун бийликти б?л?шт?р?? теориясына чыгармачылык менен мамиле кылган. Ал иштеп чыккан ≪кармап туруу жана те? салмактуулук≫ системасына ылайык ?ч бийликтин (мыйзам чыгаруучу, аткаруучу жана соттук) ар бири салыштырма те? болуп калышат. Бул Медисондун кармап туруу жана те? салмактуулук механизми азыркы к?нг? чейин АКШнын саясий системасында колдонуп келет. Кара Бийликтин б?л?н?ш?.
- Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору.Инсандар (энциклопедиялык окуу куралы).-Б.: 2004,ISBN 9967-14-11-9
