Балтика де?изи ? Атлантика океанындагы материкке кирип жаткан де?из , Т?нд?к жана Орто?ку Европанын жээктеринде. Орусия , Эстония , Латвия , Литва , Польша , Германия , Дания , Швеция жана Финляндия ?лк?л?рд?н жээктерин чулгап жатат. Аянты 419 ми? км ² . Дания кысыктары аркылуу Т?нд?к де?из менен туташат. К?л?м? 21,5 ми? км ³ . Материктик тайыздыкта жайгашкан, басымдуу терендиги 40100 м, э? тере? жери 470 м. Т?нд?к жээги аскалуу, негизинен шхер жана фьорд тибинде, т?шт?г? жана т?штук-чыгышы ойду?дуу, кумдуу, лагуна тибинде. Жээги булу?-буйткалуу, э? тере? булу?дары: Ботния , Финн, Рига , Курш, Щецин, Гдань. Аралдары: Аланд , Моонзунд , Борнхольм, Готланд , Эланд, Рюген . Балтика де?изине Нева , Даугава (Батыш Двина), Неман , Висла , Одра ж. б. дарыялар куят. Орточо температурасы кышында 1-3°С, жээгинде 0°Сден т?м?н, жайында 18-20°С. Туздуулугу батышында 11%о, борбор б?л?г?нд? 6-8%о. Булу?дарында жана жээктеринде муз 16-45 к?нд?н (Дания кысыктары) 210 к?нг? чейин (Т?нд?к Ботния булу?у) жатат. Шамалдын жана ?зг?р?лм?л?? аба басымынын таасиринен де?из де?гээлинен 1,5-3 м ге к?т?р?л?п, булу?дарда суу ташкындайт (мисалы, Нева колтугунда). Суткасына эки жана бир жолу ташкындайт (0,04 м ден 0,1 м ге чейин). Балык (негизинен килька, салака, балтика трескасы) кармалат. Волга Балтика суу жолу аркылуу Волга, Ак де?из Балтика каналы аркылуу Ак де?из менен туташат. Киль каналы (Германия) аркылуу Т?нд?к де?из менен туташат. Антропогендик таасирден экология абалы начарлап кеткен. Негизги порттору: Санкт-Петербург , Таллин , Рига , Лиепая, Калининград , Клайпеда , Гданьск , Гдыня, Щецин, Росток , Любек, Киль , Копенгаген , Мальмё, Стокгольм , Лулео, Турку, Хельсинки , Котка. Жээгинде Сопот, Юрмала, Лиепая, Колобжег, Устка, Херингсдорф ж. б. белгил?? курорттор жайгашкаи.

Булактар [ т?з?т?? | булагын т?з?т?? ]

• ≪Кыргызстан≫. Улуттук энциклопедия: 2-том. Башкы редактору Асанов ?. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2007. 808 бет, илл. ISBN 978 9967-14-055-4